ترکیدن لاستیک خودرو : چرا این اتفاق می افتد و چگونه می توانید از آن جلوگیری کنید

مجموعه: اصول تعمیر و نگهداری خودرو

ترکیدن لاستیک خودرو از عمده ترین اختلالات پیش آمده در خودرو است

هنگام ترکیدن لاستیک خودرو، مناسب ترین واکنش چیست؟ 

لاستیک خودرو

مهم ترین و استراتژیک ترین اجزای ساختاری در خودرو ، لاستیک است. لاستیک رابطی برای برقراری خودرو بر روی سطح زمین می باشد که بر روی چهار چرخ وسیله ی نقلیه تعبیه می شود. 

به طور کلی برای ارتقای دوام و طول عمر لاستیک در برابر حرارت زیاد، سرمای غیر قابل تحمل، نور فرابنفش و لایه ی اوزون، از ماده ای شیمیایی به نام سوپر کربن در تولید تایر استفاده می شود. 

سوپر کربن ماده ای مشکی رنگ است که پس از جذب اوزون به مرور زمان خاصیت و کارایی خود را از دست می دهد و به رنگ خاکستری تبدیل می شود. به همین دلیل است که اکثر لاستیک های نو مشکی هستند و لاستیک های پوسیده نیز رنگی مایل به سفید دارند. 

 علاوه بر سوپر کربن، اجزای متعددی نظیر نخ، سیم، دوده و کائوچوی طبیعی و مصنوعی در تشکیل ساختار لاستیک نقش دارند. 

به طور میانگین حدود 75 درصد از تصادفات جاده ای از ترکیدگی لاستیک نشأت می گیرند. ترکیدگی لاستیک فرایندی است که در اثر از بین رفتن یکپارچگی ساختار لاستیک به وجود می آید و هوای تحت فشار موجود در لاستیک تخلیه می گردد.

عدم توجه به عمر لاستیک از عوامل ترکیدن لاستیک خودرو است

عوامل زمینه ساز در ترکیدن لاستیک خودرو

عدم توجه به عمر لاستیک 

صنایع لاستیک سازی با در نظر گرفتن ضخامت، جنس و بازدهی لاستیک، به منظور جلوگیری از سوانح جاده ای، عمر مفید لاستیک را بازگو می کنند. 

با این حال برخی از رانندگان با سهل انگاری های خود، به طور مستقیم خود را در دام مرگ می اندازند و این یکی از دلایل مهم ترکیدن لاستیک خودرو می باشد.

ورود اشیاء تیز و برنده داخل تایر 

برخی گمان می کنند بهره گیری از لاستیک با برند معتبر، در هیچ شرایطی کارایی خود را از دست نمی دهد. این در حالی است که جسم تیز و برنده، با نفوذ به لایه های فشرده ی لاستیک به مرور زمان موجب تخلیه ی هوای موجود در تایر می شود و در سرعت های بالا منجر به از هم گسستگی و ترکیدن لاستیک خودرو می گردد. 

عدم بهینه سازی فشار هوا روی ترکیدن زودهنگام لاستیک خودرو مؤثر است

سرعت و لاستیک غیر استاندارد

لاستیک های موجود در بازار بر اساس سرعت رانندگی در گروه های مختلف، درجه بندی می شوند. در صورتی که راننده با سرعت بیشتر از حد استاندارد تایر به رانندگی بپردازد، لاستیک قابلیت کنترل اصطکاک را از دست می دهد و در برابر حرارت آسفالت تسلیم می شود و باعث ترکیدن لاستیک خودرو  می شود. 

گرمای هوا

یکی از عمده ترین دلایل ترکیدن لاستیک خودرو ها، دمای بسیار زیاد هوا است. در واقع گرما، کارایی تمام قطعات خودرو را مختل می سازد. لاستیک راه ارتباطی میان خودرو و جاده می باشد. حال تصور کنید با وجود هوای بسیار گرم ، لاستیک نیز از باد مناسب برخوردار نباشد، این ترکیب در اکثر موارد منجر به تحمیل خسارت های جانی و مالی می شود. 

در طول رانندگی، قسمت جانبی لاستیک همواره در حال واکنش دادن به سطح آسفالت است که موجب تولید حرارت گرما می گردد. در صورتی که باد لاستیک تنظیم باشد، حرارت تولیدی در کم ترین دما باقی می ماند و احتمال ترکیدن لاستیک به طور قطع از بین می رود. 

در مقابل، زمانی که باد لاستیک کمتر از مقدار مقرر شده باشد، قسمت جانبی آن در راستای حرکت بیشتر باز و بسته می شود و به سطح آسفالت واکنش نشان می دهد. بدین ترتیب حرارت بالایی تولید می شود. 

ترکیب حرارت آسفالت و گرمای آفتاب زمینه ی ترکیدن لاستیک خودروی در حال حرکت را فراهم می سازد و به دنبال آن منجر به انحراف خودرو می گردد. 

عدم بهینه سازی فشار هوا در لاستیک

یکی از گسترده ترین دلایل ترکیدن تایر، به عدم بهینه سازی فشار هوا در لاستیک باز می گردد. با کاهش باد داخل لاستیک به مراتب انعطاف پذیری آن نیز کم می شود و بر میزان سطح تماس لاستیک با جاده، افزوده می شود. 

بر روی صفحه ی نمایش برخی خودرو ها به اختصار کلمه ی TPMS وجود دارد. این عبارت، حاکی از سیستم امنیتی دارد که به واسطه ی سنسور های متصل به لاستیک، میزان فشار آن را به صورت خودکار چک می کند. 

بدین ترتیب، در صورتی که خودروی شما به این سیستم مجهز است، به چراغ های هشدار آن توجه نمایید و در هنگام فعال سازی، در اسرع وقت نسبت به تنظیم فشار باد تایر اقدام کنید. 

شما می توانید با مراجعه به دفترچه ی راهنمای لاستیک، از میزان فشار ایده آل لاستیک مطلع شوید. 

اضافه وزن خودرو 

به طور کلی، وزن سرنشینان و تمام بار خودرو به قسمت پایینی اتومبیل یعنی لاستیک ها منتقل می شود. تحمیل وزن بیش از اندازه به لاستیک، موجب خم شدن دیواره های کناری تایر و در نهایت ترکیدن لاستیک خودرو می گردد.

تحمیل وزن بیش از اندازه به لاستیک موجب ترکیدن لاستیک خودرو می شود

جاده ی ناهموار

جاده های ناهمواری که دارای چاله و دست انداز های متعدد هستند به طور مستقیم بر روی سطح تایر بریدگی ایجاد می کنند. این بریدگی ها زمینه ی خروج هوای داخل لاستیک را فراهم می کنند و منجر به ترکیدن لاستیک خودرو می شوند. 

راهکارهایی به منظور افزایش ایمنی و جلوگیری از ترکیدگی لاستیک خودرو 

خودرو یک سیستم مستهلک است که همواره در معرض سایش و لغزش قرار دارد. یکی از مؤلفه های اصلی در حفظ امنیت جانی و سلامت خودرو، معاینه ی فنی است. 

در معاینه ی فنی تمام تجهیزات جانبی اتومبیل مورد بررسی قرار می گیرند و صحت و سلامت قطعات توسط افراد کار آزموده تأیید می شود. 

بررسی وضعیت ظاهری لاستیک

یک لاستیک سالم، از وضعیت ظاهری مناسبی برخور دار است. یکی از نشانه های ظاهری لاستیک فرسوده، سایش آج آن است.  در واقع، ظاهر نامناسب آج های لاستیک بیانگر اصطکاک تایر است که در میزان استاندارد، می بایست حدود 3 میلی متر عمق داشته باشد. 

لاستیک هایی که موعد تعویض آن ها فرا رسیده است دارای خطوطی عمود بر جهت عاج هستند. این خطوط بر روی لاستیک های نو قابل تشخیص نیستند و به مرور زمان پس از کارایی تایر، بر روی سطوح آن نمایان می شوند. 

در صورتی که بیش از دو خطوط بر روی لاستیک نمایان شده باشد، بیانگر خوردگی بیش از حد عاج لاستیک است. 

بررسی هم ترازی لاستیک

در مواردی ناهمواری جاده ها و افتادن خودرو در چاله های پر عمق، هم ترازی چرخ های اتومبیل را نامتعادل می کند. لذا در بازه های زمانی مشخص برای بررسی تراز چرخ ها به یک مکانیک با تجربه مراجعه کنید. 

بررسی فشار هوای لاستیک

لاستیک های سالم از نرمی، وزن سبک، چسبندگی و کارکرد مناسب برخوردار هستند. یکی از فاکتور های  تأثیر گذار در راستای کارکرد بهینه ی خودرو و بازدهی لاستیک، فشار هوای آن است. این فشار هوا در مصرف سوخت و کارایی خودرو نقش دارد.  

میزان مناسب فشار هوای لاستیک در آستانه ی درب خودرو، درب باک سوخت و دفترچه ی راهنمای اتومبیل درج می شود. 

مناسب ترین زمان برای بررسی میزان فشار هوای موجود در تایر، حدود 3 ساعت پس از توقف کامل است. در واقع میزان فشار هوای پس از طی کردن مسافت طولانی در هوای گرم افزایش می یابد. به طور میانگین در هر 10 درجه افزایش دما، وزن لاستیک نیز حدود 2 کیلوگرم سنگین تر می شود. 

در مقابل، زمانی که دمای هوا کاهش می یابد، وزن لاستیک نیز حدود 2 کیلوگرم سبک تر می شود. به همین دلیل است که در بیشتر موارد لاستیک ها در هوای گرم تابستان دچار کم بادی و ترکیدگی می شوند. 

چرخش منظم لاستیک خودرو در سلامت لاستیک و ترکیدن آن تأثیر دارد

بررسی چرخش تایر

چرخش منظم لاستیک خودرو، دارای محدودیت هایی است که بر اساس میزان مسافت طی شده مطابق بر استاندارد خودرو سنجیده می شود. 

چرخش لاستیک خودرو در نحوه ی حرکت و میزان مصرف سوخت نقش دارد. لذا همواره برای بررسی چرخ های تایر اتومبیل به مراکز مکانیکی مراجعه کنید. 

بالانس چرخ های خودرو

بالانس چرخ های خودرو نوعی تعادل را در میان چرخ های اتومبیل برقرار می سازد. این عملکرد، وزن خودرو را در میان چهار چرخ تقسیم می کند و از بروز لرزش فرمان، سایش لاستیک، افزایش مصرف سوخت و تداخل در کارکرد قطعات جلوگیری می کند. 

متخصصان در زمینه ی مکانیک همواره توصیه می کنند که چرخ های جلو و عقب را با هم بالانس کنید.

هم راستایی

به منظور جلوگیری از سایش لاستیک خودرو، هم راستایی چرخ ها ضرورت می یابد. هم راستایی از اصطکاک و هدایت نامناسب چرخ ها جلوگیری می کند و از تحمیل فشار بر روی سیستم فنر بندی می کاهد. 

هم راستا بودن لاستیک ها به منظور جلوگیری از ترکیدن لاستیک ها اهمیت دارد

نشانه های ترکیدگی لاستیک خودرو

با ترکیدگی لاستیک چرخ های جلویی خودرو، وزن اتومبیل نسبت به قبل سنگین تر می شود و به سمت چپ یا راست متمایل می گردد. در این گونه شرایط خودرو دقیقا به همان سمتی هدایت می شود که لاستیک ترکیده است. 

علاوه براین، با ترکیدن لاستیک های رینگ عقبی خودرو، اتومبیل با حرکتی مارپیچی همواره در لغزش است.

از دیگر نشانه های ترکیدن لاستیک خودرو می توان به سفتی فرمان، لرزش و کم بادی لاستیک اشاره کرد.

در هنگام ترکیدن لاستیک خودرو از لاستیک زاپاس موجود استفاده کنید

عملکرد مناسب در راستای کنترل خودرو پس از ترکیدن لاستیک

در تمام سوانح طبیعی و جاده ای، حفظ آرامش فردی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. استرس و اضطراب زمینه ی بروز رفتارهای تکانشی را فراهم می کند. این قبیل رفتار ها معمولا بدون در نظر گرفتن عواقب و فکر کردن صورت می گیرند و موجب رخ دادن حوادث به مراتب ناگوارتری می شوند. 

از آنجایی که کنترل خودروی در حال حرکت با لاستیک ترکیده، بسیار سخت است راننده ملزم است با هر دو دست فرمان را محکم در دست بگیرد و از چرخش اهرم فرمان به طرفین جلوگیری کند. 

توجه داشته باشید در شرایطی که خودرو از مسیر اصلی منحرف شد، فرمان را برخلاف مسیر یعنی در جهت عکس بچرخانید. این عملکرد جنبه ای حیاتی دارد زیرا در غیر این صورت احتمال کوبیده شدن گاردریل ها و از دست دادن کنترل نگهداری خودرو وجود دارد. 

برخی گمان می کنند بهترین رفتار در حین ترکیدگی خودرو، فشردن ناگهانی پا بر روی پدال ترمز و ساکن سازی اتومبیل است. 

غیر اصولی ترین رفتاری که یک راننده بی اطلاع از خود نشان می دهد، ترمز ناگهانی است.

در صورتی که لاستیک جلویی خودرو آسیب دیده باشد، با ترمز ناگهانی، تمام بار خودرو بر روی چرخ های جلویی تحمیل می شود. این عملکرد علاوه بر اختلالاتی که در قطعات موتور ایجاد می کند، موجب لخت شدن لبه ی چرخ می شود. 

با لخت شدن لبه ی چرخ اتومبیل، احتمال دارد قسمتی از لبه ی آن داخل آسفالت فرو برود و منجر به چپ شدن خودرو گردد.

بدین ترتیب، به منظور کاهش شتاب خودرو، آرام آرام پای خود را از پدال گاز بردارید. زمانی که سرعت خودرو به کمتر از 40 کیلومتر بر ساعت رسید، روند ترمز گیری را آغاز کنید. 

در طول کنترل خودرو، تمرکز خود را بر روی هدایت اتومبیل به یک نقطه ی امن جلب کنید و خودرو را در حاشیه ی جاده ساکن کنید.

پس از هدایت خودرو ترمز دستی را بالا بکشید و به منظور آگاه سازی سایر رانندگان از توقف خود، چراغ های هشدار دهنده را روشن کنید. سپس برای تعویض لاستیک اقدام نمایید. 

لازم به ذکر است که حرکت خودرو در مسیر جاده به چهار نقطه اتصال لاستیک ها بستگی دارد. با ترکیدگی یکی از لاستیک های خودرو حدود 25 درصد از ارتباط اتومبیل با سطح جاده از دست می رود. به عبارتی دیگر تعادل خودرو مختل می شود. در طی این فرایند، شیوه ی هدایت و رانش خودرو نیز تغییر می کند. 

در هنگام تعویض لاستیک ترکیده خودرو از جک آچار چرخ استفاده کنید

لوازم مورد نیاز در خصوص تعویض لاستیک خودرو

یکی از قطعات پیش فرضی که وجود آن در صندوق عقب خودرو ضروری است، لاستیک زاپاس است. فرایند تعویض لاستیک بر خلاف سایر قطعات در تمام خودرو های سواری به یک طریق صورت می گیرد و به کار آزموده ای مجرب نیازی ندارد. 

از دیگر لوازم مورد نیازی در خصوص تعویض لاستیک خودرو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جک آچار چرخ

• دفترچه ی راهنمای خودرو

• آچار و پیچ گوشتی فابریک

نحوه ی تعویض لاستیک خودرو

1. به منظور تعویض لاستیک ترکیده ی خودرو، ابتدا پس از توقف اتومبیل، لاستیک زاپاس را از صندوق عقب یا کف خودرو خارج کنید و در نزدیکی چرخ معیوب قرار دهید. 

2. کاور یا قالپاق را به وسیله ی پیچ گوشتی از تایر جدا کنید.

3. به دفترچه ی راهنمای خودرو مراجعه نمایید و محل مناسب و استاندارد قرار گیری جک را پیدا کنید.

4. پس از تنظیم جک، به آرامی و به صورت یکنواخت اهرم جک را بالا و پایین کنید.

5. سپس به وسیله ی آچار چرخ های فابریک خودرو یا نمونه های مشابه، پیچ های چرخ را شل کنید.

توجه داشته باشید که پیچ ها را کامل از لاستیک جدا نکنید و در هنگام شل کردن دست خود را در جهت عقربه ی ساعت بچرخانید تا وزن لاستیک به سمت چپ متمایل شود.

6. جک را تا جایی که چرخ معیوب از سطح زمین جدا شود، بالا ببرید.

7. سپس مهره های چرخ را کاملا جدا کنید و در مکانی امن قرار دهید.

8. تایر مذکور را با دو دست به طرف مستقیم بکشید تا از خودرو جدا شود.

9. در مرحله ی آخر لاستیک زاپاس را بلند کنید و در محل اصلی تایر قرار دهید. سپس پیچ های چرخ را محکم کنید و قالپاق را در محل اصلی خود نصب کنید.

گرداوری: بخش خودرو بیتوته