ارتقا کیفیت عملکرد موتور و بهبود فرایند احتراق با سرویس تون آپ

مجموعه: اصول تعمیر و نگهداری خودرو

تون اپ یا تیون آپ حاکی از تنظیم موتور دارد

تون آپ چیست و چه نقشی در نگهداری از خودرو دارد؟

تون آپ چیست؟

تون آپ مشمول مجموعه اقداماتی است که در خصوص ارتقا کیفیت عملکرد موتور و بهبود فرایند احتراق شکل می گیرد. به طور کلی تون اپ یا تیون آپ حاکی از تنظیم موتور دارد. تنظیم موتور دربردارنده سرویس و تعمیراتی است که منجر به عملکرد بهتر موتور می گردد. 

در فرایند احتراق سه عامل هوا، سوخت و جرقه دخیل هستند. اصلی ترین عامل تنظیم موتور، احتراق کامل می باشد که در عملکرد آن نقش چشمگیری دارد. 

حرفه تون آپ دارای دو شاخه به نام های سیستم های انژکتوری و مکانیک موتور است.

خودرو های قدیمی  به صورت کاربراتوری به تولید می رسیدند و سیستم جرقه اتومبیل در ان ها به صورت دلکوئیی بوده است. لذا ضرورت داشت تا در یک سرویس دوره ای به منظور بهبود عملکرد موتور در یک فاصله زمانی مشخص عمل تنظیم کاربراتور و دلکو انجام می شد. 

سیستم سوخت رسانی و احتراق در خودروهای امروزی از کاربراتوری به انژکتوری مبدل شده است.

در حافظه ECU یک برنامه در خصوص کارکرد موتور مجهز به سیستم انژکتوری تعبیه شده است. علاوه بر این، از آنجایی که سیستم انژکتوری نوعی سیستم خود تنظیم است میزان نیاز به سرویس های دوره ای تون آپ روند کاهشی یافته است. 

تنظیم میزان مصرف سوخت و زمان ارسال جرقه موتور در سیستم انژکتوری به وسیله برنامه ECU صورت می گیرد و تنظیم این عملکرد از دسترس تعمیرکار خارج است. 

در سال های اخیر سرویس تون آپ به معنای اصلی کاربرد ندارد و به معنی یک چک آپ برای خودرو رواج پیدا کرده است. 

سیستم جرقه زنی یکی از بخش هایی است که در تون آپ مورد بررسی قرار می گیرد

سرویس های تون آپ 

سرویس های دوره ای تون آپ با هدف افزایش عمر مفید و حفظ عملکرد موتورهای انژکتوری تکمیل می شوند. مکانیک در طول سرویس تون آپ به منظور شناسایی سنسور های اکسیژن معیوب، سیستم سوخت، احتراق و خروج آلاینده ها از اتومبیل را تست می کند. 

اصلی ترین عملکرد سرویس های دوره ای تون آپ به تعمیر، تنظیم و تیونینگ موتور اختصاص دارد. تیونینگ موتور دربردارنده تغییراتی است که در خصوص افزایش قدرت و توان موتور انجام می شود. 

توصیه می شود تون آپ یا تنظیم عملکرد موتور پس از طی کردن یک مسافت معادل 10000 کیلومتر در بازه زمانی 6 ماه صورت بگیرد. 

ایمن ترین روش برای تشخیص میزان تنظیم بودن موتور خودرو، تست پنج گاز می باشد. تست پنج گاز، دستگاهی است که با آنالیز گاز های خروجی به بررسی عیب های خودرو می پردازد. 

سرویس سیستم جرقه زنی 

یکی از بخش های اصلی خودرو که در سرویس تون آپ مورد بررسی قرار می گیرد، سیستم جرقه زنی موتور خودرو است.  در سرویس سیستم جرقه زنی در راستای تعویض شمع و وایر شمع اقداماتی صورت می گیرد. 

به طور معمول عملکرد مفید شمع پس از طی کردن حدود 150 هزار کیلومتر دستخوش تغییر قرار می گیرد. 

تست سنسور اکسیژن 

یکی از بخش های حائز اهمیت در مکانیزم خودرو سنسور اکسیژن است. سنسور اکسیژن به بررسی گاز های خروجی از اگزوز می پردازد. خروج گاز بیشتر از حد مجاز و کمتر از مقادیر تعریف شده نشان از وجود اختلال در کارکرد موتور دارد. 

سنسور اکسیژن در راستای شکل گیری احتراق به ECU فرمان افزایش و کاهش سوخت ورودی را صادر می کند. این سنسور میزان جرقه، سوخت و هوای مورد نیاز محفظه احتراق را با بررسی گاز های خروجی معین می کند. 

بی شک ضعف عملکردی سنسور اکسیژن به صورت مستقیم در کارکرد مناسب موتور اختلال به وجود می آورد. 

بهتر است بدانید در سرویس های دوره ای تون آپ، مشکلات مربوط به سنسور اکسیژن به وسیله تست پنج گاز معین می گردد. 

سرویس سیستم سوخت رسانی

یکی از اقدامات تون آپ در سرویس های دوره ای، بررسی سیستم سوخت رسانی است. در سرویس سیستم سوخت رسانی در صورت نیاز فیلتر هوا تعویض می گردد. 

بهتر است بدانید تعویض فیلتر هوا میزان شتاب خودرو را حدود 6 الی 11 درصد افزایش می دهد. 

علاوه بر این، با تست عملکرد موتور خودرو در راستای تست و شست و شوی انژکتور،  تعویض کنیستر و تعویض فیلتر بنزین اقداماتی صورت می گیرد. 

هدف اصلی تون آپ از تنظیم موتور کاهش میزان خام سوزی است

معایب عدم تکمیل سرویس های دوره ای تون آپ

رسوب گذاری در محفظه احتراق

فرایند احتراق در موتور های درون سوز داخل یک محفظه تکمیل می شود. در این محفظه که با عنوان محفظه احتراق شناخته می شود در یک نسبت معین، سوخت و هوا با یکدیگر ترکیب می گردد. 

تون آپ موظف است میزان نسبت سوخت به هوا را به وسیله دستگاه ECU تنظیم سازد. تنظیم نکردن موتور خودرو، زمینه را برای شکل گیری احتراق درون سیلندر ناقص مهیا می کند و سبب شکل گیری رسوب در دیواره های محفظه احتراق می گردد. 

لرزش موتور خودرو 

کاهش لرزش موتور، به عنوان یک مبحث آموزشی گسترده و حائز اهمیت در سرویس های تون آپ شناخته شده است. 

لرزش موتور خودرو بیانگر وجود ضعف در داخل موتور است. عوامل مختلفی اعم از سرویس به موقع موتور و احتراق کامل در کاهش میزان لرزش آن دخیل هستند. 

بی شک عدم مراجعه به سرویس های دوره ای با شکل گیری احتراق ناقص منجر به تحمیل لرزش در موتور می گردد. 

عدم شکل گیری احتراق کامل

یکی از مشخصه های مهمی که یک تکنسین تون آپ در سرویس های دوره ای مورد بررسی قرار می دهد، تشخیص خام سوزی خودرو می باشد. 

غرض اصلی تون آپ از تنظیم موتور، کاهش میزان خام سوزی است. در داخل موتور های احتراق درونی، به میزانی که احتراق کامل تر شکل بگیرد، شتاب اتومبیل افزایش پیدا می کند و میزان آلایندگی و مصرف سوخت کاهش پیدا می کند. 

عدم مراجعه به سرویس های دوره ای تون آپ زمینه را برای خام سوزی و شکل گیری اختلال در احتراق فراهم می کند. 

یکی از اقدامات تون آپ در سرویس های دوره ای بررسی سیستم سوخت رسانی است

 

ضعف در عملکرد کاتالیست کاتالیزور

کاتالیزور در مکانیزم خودرو وظیفه جذب و تبدیل گاز های سمی به گاز های غیر سمی را بر عهده دارد. در بخش داخلی کاتالیزور شبکه هایی کوچک وجود دارند که با خروج دود خودرو سبب شکل گیری عمل کاتالیست می شوند. 

عدم تکمیل سرویس های دوره ای تون آپ با خارج شدن دود بیش از حد مجاز منجر به تداخل آسیب به کاتالیزور می شود. 

مناسب ترین اقدامات جایگزینی برای تون آپ خودرو 

تعویض شمع ها در بازه زمانی مناسب

زمان مناسب تعویض شمع ها در دفترچه راهنمای خودرو قید شده است. به صورت میانگین ضرورت دارد در هر 50 هزار کیلومتر برای تعویض شمع اقدام کنید. 

تعویض فیلتر هوا 

به موجب افزایش میزان آلایندگی در شهر های صنعتی مناسب ترین زمان برای تعویض فیلتر هوا 5000 کیلومتر می باشد. 

تعویض فیلتر روغن 

در دفترچه ی راهنما خودرو زمان مناسب برای تعویض فیلتر، به ازای هر دو مرتبه تعویض روغن قید شده است. با این وجود توصیه می شود به منظور جلوگیری از تداخل اسیب به موتور در هر مرتبه تعویض روغن در راستای تعویض فیلتر نیز اقدام نمایید. 

تعویض روغن موتور

مدت زمان کارایی مفید روغن موتور تحت تأثیر نوع رانندگی مالک خودرو قرار دارد. با این وجود مناسب ترین زمان برای تعویض روغن موتور به منظور جلوگیری از نفوذ آلایندگی به داخل فیلتر، به صورت میانگین میان 5000 الی 7000 کیلومتر قرار دارد. 

گردآوری:بخش مجله خودرو بیتوته