تست گوزن؛ سنجش توانایی تغییر مسیر ناگهانی خودرو

مجموعه: اصول تعمیر و نگهداری خودرو

تست گوزن آزمونی برای ارزیابی خودرو در برابر انحرافات ناگهانی است

تست گوزن؛ تستی از جنس مانور پذیری 

تست گوزن خودرو

تست گوزن خودرو معمولا با تست اسلالوم همراه است

هنگام رانندگی در یک جاده خلوت برون شهری و در مسیری که در بین جنگل یا منطقه ای پوشیده از گیاهان است هر لحظه امکان دارد یک جانور در مسیر رانندگی شما ظاهر شود. شما به طور ناگهانی در این شرایط قرار می گیرید و مجبور هستید سریع ترمز کنید، تغییر هر گونه جهت به طور ناگهانی باعث بروز حادثه می شود.

اما شرایطی را تصور کنید که این حیوان دارای جثه بزرگی باشد مانند یک گوزن، در این صورت ممکن است مشکلات بیشتری پیش بیاید. برخورد با این گونه حیوانات مانند گوزن، اسب یا شتر باعث فرو ریختن کابین ماشین می شود به طوری که حتی کیسه های هوا نیز تأثیری در محافظت از سرنشینان نخواهد داشت.

در این شرایط توانایی اتومبیل در تغییر مسیر ناگهانی به همراه حفظ پایداری بالا نقش مهمی در حفظ سلامت سرنشینان خودرو و جانوران دارد. این مسئله به تست گوزن یا تست اسلالوم شهرت دارد.

تست گوزن در چه سالی ابداع شد؟

تست گوزن برای سنجش ایمنی خودروها توسط خودرو سازان آلمانی در سال 1997 ابداع شد. این طرح معیار های ساده ای را برای ارزیابی ایمنی وسایل نقلیه در حال حرکت ابداع کرد. این تست با شرایط یکسان برای همه خودرو ها انجام می شود و نتیجه های تست باید با هم قابل مقایسه باشند تا به وسیله آن از عدم اطمینان مشتری به ایمنی خودرو جلوگیری شود.

برای این تست گروهی از خودرو سازان و کارشناسان گرد هم آمدند. هدف آنها حصول اطمینان از قابل اثبات و تجدید پذیر بودن از معیاری بود که قرار بود برای آزمون تغییر مسیر ناگهانی تعریف کنند. همچنین این معیار باید برای همه مصرف کنند گان قابل فهم می بود و در نتیجه این گروه تست VDA را طراحی کردند.

تست VDA در پایین ترین سطح شامل تست اجتنابی موس  است که در تمام مراحل شامل فرمان پذیری، کنترل وسایل نقلیه و میزان تمایل خودروها به واژگونی است.

چرا این تست به تست گوزن شهرت دارد؟

در تست گوزن سرعت خودرو از 60 کیلومتر در ساعت آغاز می شود

موس نوعی گوزن شمالی است که از جانوران بومی اسکاندیناوی می باشد. این حیوان دارای جثه بزرگی است و معمولا در جاده های خارج از شهر به طور ناگهانی در مسیر رانندگی ظاهر می شود، در این گونه نقاط رانندگان با بیشترین سرعت در حال رانندگی هستند.

دولت های اسکاندیناوی به شدت به مسئله جلوگیری از برخورد خودروها با این حیوان اهمیت می دهند. زیرا همه ساله در کشور فنلاند تنها ده نفر به علت برخورد با گوزن شمالی کشته می شوند. هدف از انجام این تست، سنجش توانایی تغییر مسیر ناگهانی خودرو در صورت مواجه شدن با یک حیوان است به طوری که تعادل خودرو به هم نخورد.

اهمیت تست موس یا گوزن 

خودرو ها در جاده های برون شهری با سرعت متوسط 100 کیلومتر بر ساعت حرکت می کنند. هنگام رانندگی در این مناطق در صورت ظاهر شدن ناگهانی یک حیوان، راننده ناچار است به صورت ناگهانی ترمز کند.

اگر چه خودرو های مدرن دارای سیستم ترمز قدرتمندی هستند اما این قدرت برای جلوگیری از برخورد با یک جانور در این شرایط کافی نیست. ترمز ناگهانی در این شرایط باعث کاهش سرعت خودرو به 70 کیلومتر در ساعت می شود که کمکی به جلوگیری از برخورد با جانور نمی کند. از این رو باید رانندگان بدانند که در چنین شرایطی چگونه از برخورد با این جانور جلوگیری کنند.

برای جلوگیری از این حادثه علاوه بر مهارت راننده، خودرو نیز باید در هنگام انجام مانور های پیچیده تعادل و پایداری داشته باشد. در این امر سیستم تعلیق خودرو و فنر بندی نقش مهمی دارند.

تست گوزن چگونه است؟

قسمت دوم مسیر در تست گوزن مربوط به مرحله تغییر مسیر ناگهانی است

تست گوزن دارای یک مسیر منحصر به فردی است که با مخروط های پلاستیکی چیده شده است. شرط قبولی خودرو در این تست ، عبور آن تا انتهای مسیر و بدون برخورد با این مخروط ها می باشد.

با وارد شدن خودرو در این مسیر ، پدال گاز آزاد می شود، یعنی راننده هیچ پدالی را فشار نمی دهد و سرعت خودرو در حال کاسته شدن است. این کار به منظور افزایش تمرکز راننده برای عبور از مسیر تست انجام می شود.

این تست با سرعت خودرو از 60 کیلومتر در ساعت شروع می شود و در صورت موفق شدن، سرعت آن به مرور افزایش می یابد.

بیشترین سرعتی که احتمال قبولی در این تست را داشته باشد حدود 70 تا 80 کیلومتر در ساعت است و در صورت بیشتر شدن این سرعت، هیچ خودرویی نمی تواند این مسیر را بدون برخورد به مخروط ها طی کند.

برای خودروهایی که به سیستم کنترل پایداری الکترونیکی یا ESP مجهز هستند، این تست در دو حالت روشن و خاموش بودن این سیستم انجام می شود.

مسیر تست گوزن و شرط قبولی

اولین شرکتی که تست گوزن انجام داد شرکت ساب سوئد بود

قسمت ابتدایی مسیر شامل دو ردیف مخروط است که ممکن است در صورت نیاز و بر حسب شرایط یک مسیر دیگر نیز به آن اضافه شود. در مسیر اول فاصله هر دو مخروط از هم حدوداً 6 متر است و در صورت اضافه شدن مسیر سوم این فاصله 15 متر خواهد شد. عرض مسیر نیز معادل عرض خودرو ضرب در 11 به اضافه یک چهارم متر می باشد. در این محاسبه، فاصله عرضی خودرو بدون در نظر گرفتن آینه ها در نظر گرفته می شود.

قسمت دوم مسیر در تست گوزن مربوط به مرحله تغییر مسیر ناگهانی است. اگر خودرو از این مرحله عبور کند وارد قسمت سوم مسیر می شود. این قسمت از سه جفت مخروط تشکیل شده است و دارای 11 متر طول است.

بعد از تمام شدن این مرحله و عبور از این مسیر باید یک بار دیگر خودرو یک مانور ناگهانی را انجام دهد و سپس وارد مرحله بعدی شود. مرحله بعد شامل دو مخروط به طول شش متر است درست مانند مرحله ابتدایی. در صورتی که خودرو این مسیر را بدون برخورد با این مخروط ها طی کند نمره قبولی در تست VDA را کسب کرده است.

تست اسلالوم

تست گوزن به طور معمول با تست اسلالوم همراه است. تست اسلالوم نوعی آزمون برای سنجش پایداری خودرو است. در این تست باید خودرو از یک مسیر مارپیچی که به وسیله مخروط ها تعیین شده است عبور کند.

در این تست میزان پایداری و فرمان پذیری ماشین مورد ارزیابی قرار می گیرد. در این تست باید مسیر در کمترین زمان و با بیشترین سرعت طی شود. خودرو تحت هیچ شرایطی نباید از مسیر منحرف شود، در غیر این صورت خودرو در این تست رد می شود.

اولین خودرو هایی که تست گوزن انجام دادند

جولیان شرمیس در سال  1948 هنگام رانندگی به علت برخورد اتومبیلش با یک گوزن شمالی یا موس جان باخت. اتومبیل او از برند سوئدی ساب بود و از لحاظ ایمنی و استحکام دارای شهرت بود.

شرکت خودرو سازی ساب سوئد از سال 1948 تا زمان پایان فعالیت خود اقدام به نگهداری تمام آمار تصادفات جاده ای و از جمله تصادف با حیوانات کرد. تصادف جولیان شرمیس با گوزن شمالی این شرکت خودرو سازی را بر آن داشت تا ساختار تمام خودرو ها را به طور کلی تغییر دهد.

آنها محل قرار گیری موتور را در خودروهای این برند تغییر دادند. در این اتومبیل ها به جای اینکه موتور روی محور جلو نصب شود در کنار گیربکس نصب شد تا هنگام برخورد به زانوهای سرنشینان فشار وارد نشود. شیشه های جلوی این خودرو ها نیز با مقاومت بیشتری طراحی شد و ستون A  خودرو نیز تقویت شد تا هنگام برخورد با حیوانات بزرگ دارای ایمنی بالایی باشند.

در سال 1997 هنگام تست گوزن با مرسدس کلاس A توسط رابرت کالین، این خودرو در سرعت 60 کیلومتر در ساعت واژگون شد. علت این واژگونی ضعف شاسی و توزیع نامناسب وزن این خودرو بود. مجله سوئدی Teknikens Varld در پاسخ به این سوال که چرا این تست در مورد مرسدس کلاس A اجرا شد گفت: ما می خواستیم بدانیم که عملکرد خودرو هنگام مواجه شدن با یک موس چگونه است.

تست موس یا گوزن از همان زمان وارد مجلات خودرویی شد. دایملر ناچار شد برای واکنش به این تست فاجعه بار، 17 هزار دستگاه مرسدس کلاس A را برای تقویت شاسی فرا بخواند.

تست موس امروزه یکی از آزمون های معمول برای خودرو سازان جهان است و آنها ملزم به انجام این تست قبل از عرضه محصولات خود به بازار هستند.

خودرو های برتر در انجام تست گوزن

مجله سوئدی Teknikens Varld از معروف ترین مجلات در زمینه تست گوزن است، این مجله از سال 1983 شروع به انجام این تست کرده است.

مجله نامبرده در سال های اخیر بسیاری از خودرو ها را مورد آزمایش قرار داد. در این آزمون محصولات پورشه بهترین نتایج را کسب کردند. به طوری که این شرکت از ده جایگاه برتر موفق شده جایگاه هفتم را به خود اختصاص دهد.

خودروی سیترونن زانتیا اکتیوا در سال 1999 در این تست خودروی برتر بود. این خودرو در این تست موفق شد پیش از دست دادن کنترل، مسیر تست را با سرعت 85 کیلومتر در ساعت طی کند و پس از آن به مانع برخورد کرد.

اتومبیل های زانتیا از کمک فنر های هیدونیوماتیکی استفاده می کنند. این سیستم تعلیق هیدرولیکی به صورت خود تراز شونده یا تنظیم شونده است و به اتومبیل اجازه می دهد تا مانور های سریع و چابکی داشته باشد.

در این تست اتومبیلی که دارای عملکرد ضعیفی بود، Reliant Rialto بود. این اتومبیل با سرعت 42/5 کیلومتر در ساعت توانست این مسیر را طی کند.

خودروهایی که در این تست عملکرد ضعیفی داشتند

تویوتا هایلوکس از جمله خودرو هایی بودند که در تست گوزن عملکرد ضعیفی داشتند

از جمله خودروهایی که در این تست ناموفق عمل کردند سیتروئن نمو، رنو کانگو، تویوتا هایلوکس یا جیپ گراند چروکی بودند. این امر با واکنش شدیدی از طرف تولید کنند گان خودرو و رسانه ها مواجه شد.

اما سازندگان این مسئله را انکار کرده و به جای آن کسانی که آزمایش را انجام داده اند سرزنش می کنند. محصولات تویوتا از نظر دوام در کل دنیا مشهور است. اما این محصولات در این تست عملکرد خوبی نداشتند. به خصوص تویوتا های لوکس و تویوتا Rav4 که بسیار جنجال بر انگیز بود.

جیپ گرند چروکی در سال 2012 در طی این آزمایش ها که توسط مجله سوئدی انجام شد رد شدند. اما بعد از آن کرایسلر نتایج را قبول نکرد و به جای آن تغییر شرایط را متهم کرد. این شرکت با انتشار خبری گفت: آزمایش دوباره اجرا شده است و ماشین کاملا طبیعی عمل می کند. به گفته آمریکایی ها، واکنش خودروی آزمایش شده توسط روزنامه سوئدی به دلیل بار گذاری بیش از حد آن بوده است.

اما در مورد سایر خودرو سازان هنگامی که محصولات آنها در این تست نتایج ضعیفی را کسب می کنند ادعا می کنند که دلیل این امر تغییر شرایط توسط آزمایش کنند گان است و یا اینکه به طور کلی این نتایج را غیر قابل قبول اعلام می کنند.

گردآوری: بخش خودروی بیتوته