بازار بورس به«اصلاح» نياز دارد
- مجموعه: اخبار اقتصادی و بازرگانی
- تاریخ انتشار : سه شنبه, 24 تیر 1399 08:22
رشد شاخص بازار سرمايه همچنان ادامه دارد و شاخص بورس هر روز رکوردهاي جديدي را به ثبت مي‌رساند. رکوردهايي که برخي از کارشناسان نسبت به آن خوشبين نيستند. شاخص کل بازار سرمايه اين روزها اعداد بزرگي نظير 5/1 و 8/1 ميليون واحد را تجربه مي‌کند و عجيب نيست اگر در روزهاي آينده اين شاخص از مرز دو ميليون واحد بگذرد. اين اتفاق در بازار بورس از طرفي رونق محسوب مي‌شود، اما از طرفي نگراني‌هايي را در مورد رشد کاذب و سقوط ارزش بازار ايجاد کرده است.
دولت در ماه‌هاي اخير با حمايت‌هاي همه‌جانبه بورس فضاي امني براي رشد اين بازار فراهم کرده است که نتيجه هم داده، اما اگر خدشه‌اي به اين حمايت وارد شود و دولت دستش را از پشت بازار سرمايه بکشد آن زمان باز هم بورس مي‌تواند مسير رشد و توسعه را به تنهايي طي کند؟ در همين زمينه «آرمان‌ملي» گفت‌وگويي با عباسعلي حقاني‌نسب، کارشناس ارشد بازار سرمايه و اقتصاد در حوزه بورس و اوراق بهادار، انجام داده است که در ادامه مي‌خوانيد.
شاخص کل بورس اوراق بهادار نزديک مرز دو ميليون واحد است؛ آيا اين رشد، طبيعي است يا بايد منتظر کاهش محسوس شاخص در روزهاي آينده باشيم؟
فکر مي‌کنم عرضه بسيار ضعيف شده و عملا حقوقي‌ها، بانک‌ها و دولت سهمي عرضه نمي‌کنند، از آن طرف اما شاهد ورود جريان نقدينگي به بازار سرمايه هستيم اين نقدينگي‌ها چشم‌انداز خيلي مثبتي در بازارهاي ديگر ندارند، معتقدم اگرچه بازارهاي ديگر داراي سود هستند ولي نسبت به بازار سرمايه اين سود کمتر است. به‌نظرم اگر کنترل‌هاي درون‌بازاري اتفاق نيفتد، شاخص همچنان روند صعودي خواهد داشت و رشد شديدي را تجربه مي‌کند که خود اين روند هم براي بازار خيلي مناسب نيست و بايد کاري انجام شود تا رشد بازار به صورت مديريت و کنترل‌شده ادامه يابد.
اصلاح بازار جزئي از روال بازار سرمايه است، با انجام اصلاحات چه انتظاري بايد از رفتار بازار داشته باشيم؟
در شرايط فعلي اصلاح بازار خيلي اتفاق نمي‌افتد، چراکه ما با ورود جريان نقدينگي مواجه هستيم. از طرفي به اين دليل که دولت خيلي بيشتر از اينکه نگران بازار سرمايه باشد نگران رشد نرخ تورم و ورود نقدينگي به بازارهاي ديگر است، اجازه اصلاح بازار را نخواهد داد. واقعيت اين است که اگر بازار سرمايه بخواهد دو روز اصلاح کند و دو روز منفي باشد عملا به اين دليل که ساختار ورود مردم به بازار سرمايه مستقيم بوده مشکلات اساسي ايجاد خواهد شد و اين احتمال وجود دارد که پول از بازار سرمايه خارج و وارد بازار ديگري شود که اثر بسيار منفي در اقتصاد و تورم دارد. واقعيت اين است که تنها ابزاري که پول را به صورت بلندمدت در بازار سرمايه نگهداري مي‌کند و ابزار مديريت حرفه‌اي محسوب مي‌شود «سبد سرمايه‌گذاري اختصاصي» است که متاسفانه در بازار سرمايه ما نه از طرف مسئولان خيلي حمايت شده و نه از طرف ارکان اين بازار.
حساب‌هاي بلندمدت سبد سرمايه‌گذاري اختصاصي مي‌تواند راه‌گشا باشد و در صورت اصلاح بازار سرمايه کسي نگران اين نباشد که پول از بازار سرمايه خارج و وارد بازار ديگري مي‌شود. به‌نظرم بازار سالم بازاري است که اجازه اصلاح داشته باشد تا از اين بن‌بست و دوراهي خارج شود. نهادهايي که حساب سرمايه‌گذاري بلندمدت را به مردم پيشنهاد مي‌دهند را بايد تقويت کنيم تا مردم مستقيم وارد بازارسرمايه نشوند. به اين دليل که خود اين کار نگاهي کوتاه‌مدت به بازار تجويز مي‌کند و صندوق سرمايه‌گذاري هم اگرچه به‌عنوان ابزار و روش غيرمستقيم و ابزار بهتري نسبت به ورود مستقيم مردم به بازار سرمايه است ولي نگاه کوتاه‌مدت به بازار تزريق مي‌کند و اگر بازار در مرحله اصلاح قرار بگيرد نگراني خارج‌شدن پول از بازار سرمايه شکل مي‌گيرد.
حمايت‌هاي دولت از بازار سرمايه را چقدر در رشد بازار سرمايه موثر مي‌دانيد؟ رشد شاخص بورس کاذب است يا واقعي؟
سيستم بانکي تحت نظارت دولت و بانک مرکزي سال‌ها در خلق نقدينگي موثر بوده‌اند و در فصل بهار هم ديديم که نقدينگي با شتاب بيشتري خلق شد؛ دولت بيشتر از همه نگران اين است که خلق نقدينگي‌اي که اتفاق افتاده به سمت بازارهايي برود که مستقيما رشد نرخ تورم و کاهش قدرت خريد مردم را هدف گرفته است. از طرفي دولت نگراني‌هايي درباره تامين کسري‌هاي بودجه‌اي خود دارد و مي‌خواهد اين کسري را از طريق بازار سرمايه تامين کند. به‌نظرم دولت در اين شرايط به حمايت از بازار سرمايه ادامه مي‌دهد. هرچند که بخشي از بازار به‌رغم اين شرايط دچار حباب شده و وضعيتي را ايجاد کرده که اکثر تحليل‌گران فقط تحليل مبتني بر جريان نقدينگي را ملاک قرار دهند.
چون نقدينگي وجود دارد قيمت سهم بايد افزايش يابد و اين خودش اتفاق خطرناکي است. پيشنهاد ما اين بود که با توجه به اين شرايط دو اقدام در بازار سرمايه بايد انجام شود. يکي ايجاد حساب‌هاي بلندمدت سرمايه‌گذاري يک‌ساله، دوساله، سه‌ساله و پنج‌ساله براي مردم و ديگري اينکه در بازار سرمايه حجم مبنا به شش برابر وضع موجود افزايش يابد تا اجازه رشد قيمت به سهام‌هايي که شش برابر حجم مبناي فعلي معامله نمي‌شوند، داده نشود يا افزايش قيمت آنها متناسب با شرايط باشد تا رشد بازار سرمايه کنترل شود. اين اتفاق هم به نفع دولت و هم بازار سرمايه است و باعث رشد عرضه‌ها مي‌شود، از طرفي به نفع مردم و اقتصاد هم هست چراکه جذب نقدينگي در بازار سرمايه را تقويت و باعث کنترل تورم و نقدينگي مي‌شود.
برخي از کارشناسان معتقدند که بخشي از وضعيت بازار امروز به علت آرامش سياسي است، آيا ريسک‌هاي سياسي هم در بازار سرمايه موثر است؟
در شرايط فعلي ريسک‌هاي سياسي در بازار سرمايه تاثيرگذار است ولي آن چيزي که الان بيشترين تاثير را دارد ورود جريان نقدينگي است. بازار سرمايه تحت سيطره افراد ناآگاهي است که فقط پول دارند و جريان نقدينگي را وارد بازار مي‌کنند و اين جريان نقدينگي تعيين‌کننده است.
ما در شرايطي قرار داريم که ريسک‌هاي سياسي، عوامل بنيادي، مدل‌هاي تکنيکالي و مدل‌هاي بنيادي خيلي بازار را تکان نمي‌‌دهند. آن چيزي که افزايش شاخص را توجيه مي‌کند، جريان نقدينگي است که بخشي از آن به سمت بازار مي‌آيد. از ابتداي سال تا الان بين 60 تا 70 هزار ميليارد تومان نقدينگي وارد بازار سرمايه شده که اين ميزان در مقابل 6/2 ميليون ميليارد تومان نقدينگي خلق شده در کشور و کوچک‌شدن اقتصاد و کاهش توليد ناخالص داخلي؛ عدد زيادي نيست. يعني با 70 هزار ميليارد تومان بازار را چيزي حدود پنج ميليون ميليارد تومان افزايش دادند و اين اتفاق پيام‌هاي خوبي ندارد.
آرمان‌ملي/ محمدسياح
