چگونه دعوا و مشاجره کردن در خانواده می تواند بر سلامت روان کودک تأثیر بگذارد

مجموعه: روانشناسی زناشویی

آسیب های دعوای والدین بر فرزندان

اثرات منفی و ناگوار مشاجره والدین بر روی کودکان

آسیب های دعوا و مشاجره کردن در خانواده بیشتر از خود زن و شوهر روی فرزندان اثرات منفی می گذارد. کودکانی که شاهد دعوای پدر و مادرشان هستند آسیب های روحی زیادی می بینند از جمله منزوی شدن ، افسردگی ، پرخاشگری و تله های ذهنی مختلف. 

به توصیه روانشناسان برای کاهش آسیب دعوا و مشاجره کردن در خانواده سعی کنید در حضور بچه ها دعوا  نکنید و به جای کوبیدن یکدیگر به فکر حل مشکل و پیشگیری از دعوای مجدد باشد. 

با وجودی که اکثر والدین میدانند که دعوا کردن در حضور کودکان کار اشتباهی است ولی این اشتباه را تکرار میکنند. 

کودکانی که در معرض دعوای شدید والدین به مدت طولانی هستند تبدیل به افرادی تهاجمی و خشم می شوند. در برخی مواد مهم ترین آسیب های دعوا و مشاجره کردن در خانواده که گریبانگیر فرزندان می شود عبارتند از :

ایجاد احساس ناامنی

کودکانی که شاهد دعوای پدر و مادر خود هستند دیگر فضای خانواده را امن نمی دانند و همیشه می ترسند پدر و مادرشان از هم طلاق بگیرند و زندگیشان از هم بپاشد. این ترشها باعث می شود دیگر نتواند به پدر و مادرش اعتماد کند و احساس رها شد و طرد شدگی به او درست بدهد و در شخصیتش طرحواره بی اعتمادی و رهاشدگی شکل بگیرد. 

آسیب های دعوا و مشاجره کردن در خانواده بر روان فرزندان

خراب شدن رابطه فرزندان با والدین

والدینی که دائم در حال دعوا و مشاجره باشند ، حوصله کافی برای گفتگو و برقراری ارتباط صمیمانه با فرزندشان ندارند و اعصابشان  خرد است و اگر فرزندشان در این اعصاب خوردی ها از آن ها چیزی بخواهد یا با آنها ارتباط بگیرد احتمالا با خشم و پرخاشگری والدین روبرو خواهد شد ، تکرار این برخود باعث می شود رابطه فرزند با والدین خراب شود.

تنش در فضای خانواده

خانواده برای ان که کارکرد درستی داشته باشد باید فضایی امن و آرامش بخش باشد در غیر اینصورت دعواها و مشاجرات پی در پی سلامت جسم و روان اعضای خانواده به خصوص کودکان را از بین می برد. 

مختل شدن عملکرد شاختی کودکان

تحقیقی که در سال 2013 درباره رشد کودکان انجام شد نشان داد رشد عملکرد شناختی کودکان در خانواده های پر تنش مختل می شود. این کودکان در بزرگسالی در مدیریت احساساتشان دچار مشکل می شوند و توانایی حل مسائل و مشکلات در آن ها کاهش پیدا میکند. احتمال بروز افت تحصیلی یا ترک تحصیل در این کودکان بسیار زیاد است. 

ایجاد مشکل در روابط اجتماعی

بزرگ شدن کودکان در خانواده های پرتنش باعث می شد در روابط اجتماعی رفتار خصمانه ای نشان دهند ، رفتارهای پدر و مادرشان را در روابطشان به کار می گیرند و از همان کلماتی که در بحثهایشان به کار می برده اند ، استفاده می کنند. این کودکان در بزرگسالی برای برقراری ارتباط سالم و درست با دیگران دچار مشکل می شوند. 

بروز اختلالات رفتاری در کودکان

مهم ترین اختلالات رفتاری که کودکان خانواده های پرتنش را درگیر میکند عبارتند از : پرخاشگری ، بزهکاری ، سومصرف مواد مخدر ، دخانیات و مشروبات الکلی . 

تاثیر دعوای زن و شوهر بر کودک

پرخوری یا کم خوری عصبی

رشد کودکان در محیط پر تنش به مدت طولانی روی سلامت جسمی آنها تاثیر منفی می گذارد. بالا رفن استرس و اضطراب و خشم در کودکان میتواند به صورت اختلال پرخوری یا کم خوری عصبی در آن ها بروز کند.

منفی نگر شدن کودکان

کودکانی که مدام شاهد دعوای پدر و مادرشان هستند ممکن است دیدگاه منفی نسبت به خانواده ، زندگی و ارتباطات اجتماعی و حتی خودشان داشته باشند و هر از گاهی از خود ، خانواده یا کل زندگی متنفر شوند. این کودکان ممکن است در بزرگسالی با کمبود اعتماد به نفس روبرو شوند. 

پرخاشگر شدن کودکان

کودکانی که شاهد پرخاشگری والدین هستند یاد می گیرند که برای حل مشکل باید دعوا کنند و بنابراین سعی میکنند از همین روش برای حل مشکلاتشان استفاده کنند که در آینده باعث شکست در روابط عاطفیشان خواهد شد. 

دعوا و مشاجره در خانواده چه زمانی آسیب زننده می شود

زن و شوهر در صورتی که هنگام بحث و دعوا رفتار های زیر را انجام دهند آسیب بیشتری به خانواده و به خصوص کودکان وارد خواهد شد :

- بی احترامی کلامی و ناسزاگویی

- استفاده از اسامی زشت و ناشایست برای هم 

- تهدید یکدیگر به ترک خانه و طلاق گرفتن

- ایجاد آسیب فیزیکی

- ترک کردن خانه 

- خارج شدن از بحث به صورت ناگهانی و بدون دلیل

- قهر کردن طولانی مدت

تاثیر دعوای پدر و مادر بر روی فرزندان

توصیه هایی به کودکان برای کاهش آسیب دعوای والدین

کودکان و نوجوانان با انجام برخی از کارها میتوانند جلوی شدت آسیب های دعوا و مشاجره کردن والدین بر خودشان را کاهش دهند :

• بی طرف بودن : شما وارد دعوا نشوید و از هیچکدامشان طرفداری نکنید در غیر این صورت باعث تشدید دعوا خواهید شد حتی اگر والدین از شما خواستند نظری بدهید قاطعانه بگویید که نمیخواهید وارد این بحث شوید. 

• پیدا کردن پناهگاه : برای کاهش تنش و استرس باید محیط را ترک کنید و به پناهگاهی بروید که تنها و در آرامش باشید مثلا به حیاط یا پارک بروید و پیاده روی کنید یا حتی برای چند ساعت به خانه دوست یا اقوام بروید بدون این که درباره دعوای پدر و مادرتان حرفی بزنید. 

• در اتاق بمانید : اگر بستن در اتاق به کم شدن صدای دعوا کمک می کند میتوانید در اتاق بمانید و به آهنگ های مورد علاقه تان پوش دهید یا فیلم ببینید.

• خودتان را سرزنش نکنید : خودتان را مقصر دعوای پدر و مادرتان ندارید. علت دعواهای والدین معمولا بی اعتمادی نسبت به هم ، حساسیت زیاد ، پر توقع بودن ، خودخواه بودن ، نداشتن درک متقابل ، دخالت خانواده ها ، مسائل زناشویی ، مشکلات روانی از جمله افسردی ، استرس یا اختلالات شخصیتی است. 

• فعالیت های مورد علاقه تان را انجام دهید : اجازه ندهید احساسات منفی ناشی از دعوای والدین در شما بماند با انجام فعالیتهای مورد علاقه تاناز جمله ورزش کردن یا نقاشی کشیدن انرژی های منفی را تخلیه کنید.

• با والدینتان صحبت کنید : به آنها بگویید که دعوایشان برای شما زجر آورد است و تمرکزتان را از بین می برد و از آنها بخواهید درباره درست و سالم دعوا کردن مطالعه کنند یا برای دعوا کردن به اتاقشان بروند تا صدایشان کمتر به شما برسد یا برای حل مشکلاتشان با زوج درمانگر صحبت کنند. 

برای کاهش تاثیر مشاجره روی کودکان چه کنیم

زمانی که دعواها طولانی می شود بچه ها فکر میکنند پدر و مادرشان یدیگر را دوست ندارند و می خواهند از هم جدا شوند در حالی که معمولا دعوای والدین چنین مفهومی ندارد بنابرین به کودکن این موضوع را یاد آور شوید و برایش توضیح دهید که به دلیل تفاوت در تفکر و اختلافات با هم دعوا میکنید ولی دلیل نمی شود که یکدیگر را دوست نداشته باشید.

با نشان دادن علاقه خود به همسرتان جلوی چشم فرزندان ، تاثیر منفی بحث هایتان را متوازن کنید. 

کنترل خشم را بیاموزید و به دنبال راهکارهایی برای پیشگیری از بروز دعوا باشید. 

گردآوری : بخش روانشناسی بیتوته