آشنایی با ساز هنگ درام یا هندپن
- مجموعه: آکادمی هنر
آشنایی با ساز هنگ درام
ساز هنگدرام از خانواده سازهای کوبه‌ای و ملودیک می باشد. هنگ درام بر خلاف ظاهر آن که یاد‌آور قبایل آفریقایی یا سرخ پوستی است،ساز منحصر به فرد توسط دو فرد سوئیسی به نام‌های فلیکس روهنر و سابینا شارر ابداع و ساخته شده است و از سال 2000 آن را به صورت رسمی معرفی کرده اند. ایده ابداع هنگ درام از سازی فلزی گرفته شده است که در سال 1700 میلادی که در آمریکا جنوبی و آفریقا مورد استفاده بوده است.
در واقع در آن زمان این سازها بیشتر شبیه به گالن‌های فلزی شکل بوده‌اند و در حال حاضر ساز هنگ درام شبیه سپری است که در جنگ‌های کهن مورد استفاده قرار گرفته میشد. جالب است بدانید که به نوازندگان هنگ درام “پن ایست” می گویند.
ساز هنگدرام از خانواده سازهای کوبه‌ای و ملودیک می باشد
ساختار ساز هنگ درام
هنگ درام از دو بخش فوقانی و تحتانی تشکیل شده است که از استیل نیتریت شده ساخته شده است. قسمت رویین آن که «دینگ» نامیده می‌شود مرکز نت هاست و با فرورفتگی‌هایی که با چکش ایجاد شده چند نت را در خود ایجاد کرده است. معمولا قسمت دینگ دارای هفت یا هشت نت است . قسمت زیرین که «گو» نامیده شده دارای یک حفره‌ی عمیق لوله‌ای شکل است. برای این حفره نتی تنظیم شده که می‌تواند با نواخته شدن لبه‌ها تولید شود.
در شکل‌دهی این ساز، از برخی اصول فیزیکی استفاده‌شده در طراحی ساز Steelpan استفاده شده است. این ساز ویژگی‌های منحصر به‌فردی دارد. در هنگ، ترکیب صداهای منحصر به‌فردی قابل شنیدن است و نوازندگی آن از طریق انگشتان دست صورت می‌گیرد. این ساز که ۵۲سانتی‌متر قطر و ۲۴سانتی‌متر ارتفاع دارد، روزبه‌روز در حال تکامل است؛ در سال‌های ۲۰۰۳، ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ نسخه‌های دیگری از آن ساخته شد، همین موضوع باعث شد تا سازهایی با اختلاف نوسانات صدا شکل بگیرد و به واسطه‌ی تغییر کیفیت صدا در سازهای مختلف است که در برخی اجراها از دو مدل ساز گوناگون استفاده می‌شود.
ساز هنگ درام توسط دو فرد سوئیسی به نام‌های فلیکس روهنر و سابینا شارر ابداع شده
نت اصلی ساز هنگ درام یا دینگ (Ding)
نت اصلی ساز هنگ درام یا «دینگ»، پایین‌ترین نت از نظر اکتاو صدایی یا به عبارتی بم‌ترین صدا را تولید می‌کند؛ که معمولاً ارتباطی با ساختار گام یا همان Scale (ساختار نت‌ها) ندارد؛ و دیده شده‌است که با مجموعه نت‌های ثابت برای دو ساز مختلف، دینگ با نت متفاوتی ساخته می‌شود. در روش نوشتاری نت‌ها، نت دینگ با یک علامت از باقی نت‌ها جدا می‌شود. مثلاً
D / A C D E F G A
این مثال نشان می‌دهد که، نت اصلی یا همان دینگ شامل نت D یا در فارسی «ر» RE می‌باشد.
هر نت بر روی ساز هنگ درام دارای یک فضای مشخصی است که به آن Tone Field هم گفته می‌شود. معمولاً به فرم دایره یا بیضی ست. تحقیقات جدید در زمینهٔ فرم نت‌ها این را نشان می‌دهد که فرم بیضی برای Tone Field نت‌های هنگ درام، نتیجه بهتری در زمینه انتشار، حجم و پایداری صدای هنگدرام ایجاد می‌کند. همچنین امکان بیشتری در ایجاد افکت‌های صوتی را فراهم می‌کند.
بدست آوردن اندازه صحیح تن فیلدها برای ایجاد آن بر بروی بدنه ساز بسیار دقیق و حساس است و هر سانتی‌متر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
تنظیم کردن – تیونینگ(Tuning) نت‌های ساز
مهمترین و پیچیده‌ترین مرحله بعد از ساخت ساز هنگ درام و فرم دهی‌های اولیه و کلی تنظیم کردن یا همان تیون کردن (Tuning) کردن نت هاست. به‌طور کلی بیش ۶۵ درصد از مجموعه تلاش در ساخت و تولید ساز هنگدرام به مرحله تیونینگ مربوط می‌شود و این درصد بالا حاکی از اهمیت این مرحله است.
هنگ درام از دو بخش فوقانی و تحتانی تشکیل شده که از استیل نیتریت شده ساخته شده
تعداد نت‌ها در ساز هنگ-درام
در ورژن‌های نرمال ساز هنگ درام و هپی درام، صفحه بالایی دارای یک نت دینگ و ۷ نت دیگر در روی بدنه قوس بالایی است؛ ولی امروزه سازندگان با تغییراتی در تعداد نت‌ها روی بدنه تعداد نت‌ها را به ۱۳ رسانده‌اند. البته لازم است ذکر شود بالا رفتن تعداد نت‌ها طبیعتاً برای نوازندگان هنگ امکان مثبتی است ولی به دلیل محدودیت فضای روی ساز نت‌های هنگ درام، زیر تر و به اکتاوهای بالاتر هدایت خواهند شد.
اسکیل‌ها (Scales) در ساز هنگدرام
هر ساز که دارای نت است از الگوی خاصی به نام گام یا همان Scale تبعیت می‌کند. گام الگوی فاصله نت هاست. ساز هنگدرام نیز از همین الگوها پیروی می‌کند. از آنجایی که شناخت گام‌ها و خواص هر گام مبحث گسترده و قابل بررسی بیشتر و تخصصی است، این را در نظر داشته باشید که گام هر ساز الگوی انتخاب و چیدمان هر نت را روی هنگدرام تشکیل می‌دهد.
مثال: یکی از پر کاربردترین گام‌های موسیقی گام E Harmonic Minor یا Mi Harmonic Minor – می هارمونیک مینور است. به الگوی زیر:
W به معنی یک پرده کامل
H به معنی نیم پرده است
دنیل ویپلسِ یکی از نوازنده‌های معروف هنگ درام در جهان است
معروف‌ترین نوازنده‌ی هنگ درام
دنیل ویپلسِ یکی از نوازنده‌های معروف هنگ درام در جهان است. او موسیقی را با ساز گیتار، گیتار الکتریک و سازهای ضربی کوچک آغاز کرد. دنیل ویپلسِ اولین بار در سال ۲۰۰۶ میلادی با هنگ آشنا شده و نواختن آن را فرا می‌گیرد. این نوازنده تا به حال قطعه‌های زیادی را برای هنگ درام ساخته و نواخته و در کنسرت‌های زیادی هم شرکت داشته است. می‌توان گفت دنیل ویپلسِ از حرفه‌ای‌ترین نوازنده‌های این ساز محسوب می‌شود.
معروف‌ترین نوازنده‌ی هنگ درام
ساز هنگ درام یا هندپن
گردآوری:بخش فرهنگ و هنر بیتوته
