چرا باید فیلرگیری کرد؟ اهمیت انجام فیلرگیری

مجموعه: اصول تعمیر و نگهداری خودرو

برای جلوگیری از ساییدگی هر چندوقت یکبار باید اتومبیل فیلرگیری شود

فیلرگیری چیست و چه زمانی باید انجام شود؟ 

فیلر تیغه هایی با قطرهای متفاوت دارد

فیلرگیری چیست؟

فیلر نام یک وسیله ای فلزی  است که سختی آن از سختی استکانی سوپاپ کمتر است. این وسیله از تیغه هایی فولادی با قطر های متفاوت است که قطر انها از پنج صدم میلیمتر تا یک میلیمتر متغیر است. 

با توجه به اینکه نوع قرارگیری سوپاپ در موتورهای مختلف باهم متفاوت است باید فیلرگیری هم با روش و اندازه گیریهای مختلف انجام شود.

مثلا در موتورهایی که میل سوپاپ مستقیما به سراستکانی سوپاپ ضربه میزند برای فیلر کردن باید فاصله بین بادامک و سر استکانی را زمانی که بادامک کاملا  به سمت پایین است اندازه گیری کرد.ولی برای موتور هایی که از اسبک برای باز و بسته کردن  سوپاپ استفاده میشود برای فیلرگیری باید اسبک را در حالت قیچی و سپس فاصله اسبک مقابل را با سوپاپ فیلر کرد.

نوع قرارگیری سوپاپ در موتور های مختلف متفاوت است

چرا باید فیلرگیری کرد؟

در یک موتور چهار زمانه زمان دقیق باز و بسته شدن سوپاپ تاثیر مستقیمی بر عملکرد و راندمان موتور دارد. زیاد بودن خلاصی سوپاپ به معنی  دیرتر باز شدن سوپاپ و کم بودن خلاصی سوپاپ به معنی  دیرتر بسته شدن آن است. خلاصی زیاد سوپاپ علاوه بر تاثیر منفی بر روی عملکرد موتور باعث ایجاد سرو صدا نیز میشود. 

از طرفی کم بودن خلاصی یا سفت بودن سوپاپ باعث خورده شدن قطعات سوپاپ شده و  مقداری از فشار حاصله از احتراق به بیرون راه پیدا کرده و باعث داغ شدن موتور شود.

در گذشته به دلیل استفاده از آلیاژهای نامرغوب در ساخت قطعات و اجزای موتور این کار به طور دوره ای انجام میشد اما امروزه با توجه به رفع این مشکل و استفاده از آلیاژهای مرغوب تر و همچنین حذف یک سری از متعلقات سوپاپ ، فیلرگیری در شرایط عادی بجز خودروهای گازسوز بصورت دوره ای انجام نمیگیرد. بعد از باز شدن سرسیلندر و تعویض سوپاپ ها باید فیلرگیری اولیه  انجام شود و بعد از آن نیز بعد از هزارکیبومتر فیلرگیری مجددا  توسط متخصص باید انجام شود.  

همچنین در مواردی که بر اثر شل شدن میل سوپاپ یا دیگر عوامل سوپاپ صدای غیر طبیعی شنیده شود ، پس از تعمیر سرسیلندر ، هنگام ضربه خوردن شدید به موتور مثلا بر اثر تصادف، در صورت گرم شدن بیش از حد موتور علی رغم کار کردن طبیعی سیستم خنک کننده ، دیگر گرم شدن و یا بد روشن شدن موتور در فصل سرما باید اقدام به فیلرگیری موتور کرد.

شل بودن فیلر سوپاپ 

شل بودن یا زید بودن خلاصی سوپاپ باعث ایجاد سر و  صدای زیاد در موتور میشود که این صدا معمولا بصورت (چیک چیک ) شنیده میشود و بسیار آزاردهنده است. شل بودن  سوپاپها همچنین باعث کاهش عملکرد و راندمان موتور و طول عمر آن  و متعلقات آن میشود. متعلقات سوپاپ در در اتومبیل های مختلف متفاوت است . در برخی اتومبیل ها استکانی یا تایپیت وجود دارد و در برخی از انگشتی یا اسبک استفاده میشود. 

سفت بودن فیلر سوپاپ به مراتب مشکلات بیشتری از شل بودن آن خواهد داشت

سفت بودن فیلر سوپاپ 

کم بودن خلاصی سوپاپ یا همان سفت بودن بدتر از شل بودن سوپاپ است. اگر چه در این صورت در موتور  ایجاد سر و صدا نمیکند اما باعث ساییدگی میل سوپاپ و  سایر متعلقات آن میشود و همچنین باعث کاهش راندمان موتور میشود و داغ کردن موتور میشود. در صورت سفت بودن سوپاپ کشش اتومبیل بعد از گرم شدن کمتر شده و آمپر آب بالا میرود. در خودروهایی که دارای سیستم خنک کنندگی قوی هستند سفت بودن سوپاپ باعث از کار افتادن زود هنگام فن رادیاتور میشود. 

فیلرگیری موجب کاهش مصرف سوخت می شود

اهمیت و مزایای فیلرگیری 

فیلرگیری در خودروها باعث عملکرد بهتر و افزایش طول عمر موتور ، کاهش الودگی صدا و آلودگی هوا ، کاهش مصرف سوخت ، شتاب گیری بهتر و سریعتر  خودرو میشود. 

در خودرو های جدید عمل فیلرگیری به صورت خودکار انجام می شود

نکاتی که باید در فیلرگیری به آن توجه کنید

• ابتدا باید سوپاپ ها را بشناسیم. 

• نکنه بعدی اندازه گری میزان شل بودن سوپاپ ها و بدست آوردن فاصله مجازی که باید برای سوپاپها فیلر کنیم. 

• میزان لقی بسته به دستور کارخانه در حالت سردی و گرمی متفاوت است که باید در نظر گرفت. 

• شناخت احتراق سیلندرهای مورد نظر برای فیلرگیری از راههای مختلف

• آماده کردن فیلر با توجه به نوع اتومبیل و تبدیل فیلر

کدام خودرو ها نیاز به فیلرگیری و کدام نیاز به شیم گیری دارند؟

خودروهایی که در موتور بجای فیلر شیم دارند کار شیم گیری آنها توسط تراشکار و در هنگام باز کردن سر سیلندر انجام میشود. و اما خودروهایی که فیلر دارند شامل پرایدهای تا  مدل 1392 ، تمام مدلهای پیکان و نیسان و مزدا و پی کی و دوو ماتیز وریسر و پژوهای تیپ یک و دو و سه ، میباشد که همگی باید فیلرگیری شوند.

اما آب بندی سوپاپ ها  در پژو 405  با موتور xuV ، سمند با موتور 8001 و پژو پارس  با موتور 1800 با شیم گیری انجام میشود.

خودروهای جدید دیگر دارای فیلر یا شیم نیستند و عمل آب بندی سوپاپ آنها توسط قطعه ای به نام استکان تایپیت انجام میشود که این کار بصورت خودکار یا فشار با روغن انجام میشود. 

خودروهایی که دارای استکان تایپیت هستند شامکل پرایدهای مدل 1393 به بلا ، پژوهای 206 تیپ چهار و پنج و شش TU5 ، سمند ef7  با موتور ملی ، مزدا 3 ، ریو ، رانا، و برلیانس میباشد. در خودرو هایی که استکان تایپیت ندارند باید حتما از روغن موتور های 40-10 برای پر کردن استکان تایپیت استفاده کرد.

نشانه های یک فیلرگیری ایده آل

برای انجام یک فیلرگیری خوب و با کیفیت باید به نکاتی  توجه شود. از جمله باید به استانداردهای کارخانه سازنده خودرو و همچنین به شرایط فیلرگیری مانند دما و  تایمینگ توجه شود.

از مشخصات یک فیلرگیری خوب ایجاد صدای نرم  و یک دست توسط سوپاپها و همچنین خروجی نرم و یکنواخت اگزوز است. خلاصی صحیح سوپاپ باعث ایجاد صدایی یکنواخت و منظم میشود قطع شدن کامل صدای سوپاپها نشانه سفت بودن تنظیم سوپاپ است  (البته بجز موتورهای دارای استکانی اتوماتیک و تنظیم دستی) و در این حالت خروجی اگزوز نیز خشن و زننده میشود.

در صورتیکه فیلرگیری بعضی از سوپاپها شل تر و بعضی سفت تر باشد ، خروجی اگزوز و صدای سوپاپها نیز بصورت دوره ای دچار نوسان میشود.  

فیلرگیری فصلی 

عمل فیلر گیری فصلی یا همان فیلر گیری تابستانی یا زمستانی در واقع به علت عدم آگاهی و درک کامل ما و مقایسه موتور خودروها با بدن انسان است.

از جمله این اشتباهات برای مثال باز کردن ترموستات در فصل تابستان است. اما موتور اتومبیل به دلیل وجود ترموستات در گرمای تابستان  در سرمای زمستان به صورت پیوسته و در یک شرایط دمایی ثابت کار میکند و نیازی به تغییر دما بصورت دستی توسط ما ندارد. پس تغییر دادن میزان خلاصی سوپاپ در فصلهای مختلف سال کار اشتباه و بی نتیجه و کاملا غیر علمی است. 

سخن پایانی 

تعمیر و نگهداری خودرو ها امری بسیار ضروری است که نتیجه آن افزایش طول عمر و عملکرد بهتر و همچنین کاهش آلودگی ها و تصادفات میباشد و نیاز به توجه قابل ملاحظه ای دارد. 

گردآوری : بخش خودرو بیتوته