مقاومترین سنگ ساختمانی کدام است؟
- مجموعه: خدمات فنی و تاسیسات
مقاومترین سنگ ساختمانی بدون شک گرانیت است
از صفر تا صد؛ مقاومترین سنگ ساختمانی
مقاومترین سنگ ساختمانی کدام است؟
در دنیای ساختوساز، وقتی صحبت از «مقاومت» میشود، منظور فقط سختی سطحی نیست؛ بلکه مجموعهای از ویژگیهاست که یک سنگ را در برابر زمان، آبوهوا، فشار مکانیکی، سایش، تغییرات دما و حتی آتش واقعاً «بادوام» میکند. اگر بخواهیم واقعبینانه و بر اساس تجربههای چند هزار ساله بشر و استانداردهای امروزی آزمایشگاهی (مانند ASTM و EN) قضاوت کنیم، در حال حاضر هیچ سنگ طبیعی بهطور مطلق در همه شرایط «بهترین» نیست، اما یک سنگ بهطور واضح در صدر جدول مقاومت کلی قرار میگیرد: گرانیت.
هیچ سنگ طبیعی دیگری به اندازه گرانیت همهکاره نیست
چرا گرانیت مقاومترین سنگ ساختمانی محسوب میشود؟
سختی بسیار بالا
گرانیت در مقیاس موس (Mohs) معمولاً بین ۶ تا ۷٫۵ قرار دارد. این یعنی فقط با الماس، کوراندوم و چند ماده خیلی خاص میتوان روی آن خط انداخت. در مقایسه، مرمر ۳–۴، سنگ آهک ۳–۴، تراورتن ۳–۵ و حتی کوارتزیت (که گاهی با آن رقابت میکند) معمولاً ۷ است.
جذب آب فوقالعاده پایین
نرخ جذب آب گرانیت مرغوب اغلب زیر ۰٫۲–۰٫۴ درصد است. این ویژگی باعث میشود در چرخههای یخزدن و ذوبشدن (freeze-thaw) ترک نخورد؛ چیزی که مهمترین عامل تخریب سنگ نما و سنگفرش در مناطق سردسیر است.
مقاومت فشاری بسیار بالا
گرانیتهای خوب معمولاً مقاومت فشاری بین ۱۶۰ تا ۲۵۰ مگاپاسکال و حتی بیشتر دارند. این عدد یعنی در سازههای باربر، ستونها، فونداسیون و حتی سنگفرش خیابانهای پرتردد میتوان بدون نگرانی از آن استفاده کرد.
مقاومت در برابر سایش و خراش
در آزمایش Los Angeles (سایش) و آزمایش Micro-Deval، گرانیت همیشه جزو بهترینهاست. به همین دلیل در ایستگاههای مترو، فرودگاهها، مراکز خرید بزرگ و خیابانهای سنگفرششده سراسر دنیا، گرانیت حرف اول را میزند.
مقاومت حرارتی و آتش
گرانیت تا دمای ۶۰۰–۸۰۰ درجه سانتیگراد بدون تغییر رنگ یا ترک مقاوم است و در آتشسوزی ساختمان، برخلاف بسیاری از سنگها، گاز سمی آزاد نمیکند.
کوارتزیت سختترین سنگ طبیعی بعد از گرانیت محسوب میشود
رقبای نزدیک گرانیت
کوارتزیت (Quartzite)
گاهی به اشتباه با مرمر اشتباه گرفته میشود، اما در واقع سنداستون دگرگونشده است و سختیاش به ۷ میرسد. جذب آب خیلی پایین و مقاومت فشاری عالی دارد، ولی در مقایسه با گرانیت تنوع رنگ کمتر و قیمت بالاتری دارد و در ایران کمتر بهصورت انبوه استخراج میشود.
بازالت (Basalt)
بسیار متراکم، جذب آب نزدیک به صفر، مقاومت فشاری گاهی حتی بالاتر از گرانیت (تا ۳۰۰–۴۰۰ مگاپاسکال). اما رنگش تقریباً همیشه تیره یا سیاه است و برای نما و دکوراسیون داخلی محدودیت دارد. بیشتر در سنگفرش، جدول و زیرسازی استفاده میشود.
پورفیری (Porfido)
نوعی سنگ آذرین ایتالیایی که در اروپا بهعنوان مقاومترین سنگفرش خیابانی شناخته میشود، اما در ایران موجود نیست و قیمتش بسیار بالاست.
گابرو (Gabbro)
شبیه بازالت ولی دانهدرشتتر؛ در برخی پروژههای خاص صنعتی و بندری استفاده میشود.
سنگهایی که «مقاوم» به نظر میرسند اما نیستند
• مرمر: بسیار زیبا، اما نرم، اسیدپذیر و در فضای خارجی بهسرعت کدر میشود.
• تراورتن: سبک و عایق، اما پر از حفره و در مناطق سردسیر با خطر ترکخوردگی در اثر یخزدگی مواجه است.
• سنگ آهک معمولی: در برابر اسید باران و آلودگی هوا بهسرعت فرسوده میشود.
• سنداستون: در برابر هوازدگی مقاوم است، اما اگر سیلیس کمی داشته باشد، سایش بالایی دارد.
سنگ نما گرانیت تا صدها سال رنگ و زیبایی خود را حفظ میکند
سوالات متداول
1. واقعاً گرانیت از همه سنگها مقاومتر است؟
بله، اگر «مقاومت کلی» (سختی + جذب آب کم + مقاومت فشاری + مقاومت سایشی + مقاومت در برابر یخزدگی و آتش) را در نظر بگیریم، گرانیت در حال حاضر هیچ رقیب جدی در میان سنگهای طبیعی پرکاربرد ندارد.
2. کوارتزیت از گرانیت سختتر نیست؟
بله، کوارتزیت خالص معمولاً ۷ کامل در مقیاس موس است و گاهی حتی کمی سختتر از گرانیت عمل میکند، اما گرانیت در مجموع متعادلتر است (جذب آب کمتر، تنوع رنگ بیشتر، قیمت مناسبتر و در دسترس بودن بالاتر).
3. بازالت مقاومتر از گرانیت نیست؟
در مقاومت فشاری و جذب آب، بازالت گاهی بهتر است، ولی رنگ تیره و یکنواخت و بافت ریزدانهاش باعث شده در نما و دکوراسیون داخلی کمتر استفاده شود. برای سنگفرش و زیرسازی عالی است، اما همهکاره نیست.
4. گرانیت در نمای خارجی ساختمان ترک میخورد؟
خیر، اگر گرانیت مرغوب باشد و ضخامت و اسکوپ درست اجرا شود، عملاً تا صدها سال بدون مشکل میماند.
5. گرانیت ایرانی با گرانیت چینی و هندی چه تفاوتی دارد؟
گرانیت ایرانی معمولاً سورت یکدستتر، جذب آب کمتر و قیمت مناسبتری دارد. گرانیت چینی و هندی گاهی کیفیت پایینتری دارند و بعد از چند سال لکه زرد (اکسید آهن) میزنند.
6. گرانیت برای کف حیاط و پارکینگ مناسب است؟
بهترین گزینه موجود است؛ هم ضدلغزش (با فلامد یا بوشهامر) میشود و هم در برابر وزن خودرو، یخزدگی و آفتاب کاملاً مقاوم است.
7. چرا بعضیها میگویند تراورتن مقاومتر است؟
تراورتن فقط در عایق حرارت و سبکی مقاومتر است، اما در سختی، جذب آب، سایش و یخزدگی به مراتب ضعیفتر از گرانیت است.
8. گرانیت برای صفحه کابینت بهتر است یا کوارتزیت؟
هر دو عالیاند، ولی گرانیت ارزانتر، در دسترستر و تنوع رنگ بیشتری دارد. کوارتزیت لوکستر و کمی سختتر است.
سخن آخر
در نهایت، در میان تمام سنگهای طبیعی که بشر تا امروز در مقیاس انبوه استخراج و استفاده کرده، گرانیت همچنان عنوان «مقاومترین سنگ ساختمانی همهکاره» را با فاصله قابلتوجهی از بقیه در اختیار دارد؛ سنگی که هم در اهرام مصر، هم در خیابانهای رم باستان، هم در آسمانخراشهای نیویورک و هم در پروژههای امروزی ایران، ثابت کرده که میتواند هزاران سال زیبایی و استحکام خود را حفظ کند.
گردآوری:بخش دانش کسب و کار بیتوته
