هشدار؛ سونامی سرطان‌های زنان در پی گسترش بیماری ویروسی «زگیل تناسلی»
- مجموعه: اخبار پزشکی
- تاریخ انتشار : سه شنبه, 16 خرداد 1402 13:24
افزایش سن یکی از بزرگ‌ترین فاکتورهای خطر و عوامل مؤثر در مواجهه با سرطان‌هاست. اما عواملی مانند آلودگی با نوعی ویروس موسوم به پاپیلومای انسانی که از طریق روابط جنسی انتقال می‌یابد، می‌تواند عامل مهمی در بروز سرطان دستگاه تناسلی در سنین جوانی محسوب شود و به این ترتیب سرطان‌هایی مانند سرطان سینه، سرطان دهانه رحم، سرطان تخمدان شیوع بیشتری پیدا می‌کند.
زگیل تناسلی، تهدید جدی جامعه جوان کشور
نبود آموزش‌های لازم و ضروری، برقراری تماس‌های جنسی محافظت‌نشده یا فارغ از چارچوب خانواده و ناایمن متأسفانه موجب افزایش شدید شیوع بیماری مقاربتی «زگیل تناسلی» در جامعه شده که بسیاری از پزشکان و متخصصان را نگران کرده است. واکسیناسیون علیه ویروس «اچ‌پی‌وی» یک ضرورت مهم و کمک‌رسان جهت جلوگیری از ابتلای افراد به‌ویژه جوانان جامعه به این بیماری است. باید آموزش‌های لازم در کنار واکسیناسیون برای افراد جامعه برقرار شود. البته زگیل به‌تنهایی نگرانی نیست بلکه بیشترین نگرانی مربوط به انواع خاصی از ویروس است که می‌تواند موجب بروز سرطان در نواحی خاصی از بدن انسان شود.
آموزش‌ها باید به شکلی باشد که همه بدانند واکسن پاپیلوگارد علیه بیماری زگیل تناسلی در اصل ابزاری برای جلوگیری از ابتلا به سرطان نواحی تناسلی زنان و مردان است. به اعتقاد دکتر مریم کاشانیان و سایر اعضای هیئت‌مدیره انجمن متخصصان زنان و زایمان ایران، تیپ خاصی از ویروس‌های زگیل تناسلی (نوع ۱۶ و ۱۸) به عنوان عوامل ویروسی پرخطر می‌تواند نقش مهمی در بروز سرطان گردن رحم، سرطان ناحیه خارجی دستگاه تناسلی و مجرای تناسلی(واژن) زنان داشته باشند. حتی در مواردی از رابطه جنسی امکان بروز ضایعات سرطانی ناحیه دهان، حلق و گلو، همچنین سرطان حنجره به طور جدی وجود دارد. توجه به این نکته در بروز انواع سرطان‌ها بسیار مهم است و موجب تأکید بیشتر و جدی‌تر جهت تزریق واکسن برای پیشگیری خواهد شد.
سن تزریق واکسن خیلی مهم است
کارشناسان معتقدند بهترین سن تزریق واکسن زگیل تناسلی چه برای دختر و چه پسر در کشور، حدود ۱۱و ۱۲ سالگی است. البته اثربخشی حداکثری واکسن تا سن ۲۶ سالگی وجود خواهد داشت؛ اگر چه واکسن پاپیلوگارد ضد ویروس زگیل بعد از این سنین نیز تأثیر ایمنی‌زایی خود را خواهد داشت ولی بهترین بازه زمانی در همین محدوده سنی است و بیشترین واکنش ایمنی‌زایی بدن علیه ویروس (اچ‌پی‌وی) در این محدوده سنی قرار دارد.
نکته اینکه یکی از علل اجرای برنامه‌های واکسیناسیون انسان در اوایل زندگی و تولد، همین عامل حداکثر ایمنی‌زایی و ایجاد مصونیت بالاست. هرچه زودتر بتوانیم واکسن را تزریق کنیم، بهتر است ولی حتی تا ۴۵سالگی نیز توصیه شده است. اگر فرد زیر سن ۱۵سال باشد، باید دو مرحله یا اصطلاحا دو دوز واکسن دریافت کند؛ استفاده از واکسن دوظرفیتی ابتدا در کشورهای اسکاندیناوی آغاز شد ولی خوشبختانه مدت‌هاست که در ایران نمونه آن با نام واکسن پاپیلوگارد در اختیار هم‌وطنان قرار دارد که توسط یک شرکت دانش‌بنیان و با تلاش محققان کشورمان تولید شده است. از آنجایی که ویروس‌های نوع (تیپ) ۱۶ و ۱۸، مهم‌ترین عوامل بروز ضایعات پیش‌سرطانی است، طبق بررسی‌های علمی انجام‌شده واکسن دوظرفیتی پاپیلوگارد با قابلیت ایجاد مصونیت افراد در برابر این دو تیپ ویروس می‌تواند از بروز ضایعات سرطانی که مد نظر است، پیشگیری کند.
اهمیت استفاده از این واکسن دو ظرفیتی که می‌تواند دو عامل ویروسی خطرناک را پوشش دهد بالاست. اگرچه نوع چهار‌ظرفیتی و ۹ظرفیتی واکسن وارداتی نیز قابلیت ایمنی‌زایی برای برخی دیگر از انواع ویروس را دارد ولی پوشش واکسیناسیون با همان واکسن دوظرفیتی تولید داخل که ضد دو نوع ویروس مهم و اصلی عامل سرطان‌های دستگاه تناسلی است، می‌تواند پاسخ‌گوی نیاز اصلی باشد و کفایت می‌کند.
مطالعات علمی تاکنون نشان داده که این واکسن مؤثر بوده و عوارضی نداشته است. ولی متأسفانه این واکسن در برنامه کشوری واکسیناسیون هنوز جایگاهی ندارد، پس علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. حفظ زنجیره سرمایی واکسن، نکته کلیدی است. نکته مهم و هشدار درباره واکسن‌های وارداتی این است که در برخی موارد بهطور قاچاق و بدون نظارت از خارج کشور وارد میشود که موضوع حفظ زنجیره سرد و دمای توصیه‌شده بسیار کلیدی و جدی است.
این واکسن مانند همه واکسن‌ها به تغییر دما حساس است و در صورت رعایت‌نکردن زنجیره سرمایشی، تأثیر مفید خود را جهت ایمنی‌زایی از دست داده است. موضوع قاچاق درباره هر چیزی نگران‌کننده است ولی درمورد واکسن و دارو که با سلامت مردم به طور مستقیم ارتباط دارد، اهمیت خاصی خواهد داشت؛ مشخص نیست واکسن‌های خارجی که بهطور قاچاق وارد کشور میشود یا خارج از داروخانه به فروش می‌رسد، در چه شرایطی وارد شده، آیا زنجیره سرما در آن حفظ شده و اینکه آیا کیفیت و ایمنی‌زایی لازم را دارد یا خیر! بنابر‌این توصیه میشود مردم این نوع واکسن مورد‌نیاز خود را از محل مطمئن یعنی داروخانه تهیه کنید.
البته به‌واسطه حفظ رقابت، شرکت تولیدکننده خارجی واکسن ضد ویروس (اچ‌پی‌وی) مجوز واردات محدود به داخل کشور دارد که در مقایسه با واکسن داخلی مقدار کمی است و این امکان وجود دارد که به خاطر تقاضای بیش از حد توسط مردم، بخشی از واکسن زگیل تناسلی خارجی به صورت قاچاق و غیررسمی وارد کشور شود و به روش‌های مختلف در اختیار مردم قرار گیرد که پزشکان و کارشناسان در این خصوص هشدار می‌‌دهند. متأسفانه موضوع بازار سیاه و قاچاق همیشه وجود داشته و همین عدم تعادل در عرضه و تقاضا باعث میشود برخی افراد سودجو واکسن خارجی را با قیمت‌های فوق‌العاده عجیب و گران حتی تا ۲۰ میلیون تومان به مردم بفروشند، در‌حالی‌که نمونه تولید داخل کمتر از یک میلیون تومان قیمت دارد و مورد تأیید وزارت بهداشت است.
رضا حسینمردی- میکروبیولوژیست و روزنامه‌نگار حوزه سلامت
شرق
