استفاده از ژن موش حفار برهنه برای افزایش طول عمر

مجموعه: اخبار پزشکی

تاریخ انتشار : شنبه, 04 شهریور 1402 13:50

به گزارش ایسنا به نقل از نیو اطلس، وزن موش‌های حفار برهنه حدود 30 گرم است، زندگی خود را در زیر زمین در جنوب صحرای آفریقا می‌گذرانند و اصلا قیافه بامزه‌ای ندارند، اما زیست شناسی باورنکردنی و مقاومی در برابر پیری در زیر پوست چروکیده خود دارند.

موش حفار برهنه با نام علمی Heterocephalus glaber نام یک گونه از تیره موش‌های آفریقایی است. این جونده در شرق آفریقا زندگی می‌کند. موش صحرایی برهنه در سال ۱۸۴۲ میلادی توسط ادوارد روپل توصیف علمی شد. موش‌های برهنه در معابر طولانی که در زیر زمین حفر می‌کنند در گروه‌هایی که حداکثر به عدد ۱۰۰ می‌رسد، زندگی می‌کنند.

این جوندگان تقریباً خز ندارند، به جز کمی مو روی پا، موهای نرم و تعدادی مو که در اطراف بدنشان پخش شده ‌است. وزن آن نیز معمولاً بین۳۰ تا ۴۰ گرم، یعنی تقریباً به اندازه موش معمولی است. این جونده دندان‌های بزرگی دارد که از آنها برای حفاری معابر طولانی در زیر زمین استفاده می‌کند.

معروف است که موش‌های برهنه در گروه‌های اجتماعی پیچیده‌ای زندگی می‌کنند. موش‌های برهنه حشرات را شکار می‌کنند و می‌خورند. محل زندگی این جوندگان، بیابان‌های شرق آفریقا، عمدتاً در سومالی، اتیوپی و مناطقی از کنیا در زیر زمین است.

اما در حالی که موش معمولی نهایتاً چهار سال عمر می‌کند، موش برهنه می‌تواند تا سی سال زندگی کند. سوخت و ساز این جونده برای زندگی در محیط کم اکسیژن در زیر زمین سازگار شده است. این جونده فاقد گیرنده‌های حسِ درد در پوست خود است و هیچ دردی را در پوست خود احساس نمی‌کند.

یکی دیگر از ویژگی‌های نادر این جانور، عدم ابتلا به سرطان است. به همین دلیل، مورد توجه پژوهشگرانی است که از مواد ژنتیکی این جانور نقشه‌برداری کرده‌اند تا در مورد عمر طولانی و مقاوت در مقابل سرطان مطالعه کنند.

دانشمندان دانشگاه روچستر مدتی است که موش حفار برهنه را زیر نظر دارند و قبلاً شناسایی کرده بودند که چگونه مکانیسم‌های پیری سلولی منحصر به فرد آنها پایه و اساس طول عمر طولانی آنها را تا 41 سال تشکیل می‌دهد و طی آن حتی موش‌های ماده نیز بارور باقی می‌مانند و مقاومت در برابر بیماری‌های مرتبط با افزایش سن از خود نشان می‌دهند.

پژوهشگران با تکیه بر این دانش، موش‌ها را اصلاح ژنتیکی کردند تا نسخه موش حفار برهنه ژن «هیالورونان سنتاز ۲» را تولید کنند که پروتئینی تولید می‌کند که اسید هیالورونیک با وزن مولکولی بالا (HMW-HA) تولید می‌کند. در حالی که همه پستانداران «هیالورونان سنتاز 2» دارند، نسخه موش حفار برهنه پیشرفت کرده است و بیان ژن قوی‌تری را به همراه دارد.

این اصلاح و پیشرفت، مستقیماً به بهبود سلامت کلی موش‌های برهنه پیر و افزایش تقریبی و متوسط 4.4 درصدی طول عمر آنها منجر شده است.

ورا گوربونوا، پروفسور زیست شناسی و پزشکی در دانشگاه روچستر می‌گوید: مطالعه ما اثبات این اصل را ارائه می‌دهد که مکانیسم‌های منحصر به فرد طول عمر که در گونه‌های پستانداران با عمر طولانی تکامل یافته است، می‌تواند برای بهبود طول عمر پستانداران دیگر مصادره شود.

در حالی که این بهبود، به ویژه در حیواناتی که طول عمر آنها کمتر از 18 ماه است، ممکن است زیاد به نظر نرسد، اما ناچیز هم نیست. به عنوان مثال همین میزان افزایش برای یک انسان موجب افزایش عمر یک فرد 80 ساله به 83.5 سال می‌شود.

اما این فقط اعداد روی کاغذ نیستند. موش‌های معمولی که نسخه ژن «هیالورونان سنتاز ۲» متعلق به موش‌های حفار برهنه به آنها تزریق شد، محافظت بهتری در برابر سرطان از خود نشان دادند، التهاب کمتری در قسمت‌های مختلف بدنشان داشتند و روده بسیار سالم‌تری داشتند.

موش‌های حفار برهنه حدود 10 برابر بیشتر از انسان‌ها HMW-HA دارند. جالب توجه است که هنگامی که این ترکیب از بدن آنها خارج شد، سلول‌های آنها بیشتر احتمال داشت که تومورهای سرطانی تشکیل دهند.

در حالی که تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، دانشمندان بر این باورند که مزایای آن از تنظیم مستقیم سیستم ایمنی توسط HMW-HA ناشی می‌شود.

گوربونوا می‌گوید: از کشف HMW-HA در موش حفار برهنه تا نشان دادن اینکه HMW-HA سلامت موش‌ها را بهبود می‌بخشد، 10 سال طول کشید. هدف بعدی ما انتقال این مزیت به انسان است.

آندری سلوانوف، استاد زیست‌شناسی در دانشگاه روچستر نیز گفت: ما امیدواریم که یافته‌های ما اولین و نه آخرین نمونه را ارائه کند که چگونه سازگاری‌های طول عمر از یک گونه با عمر طولانی می‌تواند برای طول عمر و سلامت انسان موثر واقع شود.

این پژوهش در مجله Nature منتشر شده است.