ورق سیاه/ورق گرم: انواع، مراحل تولید و کاربرد

مجموعه: ابزار و ماشین آلات

ورق سیاه یا ورق گرم با نورد گرم تولید می شود

ورق سیاه - ورق گرم چه کاربردی در صنایع دارد؟ 

ورق سیاه یا ورق گرم چیست؟

ورق های فولادی محصولات اولیه برای تولید بسیاری از مصنوعات فولادی هستند و در صنعت فولاد و در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند. ورق های فولادی به دو شکل نورد سرد و گرم تولید می شوند. معمولا ورق هایی که طی فرآیند نورد سرد تولید می شوند سطحی صاف تر و صیقلی تر از ورق های گرم دارند. این ورق ها که ورق روغنی هم جزو آن ها است ابعاد مشخص تری دارند. 

ورق سیاه به جهت ظاهر مات خود رنگی سیاه دارد و به همین جهت بدان ورق سیاه می گویند. این محصول را در ابعاد مختلفی تولید می کنند. می توان این ورق را تا ضخامت 100 میلی متر هم تولید کرد. طول ورق ها با توجه به نیاز و سفارش مشتری می تواند متفاوت باشد. آنالیز شیمیایی ورق سیاه در استاندارد BS EN 10025 می باشد. 

ورق سیاه ظاهری مات و تیره دارد

انواع ورق سیاه - ورق گرم

ورق سیاه را با توجه به مواردی مانند مواد تشکیل دهنده و درصد این مواد و همینطور طول و ابعاد و ضخامت می توان به انواع مختلفی تقسیم کرد. در یک دسته بندی کلی ورق های گرم را به دو نوع معمولی و صنعتی تقسیم بندی می کنند. در ادامه این دو نوع را معرفی کرده ایم:

ورق معمولی

همه ورق ها از ماده فولاد تولید می شوند. اما به جز فولاد در آن ها از مواد مختلف دیگری مانند کربن هم استفاده می شود. با توجه به درصد کربنی که در ورق های سیاه استفاده می شود ورق های معمولی دو گرید متفاوت دارند: یکی ST37 و دیگری ST52. گفتیم این دو نوع از لحاظ مقدار کربن با هم متفاوت هستند و همین باعث ایجاد سختی های متفاوت در آن ها شده است. به جز کربن مقدار مواد دیگری مانند فسفر و گوگرد و منگزنی هم که در این ورق ها استفاده شده با هم متفاوت است. 

ورق سیاه یا ورق گرم در گریدهای مختلف تولید می شوند

ورق صنعتی

این نوع ورق در مشاغل صنعتی و ساخت و سازهای بسیار بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند. علت اینکه به این دسته ورق های گرم، صنعتی گفته شده به جهت ابعاد و ضخامت و وزن بسیار متفاوت آن ها با ورق های معمولی است؛ در واقع این ورق های سیاه ابعاد بسیار بالایی دارند و در مصارف معمول به کار نمی آیند. 

انواع ورق سیاه بر مبنای طول

ورق های سیاه را می توان بر مبنای اندازه و طول هم تقسیم بندی کرد. ورق سیاه با توجه به این دسته بندی به دو نوع کلاف (رول)  و شیت یا فابریک تقسیم می شوند. این دو نوع را هم در ادامه توضیح داده ایم.

ورق رول یا کلاف

نوع اول همان طور که از نامش مشخص است به شکل یک کلاف فروخته می شود. در واقع این ورق بدون محدودیت در طول است و دور یک کلاف پیچیده شده است. ورق کلاف ممکن است در عرض های 1.25، 1.5 و 2 متری تولید شود اما معمولا عرض در نظر گرفته شده برای کلاف ها از این مقدار قراتر نمی رود. قطر و ضخامت ورق کلاف هم بین 1.5 تا 15 میلی متر قرار دارد که با توجه به نیاز می توانید کلاف هایی با ضخامت متفاوت سفارش دهید. 

ورق سیاه ممکن است به شکل رول یا کلاف به فروش برسد

ورق شیت یا فابریک

ورق شیت به دو نوع سفارشی و آماده تقسیم می شود. اما در هر دو نوع طول ورق سفارشی سازی شده است و در یک محدوده مشخص جای می گیرد. در واقع این ورق ها به شکل کلاف نیست. برای خرید ورق سیاه سفارشی ابعاد و ضخامت ورق توسط مشتری تعیین می شود.

نوع دیگر ورق های شیت آماده در بازار هستند که معمولا در ابعاد 1 در 2 متر، 1.5 در 2.5 متر، 1 در 6 متر، 1.5 در 6 متر، 2 در 6 متر و 2.5 در 12 متر در بازار موجود هستند. ورق های شیت ضخامتی بیش از 15 میلی متر دارند و می توانند تا 100 میلی متر هم ضخامت داشته باشند. 

مراحل تولید ورق سیاه - ورق گرم

گفتیم که ورق سیاه طی فرآیند نورد آن هم از نوع گرم تولید می شود. این یعنی ورق داخل کوره ها و تحت حرارت ایجاد می شود. اگر دوست دارید بدانید که مراحل تولید این ورق های کاربردی چگونه است ادامه را بخوانید:

1. برای تولید ورق آهن ابتدا باید از سنگ آهن تختال تولید کرد. تختال با خارج کردن ناخالصی های سنگ آهن و تبدیل آن به آهن اسفنجی و در نهایت اضافه کردن افزودنی هایی به آن ایجاد می شود. 

2. در مرحله بعد تختال های ساخته شده وارد کوره پیش گرم شده و تحت دمایی معادل 1100 تا 1250 درجه سانتی گراد قرار می گیرند. این مرحله برای از بین بردن عیوب ساختاری محصول است.

3. بعد از آن فولاد حاصله وارد مرحله اولیه نورد می شود. به این مرحله که نورد خشن هم گفته می شود تختال ها به قفسه های نورد وارد شده و پوسته زدایی می شوند.

4. در ادامه تختال ها برای کاهش ضخامت به غلتک های عمودی وارد می شوند. در این مرحله از قطر تختال کاسته و بر ابعاد آن افزوده می شود. 

5. پس از کاهش ضخامت، ورق های ایجاد شده به جعبه کلاف انتقال داده می شوند. در این باکس های کلاف با گیوتین ابتدا و انتهای ورق را جدا می کنند. ضمنا این مرحله برای شکستن پوسته ها و کاهش دمای ورق ضروری است. 

6. دوباره ورق ها وارد غلتک ها می شوند. به این مرحله نورد نهایی گفته می شود. ضخامت ورق ها در این مرحله بین 1 تا 4 میلی متر کاهش پیدا می کند و خواص مکانیکی بهبود می یابد. 

7. در مرحله آخر ورق های نهایی خنک سازی می شوند و به سمت رول جمع کن هدایت می شوند. 

ورق سیاه پایه تولید بسیاری از مصنوعات فلزی است

کاربردهای ورق سیاه 

می توان ورق گرم را برای ساخت انواع پروفیل های ساختمانی به شکل غیر مستقیم مورد استفاده قرار داد یا به شکلی مستقیم در ساخت مصنوعات فولادی مانند مجسمه های فلزی. در ادامه به تعدادی از گسترده ترین کاربردهای این ورق فولادی اشاره کرده ایم:

• در راه سازی و ساخت گارد ریل های جاده ای

• در ساختمان سازی و ساخت سقف 

• در ساخت بدنه فلزی خودروها و کشتی سازی

• برای ساخت لوله های فولادی 

• برای تولید مقاطع فولادی و نرده ها

• برای ساخت مخزن های گاز و کپسول های آتش نشانی 

• برای ساخت درها و قفسه های فولادی

• و ...

ورق سیاه معمولا ابعاد دقیقی ندارد

کلام پایانی

ورق های فولادی کاربرد گسترده ای در صنایع و ساخت و ساز دارند. این ورق های فولادی معمولا با دو نوع نورد گرم و نورد سرد تولید می شوند. این روش ها باعث ایجاد تغییراتی در ظاهر و کیفیت و حتی قیمت ورق ها می شوند. ورق سیاه - ورق گرم به روش نورد گرم تولید می شود. 

از لحاظ شکل ظاهر ورق گرم خاکستری متمایل به سیاه است و سطحی نه چندان صاف و صیقلی دارد. این ورق را در مواقعی که ابعاد دقیق ورق چندان اهمیت ندارد و همچنین در مواقعی که قیمت مهم است مورد استفاده قرار می دهند؛ چرا که از لحاظ قیمتی این ورق ها نسبت به ورق های تولید شده به روش نورد سرد ارزان قیمت تر هستند. 

گردآوری: بخش دانش کسب و کار بیتوته