نفس‌های سوخته در اصفهان؛ از سرفه‌های ممتد تا سرطان‌های خاموش
- مجموعه: اخبار پزشکی
- تاریخ انتشار : یکشنبه, ۲۹ تیر ۱۴۰۴ ۱۵:۰۰
روزنامه اعتماد نوشت: در آخرین روزهای تیر ماه، آسمان نصف‌جهان پوشیده از غبار و آلاینده است. شاخص کیفیت هوا بارها در محدوده خطرناک قرار گرفته و همراه آن، مراجعات بیماران تنفسی و قلبی به مراکز اورژانس و بیمارستان‌ها به‌شدت افزایش یافته است.
داستانی در میانه دود و نفس‌تنگی
اینجا اصفهان است؛ هوایش خاکستری است نه فقط از دود و ذرات، که از نفس‌های در گلو مانده مردمش. دوشنبه ۲۳ تیر ماه، زنی میانسال با دستمالی مرطوب روی دهانش، در صف درمانگاه ایستاده. صدایش گرفته، چشم‌هایش سرخ است و گلویش می‌سوزد. می‌گوید: «از دیشب تا حالا صدام درنمیاد، بچه‌ام هم از صبح تا حالا فقط سرفه کرده.» پیرمردی که پشت سرش ایستاده، با عصا، سرفه‌های خشک پیاپی می‌کند: «هر سال آسمم بدتر می‌شه، ولی امسال یه جور دیگه است.»
اورژانس یکی از بیمارستان‌های مرکزی شهر، شلوغ است. صف بیماران با علائم تنفسی طولانی‌تر از همیشه شده. پرستاری می‌گوید: «این روزها بیشتر مریضا یا سالمندن یا کسانی که تا دیروز مشکلی نداشتن اما حالا با تنگی نفس و سرگیجه میان.» در بیمارستان قلب شهید چمران اصفهان هم افزایش مراجعات محسوس است. در یکی از تخت‌ها، کودکی هشت‌ساله با ماسک اکسیژن بستری شده. مادرش با نگرانی بالای سرش ایستاده، می‌گوید: «فکر می‌کردم سرما خورده. ولی نفسش برید… گفتن از آلودگیه.»
در یکی از سالن‌های نسبتا خلوت بیمارستان، چند بیمار سرطانی بستری بودند. در میان آن‌ها خانم جوانی که تحت شیمی‌درمانی بود، به دلیل آلودگی هوا دچار تپش قلب و افزایش فشار خون شد؛ شرایطی که پیش‌تر هرگز تجربه نکرده بود. همراهش گفت: «پزشکان تشخیص دادند این بالا رفتن ناگهانی فشار خون و اختلال ریتم، به علت تشدید التهاب و تاثیرات عروقی ناشی از ذرات معلق در هوا است، همان ذراتی که وارد ریه‌ها شده و به جریان خون راه یافته بود و با تحریک سیستم عصبی و التهاب مستقیم، زمینه‌ساز مشکلات قلبی شدند.» همزمان، آقای میانسالی که در مرحله مراقبت از سرطان پیشرفته قرار داشت، با نارسایی قلبی ناگهانی مواجه شد.
وی می‌گوید: «متخصصین بعد از بررسی‌های لازم نتیجه گرفتند که قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها در چند روز گذشته، فشار روی قلبم را به شدت افزایش داده و مجبور به بستری شدم.» دکتر جوانی که قلب بیماران را زیرنظر داشت، گفت که مراجعه به اورژانس قلب در روزهای آلوده تا ۱۷درصد افزایش می‌یابد. این بیماران اغلب کسانی هستند که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند بیماران سرطانی.
افزایش ۱۷درصدی مراجعات بیماران به بیمارستان‌ها در روزهای آلوده شهر
علیرضا زمانپور، سرپرست اورژانس استان اصفهان، اعلام کرده در روزهای اخیر تماس‌ها و مراجعه‌ها به ویژه در میان سالمندان و افراد دارای بیماری‌های قلبی و تنفسی به طرز شدید افزایش یافته است. یکی از معاونان درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز گزارش داده که تماس با اورژانس پیش‌بیمارستانی تنها به دلیل علائمی چون تنگی نفس و درد قفسه سینه در روزهایی که کیفیت هوا در وضعیت ناسالم بود، حدود ۱۵درصد افزایش یافته است.
پژمان عقدک، سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، می‌گوید: «در روزهای اخیر، مراجعه بیماران با علائم قلبی و تنفسی به مراکز درمانی استان حدود ۱۷درصد افزایش یافته است. این افزایش به ویژه در بیمارستان‌های تخصصی قلب و عروق و مراکز اورژانس پیش‌بیمارستانی چشمگیر بوده است. حتی تماس با اورژانس تنها به دلیل تنگی نفس و درد سینه تا ۳۰درصد بیشتر شده است.»
منشا بحران؛ خشکی، صنعت و دود
منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، درباره منشا آلودگی هوای اصفهان می‌گوید: «افزایش آلودگی هوا در اصفهان، وضعیت نگران‌کننده‌ای ایجاد کرده است. استان اصفهان با بیش از یک‌ونیم میلیون هکتار کانون فرسایش بادی، همواره مستعد آلودگی است. در روزهای اخیر، پایداری جوی و وارونگی دما باعث افزایش ذرات معلق در هوا شده است.
همچنین کاهش رطوبت، خشک‌شدن زاینده‌رود و تالاب گاوخونی، بر شدت آلودگی افزوده‌اند.» وی همچنین به نقش منابع متحرک اشاره می‌کند: «خودروها و موتوسیکلت‌ها تا ۷۶درصد از آلودگی را تولید می‌کنند و تمرکز بیش از ۷۰درصد صنایع در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر نیز شرایط را دشوارتر کرده است.»
اصفهان ۶درصد جمعیت کشور و ۸درصد موارد سرطان را داراست
دکتر حمید گله‌داری، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، به نقش آلودگی هوا در بروز بیماری‌های مزمن اشاره می‌کند و می‌افزاید: «براساس گزارش آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC)، آلودگی هوا به طور قطعی به عنوان یک عامل سرطان‌زا در گروه یک طبقه‌بندی شده است؛ این موضوع در استان اصفهان اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا با وجود اینکه ۶درصد از جمعیت کل کشور در این استان ساکن است ۸درصد از موارد سرطان کشور در اصفهان گزارش شده و ما باعدم توازن جدی در سلامت شهری مواجهیم.»
ارتباط آلودگی هوای اصفهان با تولد نوزادان نارس
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و رییس مرکز بهداشت استان اصفهان با بیان اینکه آلودگی هوا علاوه بر سرطان، بر سایر مسائل سلامت نیز تاثیرگذار است، گفت: تحقیقات انجام‌شده توسط دانشگاه علوم پزشکی نشان می‌دهد که آلودگی هوا با افزایش نرخ تولد نوزادان نارس ارتباط دارد؛ همچنین بیماری‌های قلبی و ریوی به عنوان پیامدهای دیگر آلودگی هوا در استان مطرح هستند. وی ادامه داد: «این درحالی است که ازسوی دیگر، نظارت بر صنایع آلاینده با چالش‌هایی مواجه است؛ به عنوان مثال پس از بازرسی از یک واحد صنعتی و ارایه تذکر، فشارهایی از مراجع دیگر وارد می‌شود تا موضوع در دادگاه‌ها به گونه‌ای مدیریت شود که برخورد جدی صورت نگیرد. این موضوع در مورد صنایع بزرگی مانند ذوب‌آهن که نقش مهمی در اقتصاد منطقه دارند، پیچیدگی بیشتری پیدا می‌کند.»
بعد از گفت‌وگو با معاون مرکز بهداشت استان دوباره به خیابان بازمی‌گردم. هوای شهر همچنان سنگین است. مردم با ماسک در رفت و آمدند، برخی نگران، برخی بی‌تفاوت. اما آنچه روشن است تداوم وضعیتی است که نه فقط جسم، بلکه روان شهر را نیز تحت‌فشار قرار داده است. حال یک سوال مطرح است؛ چه دست‌هایی پشت پرده سیاه آلودگی هوای اصفهان قرار دارد که مانع از زدودن آن می‌شود و اجازه نمی‌دهد مردم این استان از اولین حقوق شهروندی خود که تنفس در هوای پاک است بهره‌مند شوند؟
