سیستم تعلیق خودرو چیست؟ انواع سیستم تعلیق خودرو

مجموعه: اصول تعمیر و نگهداری خودرو

وظیفه سیستم تعلیق خودرو مهار ضربه های وارده به خودرو می باشد

معرفی سیستم تعلیق خودرو، انواع و اجزای آن 

سیستم تعلیق خودرو چیست و چگونه کار می کند؟

هنگامی که خودرو در حال حرکت روی سطوح ناهموار جاده می باشد بر اثر نواسانات حرکتی ضربه هایی به خودرو وارد می شود که ممکن است به خودرو و سرنشینان آن آسیب بزند. وظیفه سیستم تعلیق خودرو جذب و مهار این ضربه ها می باشد. 

علاوه بر این سیستم تعلیق وظیفه ایجاد ارتباط بین خودرو و سطح جاده است و به این ترتیب در هدایت شتاب و ترمزگیری نقش مهمی بر عهده دارد. 

این سیستم به وسیله اجزای سازنده اش که شامل فنر، کمک فنر، جرم فنر بندی شده و فنر بندی نشده است وظیفه جذب و مهار ضربانات و نوسانات وارد شده بر خودرو را به عهده دارد. این کار علاوه بر افزایش طول عمر خودرو سبب حفظ سلامت سرنشینان نیز می شود. این سیستم همچنین وظیفه تحمل وزن خودرو را نیز بر عهده دارد. 

اجزای تشکیل دهنده سیستم تعلیق 

سیستم تعلیق دارای اجزای تشکیل دهنده ای است که هر کدام عملکرد خاصی دارد که به ترتیب با آن ها آشنا می شویم. 

• فنر  

بسته به نوع سیستم تعلیق خودرو، فنر ها انواع مختلفی دارند

ضربه های وارد شده بر روی خودرو هنگام حرکت روی جاده توسط فنر جذب می شود. همچنین زمانی که خودرو روی سطح ناهمواری قرار می گیرد فنر ها باز شده و باعث می شوند لاستیک ها با سطح جاده تماس داشته باشند. 

بسته به نوع سیستم تعلیق خودرو فنرها با هم متفاوت اند. فنر ها انواع مختلفی مثل تخت ، پیچشی و لول دارند. فنرهای تخت یا برگی از جنس فلز مقاوم و انعطاف پذیر ساخته شده و به صورت تعدادی در یک مجموعه کلی مورد استفاده قرار می گیرند. 

فنر لوله ای مانند فنر های داخل خودکار هستند که از پیچیده شدن دور یک لوله یا استوانه درست می شوند. 

فنر پیچشی از جنس فولاد ساخته شده و قابل پیچش و تغییر شکل هستند. این فنرها از یک طرف به بدنه خودرو و از طرف دیگر به جناغ متصل است که نیروها و ضربات وارد شده به آن سبب تغییر شکل آن می شود.  

• کمک فنر 

کمک فنرها مکمل قطعات سیستم تعلیق خودرو هستند

کمک فنرها به صورت قطعات مکملی در کنار فنرها کار تکمیل وظیفه آن ها را بر عهده دارند. به گونه ای که وقتی ضربات و نوسانات از سطح جاده به خودرو وارد می شود فنر ها این نیروها را جذب کرده و فشرده می شوند و در صورتی که این نیروی جذب شده را آزاد کنند باعث پرتاب شدن خودرو می شوند. در این مورد کمک فنر به کمک فنر می آید تا با جذب این انرژی جذب شده آن را به تدریج دفع می کند و مانع از پرتاب خودرو می شود. 

کمک فنر ها از یک پیستون با سوراخ های ریز تشکیل شده اند که درون یک سیلندر قرار دارند. درون پیستون ها از روغن و یا گاز پر شده است که عبور با فشار آنها از سوراخ های پیستون سبب ایجاد حرکت ملایم در سیلندر می شود. 

بر اساس نوع ماده موجود در پیستون کمک فنرها در دو نوع هیدرولیکی(سیال روغنی) و نیوماتیکی(سیال گازی) وجود دارند. 

• میل تعادل یا میل موج گیر

میل تعادل یا موج گیر قطعه ای است که وظیفه آن ایجاد ثبات بیشتر خودرو است و از واژگونی خودرو در هنگام حرکت در پیچ های تند و سطوح ناهموار جلوگیری می کند.

 این قطعه بر روی محور بین دو  چرخ قرار می گیرد و بین دو کمک فنر ایجاد ارتباط می کند تا هنگام حرکت کمک فنر در یک سمت، کمک فنر دیگر در سمت دوم نیز کمی حرکت کند و تعادل خودرو برقرار شود. این قطعه از طریق pivot به شاسی خودرو نیز متصل است. 

• میل رابط 

میل های رابط وظیفه ایجاد ارتباط و اتصال قسمت های مختلف در سیستم تعلیق خودرو را به عهده دارند. جنس این میله ها از فلز بسیار مقاوم ساخته شده و در تعداد زیادی به کار می روند. عمر آن ها با عمر بدنه و شاسی خودرو برابر است و تنها در مواردی مانند تصادفات شدید ممکن است دچار آسیب شوند. 

• سیبک

سیبک قطعه ای است که بسیار محکم بوده و امکان چرخش و حرکت را نیز دارد. وظیفه آن ایجاد اتصال در سیستم تعلیق  است. 

این اتصال به شکل مفصل است که از یک گوی فلزی دسته دار تشکیل شده است که امکان حرکت در محفظه فولادی را به آن می دهد. دور آن با لاستیک محکم پوشیده شده است. 

این قطعه وظیفه اش ایجاد اتصال بین چرخ ها و سیستم تعلیق را بر عهده دارد و چرخش چرخ ها را به وسیله فرمان و حرکت آنها در هنگام عبور از ناهمواری ها را ممکن می سازد. 

• بوش ها 

بوش به عنوان یک قطعه در سیستم تعلیق خودرو قرار دارد که حرکت دورانی دارد

بوش ها وظیفه اتصال اجزا در سیستم تعلیق را به عهده دارند. این قطعات حرکت دورانی دارند و با توجه به ساختار و عملکردشان ممکن است زود خراب شوند. 

در صورت خراب شدن آن ها هنگام عبور از سطوح ناهموار خودرو دچار لرزش می شود. بوش های آسیب دیده حتما باید تعویض شوند. 

• طبق 

این قطعه عامل ایجاد اتصال اصلی بین شاسی و سیستم تعلیق است. طبق ها در دو نوع کنترلی و جناغی وجود دارند. 

• استارت 

در سیستم تعلیق هایی که طبق و سیبک حذف شده است از استارت استفاده می شود. فنر به کار رفته در استارت از نوع فنر لول است. کمک فنر در این سیستم ها درون فنر لول قرار می گیرند. وظیفه آن برقراری اتصال بین سیستم تعلیق و شاسی است.

انواع سیستم های تعلیق 

 سیستم های تعلیق به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول با توجه به محل قرار گیری شان تقسیم بندی می شوند و دسته دوم نیز با توجه به وابسته یا مستقل بودنشان. 

در سیستم های وابسته چرخ های نصب شده روی محور به یکدیگر وابسته هستند و با حرکت یک چرخ چرخ دیگر نیز حرکت می کند. 

در سیستم های مستقل هر چرخ متصل شده به محور به صورت مجزا حرکت می کند. 

• سیستم تعلیق مک فرسون

قسمت اصلی سیستم تعلیق خودرو مک فرسون استارت آن است

نام این سیستم برگرفته از مخترع آن مهندس مک فرسون است. از  این سیستم در خودروهای زیادی استفاده شده است. سیستم مک فرسون تنها در خودرو های دیفرنسیل جلو کاربرد دارد. در این سیستم میله موج گیر استفاده می شود و قسمت اصلی آن نیز استارت است. این سیستم برای خودرو هایی که  فضای کافی برای جزییات سیستم تعلیق ندارند مناسب است. این سیستم ارزان و سبک بوده و امکان نرمی و راحتی حرکت را فراهم می کند. سیستم مک فرسون هم زمان در عقب و جلوی یک خودرو به کار می رود.

• دوجناغی

در این سیستم از دو قطعه جناغی استفاده شده است که به صورت عمودی روی هم و در یک امتداد قرار دارند. یک طرف این جناغ به چرخ و طرف دیگر آن به بدنه متصل است. بین دو جناغ از فنر و کمک فنر برای جذب ضربات استفاده شده است.

• سیستم تعلیق خم شونده 

استفاده از این سیستم مدتهاست که منسوخ شده است چون امکان کنترل خودرو در جاده های ناهموار و پیچ ها را نداشت.  

• سیستم تعلیق مولتون 

فنر و کمک فنر در این سیستم حذف شده و به جای آن از یک قطعه لاستیکی استفاده می شود. این سیستم بیشتر در دوچرخه های کوهستان استفاده می شود. 

• سیستم تعلیق طبق دار عرضی

این سیستم از ترکیب فنر های طبقی و دو جناغی تشکیل شده است. جناغ پایینی به کمک یک طبق عرضی به چرخ ها وصل می شود. وسط این طبق روی محور ها قرار می گیرد و به چرخ ها امکان حرکت آزادانه می دهد. 

• سیستم محورصلب

در این سیستم چرخ ها توسط یک میله افقی  روی یک محور قرار می گیرند و فنر هایی که به صورت مستقیم به شاسی متصل می شوند روی این میله افقی قرار می گیرند. 

• سیستم محورتیر شکل

در این سیستم دو میله از وسط محور بین چرخ ها به صورت مورب به چرخ ها متصل می شوند تا حرکات جانبی را بهتر کنترل کنند.

• سیستم چهار میل

این سیستم دارای 4 میله است که به شاسی و بدنه متصل است. وظیفه این میله ها حفظ تعادل وزنی و کنترل مرکزیت محور هاست. 

• سیستم ددیون

این سیستم ترکیبی از محورهای نگهدارنده و صلب است و به علت عملکرد ضعیفش دیگر استفاده نمی شود.  

• سیستم چند اتصاله

این سیستم جزو بهترین سیستم های تعلیق خودرو است و استفاده زیادی دارد. در این سیستم از بیش از دو طبق استفاده شده است. در این سیستم جناغ ها به هم متصل نیستند و به طور جداگانه سیستم را تنظیم می کنند. 

• سیستم هیدرولیکی 

در این سیستم از سیلندری حاوی روغن استفاده شده است و یک پردازنده مرکزی دارد. سوپاپ الکتریکی متصل به پردازنده مرکزی میزان و فشار روغن درون سیلندرها را تنظیم می کند. 

• سیستم تعلیق بادی

عملکرد این سیستم شبیه به سیستم هیدرولیک است با این تفاوت که به جای روغن از گاز در سیلندرها استفاده می شود. در این سیستم پردازنده مرکزی به کمپرسور باد متصل می شود. 

• سیستم الکترومغناطیسی 

در این سیستم از براده های آهن درون سیلندرها استفاده می شود. جریان مغناطیسی توسط پردازنده مرکزی از سیستم عبور داده شده و تنظیم می شود. هر چه شدت میدان مغناطیسی بیشتر باشد سیستم سفت تر می شود. 

طول عمر سیستم تعلیق 

طول عمر این سیستم به کیفیت قطعات و شدت ناهمواری مسیرها بستگی دارد. برای افزایش طول عمر آن توصیه می شود که به طور دوره ای و هر 60 هزار کیلومتر سرویس شود.

گردآوری: بخش خودرو بیتوته