چشم مصنوعی یا پروتز چشم جایگزینی برای چشم از دست رفته شما
- مجموعه: اخبار پزشکی
- تاریخ انتشار : سه شنبه, 02 آبان 1402 09:21
چشم مصنوعی یکی از قدیمی‌ترین تجهیزات پزشکی است. اولین چشم مصنوعی ساخته شده در بقایای شهر سوخته یافت شده است. انسان ممکن است به دلایل مختلفی اعم از تصادف و یا بیماری‌هایی همچون سرطان چشم خود را از دست بدهد و مجبور به تخلیه آن شود. در این شرایط اگر فضای خالی ایجاد شده پر نشود ممکن است مشکلاتی همچون افتادگی پلک شخص را درگیر کند. در این شرایط افراد درگیر بهتر است به جهت جلوگیری از این مشکلات و همچنین افزایش اعتماد به نفس از پروتزهای چشم مصنوعی استفاده نمایند.
چشم‌های مصنوعی از چه موادی ساخته می‌شوند؟
چشم‌های مصنوعی از مواد مختلفی ساخته می‌شوند و از گذشته تا کنون در دسترس مردم بوده‌اند. در حال حاضر جنس این دسته از پروتزها، شیشه و یا اکریلیک پزشکی (PMMA) می‌باشد. البته امروزه چشم‌های شیشه‌ای به دلیل مشکلاتی که در ساخت و استفاده از آنها وجود دارد به ندرت تولید می‌شوند و بیشتر از اکریلیک پزشکی برای این منظور استفاده می‌گردد.
قابل ذکر است که چند وقتی است که نوع جدیدی از پروتزهای چشمی از جنس آکروکامپوزیت توسط متخصصین کلینیک تخصصی چشم مصنوعی ماهان ابداع و به بازار عرضه شده است. چشم مصنوعی آکروکامپوزیت، سبکتر بوده و ایرادات سایر پروتزهای چشمی را دارا نیست.
چشم‌های مصنوعی دارای چه انواعی هستند؟
پروتزهای چشمی با توجه به کاربرد و جنس آنها به انواع مختلفی دسته بندی می‌شوند. انواع مختلف چشم‌های مصنوعی عبارتند از:
- پروتز چشم اکریلیک
- چشم مصنوعی آکروکامپوزیت
- اسکلرال شل اکریلیک
- چشم مصنوعی آنتی پتوز
- پروتز چشم اکریلیک حفره دار
البته باید توجه داشت که انواع مختلف پزوتزهای چشمی دارای قیمت یکسانی نیستند و با توجه به جنس و کاربردشان قیمت‌های متفاوتی دارند. چشم پزشک با توجه به نوع آسیب وارده یکی از انواع گفته شده را برای بیمار انتخاب خواهد کرد.
مراحل ساخت چشم مصنوعی
برای اینکه یک چشم مصنوعی به درستی ساخته شود و در اختیار بیمار قرار گیرد باید یک سری مراحل به دقت و توسط افراد متخصص در این زمینه (آکولاریست) انجام گیرد. این مراحل عبارتند از:
- جراحی برداشت چشم بصورت تخلیه کامل یا نیم تخلیه
- اندازه گیری ناحیه تخلیه شده 6 تا 8 هفته پس از جراحی
- قالب گیری به منظور ساخت ایمپلنت چشم توسط آکولاریست
- رنگ آمیزی و نقاشی سفیدی چشم، مردمک و عنبیه بر روی پوسته از جنس اکریلیک
اگر این مراحل به دقت انجام شوند، بیمار با آسودگی خاطر می‌تواند از پروتز چشم خود استفاده نماید. البته در نظر داشته باشید که ممکن است تا چند نوبت مراجعه برای ساخت یک چشم مصنوعی خوب لازم و ضروری باشد.
ایمپلنت چشمی
این قسمت یکی از مهمترین اجزای چشم‌های مصنوعی است که از طریق آن می‌توان بسیاری از حرکات طبیعی چشم را انجام داد. ایمپلنت چشمی در واقع یک کره حفره دار است که می‌توان با اتصال آن به ماهیچه‌های طبیعی ناحیه چشم، حرکاتی مشابه با چشم سالم فرد ایجاد کرد.حرکت چشم مصنوعی باعث می‌شود که بسیاری از افراد متوجه استفاده شخص از پروتز نشوند.
نکاتی در جهت نگهداری از پروتز چشم
برای اینکه یک چشم مصنوعی از عمر بیشتری برخوردار باشد و شفافیت و جلای خود را به میزان کمتری در طول مدت استفاده از دست بدهد حتما بیمار می‌بایست برخی از نکات را رعایت نماید. این موارد عبارتند از:
- سعی کنید که تحت هیچ شرایطی، چشم مصنوعی را با دستان خود لمس نکنید.
- از شستشوی پروتز با مواد الکلی پرعیز نمایید. زیرا به شدت به چشم مصنوعی آسیب وارد خواهند کرد.
- هنگامیکه پروتز را از جای خود بر می‌دارید، حتما آنرا درون یک دستمال یا محفظه تمیز قرار دهید.
- اگر پروتز دچار خشکی شد و باعث آزار بیمار گردید بهتر است از قطرات روان‌ساز استفاده شود.
- هر شش ماه یا نهایتا هر یک سال یک بار فرد برای پولیش مجدد باید به آکولاریست مراجعه کند تا طبیعی بودن پروتز حفظ گردد.
آیا چشم‌های مصنوعی قابلیت بینایی افراد را به آنها باز خواهند گرداند؟
پاسخ این سوال منفی است. در حال حاضر هیچ یک از پروتزهای موجود در بازار نمی‌توانند بینایی افراد را به آنها بازگردانند و فقط می‌توانند تا حدی حرکتی مشابه با حرکت چشم سالم فرد را ایجاد نمایند. البته باید گفت که پیشرفت‌هایی در خصوص بازگردانی بینایی صورت گرفته است و دانشمندان به موفقیت‌هایی در این زمینه در سطح آزمایشگاهی نیز دست یافته‌اند.
پروژه آرگاس 2، بعنوان آخرین دستاورد دانشمندان در این زمینه شناخته می‌شود و می‌تواند تا حدی بینایی افراد را به آنها باز گرداند. البته تعریف بینایی حاصل از تکنولوژی آرگاس 2، با بینایی و دید واقعی ما از محیط اطراف خود به شدت متفاوت است. در این روش افراد با استفاده از یک عینک مخصوص و تعدادی الکترود که در سر قرار دارند درکی تصویری از محیط اطراف خود بدست آورند.
نتیجه گیری
چشم‌های مصنوعی جز اولین تجهیزات پزشکی هستند که توسط بشر ساخته شدند و البته هنوز هم بسیاری از افراد از این پروتزها استفاده می‌کنند. جنس پروتزهای چشمی کنونی بیشتر از اکریلیک پزشکی است. در حال حاضر هیچ پروتز چشمی وجود ندارد که بینایی افراد را بصورت کامل به آنها باز گرداند و فقط دستاوردهایی در سطح آزمایشگاهی حاصل شده است.
همچنین باید گفت که از آنجاییکه فرآیند ساخت چشم مصنوعی، یک فرآیند کاملا تخصصی است و به افراد با مهارت بالا در این زمینه نیاز است. لذا انتخاب یک مرکز تخصصی که از آخرین تکنولوژی‌های ساخت پروتز چشم و ماهرترین افراد این حوزه بهره می‌برد، امری ضروری تلقی می‌گردد. کلینیک تخصصی پروتز چشم ماهان با بکارگیری آخرین متدهای ساخت چشم مصنوعی و بهره‌مندی از آخرین تکنولوژی‌های روز دنیا و همچنین داشتن کادری مجرب و حرفه‌ای یکی از برترین های این حوزه می‌باشد که چندین سال است بهترین خدمات را در اختیار هموطنان عزیز قرار می‌دهد.
