چگونه بر وابستگی های عاطفی غلبه کنیم و آن ها را رها کنیم؟

مجموعه: روانشناسی زناشویی

مبارزه با وابستگی عاطفی

انواع وابستگی عاطفی و راهکارهای مؤثر برای غلبه بر آن

وابستگی عاطفی

وابستگی مسئله ای متفاوت از عشق است، لذا از هیج قانون مشخصی پیروی نمی کند. این مسئله که به عزیزان خود عشق می ورزید کاملا طبیعی است اما اگر بدون آنها احساس شادی نمی کنید، زندگی بدون آنها برای شما معنی ندارد؛ می توان گفت شما از مرز عشق عبور کرده اید، به این حالت وابستگی عاطفی گفته می شود.

این نوع وابستگی می تواند در دسته ی سندرم استرس قرار بگیرد، زیرا حالتی درست شبیه اعتیاد به مواد مخدر ایجاد می کند. هنگامی که برای مدت کوتاهی روابط عاطفی کمرنگ تر شوند فرد احساس استرس و اضطراب می کند، در این حالت فرد احساس می کند توانایی تحمل وجود خود را بدون روابط عاطفی ندارد؛ این موضوع می تواند رنج زیادی را برای فرد به همراه آورد.

انواع وابستگی عاطفی

وابستگی عاطفی انواع مختلفی دارد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

وابستگی عاطفی به خانواده

یکی از سخت ترین انواع وابستگی ها است. این مورد بیشتر در خانواده هایی که دارای استرس و اضطراب بالایی هستند اتفاق می افتد؛ زیرا این احساسات می توانند از والدین به فرزندان منتقل شوند، حس ترسی که این موضوع ایجاد می کند باعث ایجاد دیدگاه متفاوتی در بچه ها می شود آنها فکر می کنند تنها پناهگاه امن خانواده است و هر فردی یا موقعیتی به غیر از آنها خطر است.

این افراد می توانند رفتار دیوانه واری از خود نشان دهند، اعتماد به نفس اندکی دارند، فکر می کنند توانایی روبرو شدن با چالش های زندگی را ندارند. برای آنها خانواده شبیه یک حباب است یعنی علاوه بر حس پناهی که القا می کند، زندان نیز هست.

وابستگی عاطفی میان زن و شوهر

وابستگی عاطفی زن و شوهر

این نوع از وابستگی عاطفی بسیار مضر و شایع است و در بین زوج هایی که فکر میکنند می توانند به زندگی خود معنی بدهند و همدیگر را در برابر تنهایی پرهراس محافظت می کنند، ایجاد می شود.

این افراد اغلب احساس ناامنی زیادی دارند، اعتمادی به توانایی های خود ندارند، احساس بی پناهی می کنند و دائما نیاز به حمایت دارند، بنابراین با ورود همسر به زندگیشان او را به سپر دفاعی در برابر ترس های خود تبدیل می کنند، در نتیجه باعث ایجاد وابستگی شدید می شوند.

شاید از نظر اطرفیان این وابستگی زیبا و خوب به نظر برسد، اما در نهایت مشکلات متعددی را به همراه می آورد. یکی از مشکلاتی که بسیار به چشم می خورد حسادت است، زیرا فرد احساس می کند ممکن است همسرش را از دست بدهد.

وابستگی عاطفی به محیط اجتماعی

نیازی که افراد برای تایید شدن و شناخته شدن دارند این وابستگی را ایجاد می کند. در صورتی که علامتی از مقبولیت کافی نداشته باشند؛ می ترسند و احساس خلأ روانی می کنند. در این حالت ممکن است به شکل کلی از جمع و بحث خارج شود، یا شروع به چاپلوسی کنند.

راه های کاهش وابستگی عاطفی:

تقویت عزت نفس

معمولا کسانی که وابستگی عاطفی پیدا می کنند، از مشکل عدم عزت نفس رنج می برند، این مورد که فرد عزت نفس بسیار بالایی داشته باشد و به وابستگی عاطفی نیز گرفتار باشد در عمل غیرممکن است.

بنابراین اگر بدون تخریب، با محبت واقعی از اعماق وجودتان به خودتان عشق بدهید می توانید اولین گام را برای رهایی از وابستگی عاطفی بردارید. از راه های افزایش عزت نفس می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• روزانه و در ساعت مشخصی خودتان را شاد کنید.

• به خصوصیات مثبت و موفقیت های خود توجه کنید.

• قدرت نه گفتن داشته باشید.

• آنچه می خواهید را مدنظر بگیرید.

• سعی در تغییر خود برای رضایت دیگران نداشته باشید.

• نظرات خودتان را مدنظر بگیرید و برای اجرای آنها ارزش قائل شوید.

• به تصویر مثبتی از خودتان برسید.

• دوستان مثبت اندیش انتخاب کنید.

• مراقب سلامتی خودتان باشید.

از تنهایی خود لذت ببرید

این موضوع درست است که علاقه دارید در کنار شخص عزیزتان اوقات خود را بگذرانید، اما به یاد داشته باشید تنهایی می تواند شادی آفرین باشد و همچنین زمان خوبی است برای پرداختن به کارهای مورد علاقه از قبیل؛ نقاشی، ورزش، موسیقی، مطالعه. بنابراین از تنهایی خود نهایت استفاده را کنید. 

رهایی از وابستگی عاطفی 

بدانید چه چیزی شما را می ترساند

هنگامی که بتوانید ترس هایتان را شناسایی کنید و به دنبال آن ریشه یابی کنید؛ احساسات واقعی برای شما قابل شناسایی می شوند. مثلا اگر در حال آشنایی با یک فرد برای ازدواج هستید ممکن است احساس ترس برای دوست نداشته شدن از طرف مقابل داشته باشید.

ترس و وحشت را به خوبی مدیریت کنید

زمانی که از تنهایی احساس وحشت می کنید می توانید از تکنیک های آرام سازی استفاده کنید؛ کشیدن نفس عمیق می تواند بسیار کمک کننده باشد زیرا می تواند فعالیت ذهنی را کاهش دهد و بدن را آرام کند. اگر دقت کرده باشید زمانی که نفس عمیق می کشید عصبانی شدن غیر ممکن است. درست است که عصباینت و اضطراب نیرو دارند اما آرامش می تواند برآنها غلبه کند.

ممکن است از این بترسید که مورد علاقه دیگران واقع نشوید در این صورت می توانید از جملات مثبت زیر استفاده کنید:

• من توانایی نه گفتن را دارم بدون اینکه علاقه دیگران از دست بدهم.

• مردم هر روز بیشتر مرا درک می کنند.

• اینکه نتوانم همه را راضی و خشنود نگه دارم کاملا طبیعی است.

• من حق تصمیم گیری دارم.

• من توانایی بیان خواسته های خود را به شکل واضح دارم.

رهایی از وابستگی عاطفی با تنها بودن 

تنهایی وقت بگذرایند

زمانی را به خودتان اختصاص دهید و مطمئن شوید کسی مزاحم شما نمی شود، تنهایی بنشینید، در مورد تمام مواردی که در ذهنتان می گذرد فکر کنید، به تمایلات، اهداف، برنامه ها، الگوهای زندگی و عاداتی که اصلا متوجه آنها نبوده اید؛ بیندیشید. بعد از اتمام این برنامه، مجدد تمرکزتان را به تلفن همراه و عادات قبل جلب نکنید، بلکه به خودنگهداری و خودآزمایی توجه کنید، شاید سخت به نظر برسد اما موثر است.

دست از کنترل بردارید: احساس کنترل می تواند در اثر وابستگی عاطفی به یک شخص ایحاد شود. در صورتی که در کنترل شخص مورد نظر موفق نباشید احساس بدبختی می کنید. باید قبول کنید هر انسانی زندگی خودش را دارد و اختیار احساس، انتخاب و افکارش در دست خودش است، او نیازی به دخالت دیگران ندارد، بنابراین می توانید تمرکزتان را بر روی زندگی خودتان بگذارید. برای مثال اگر شخصی که به او وابسته هستید می خواهد با فرد دیگری وقتش را بگذراند نباید احساس حسادت کنید، بلکه باید به خودتان یادآوری کنید که او زندگی خودش را دارد و می تواند برایش تصمیم بگیرد.

از زندگی چه می خواهید

در صورتی که بدانید از زندگی چه می خواهید میتوانید برای رسیدن به آن برنامه ریزی و تلاش کنید. به جای اینکه به رضایت دیگران فکر کنید به فعالیت های خود جهت بدهید. به این فکر کنید اگر آن فرد در زندگی شما نباشد، چگونه خوشحال می شوید، زندگی خود را هدفمند کنید و برای رسیدن به آنچه می خواهید تلاش کنید.

برای برنامه های خود ارزش قائل شوید

بعد از اینکه برنامه های خود را بر اساس اهدافتان تنظیم کردید، برای آنها وقت بگذارید. کسی نمی تواند برنامه های مورد نظر خود را بر زندگی شما تحمیل کند و آن را تحت تاثیر قرار دهد، مثلا هنگامی که به فردی وابسته هستید و از شما جدا می شود؛ ناراحت نشوید و به این فکر کنید چگونه می توانید از این وقت تنهایی لذت ببرید.

یافتن دوستان متعدد یکی از راههای رهایی از وابستگی عاطفی است

دوستان زیادی داشته باشید

هنگامی که دایره روابط شما وسیع باشد، از وابستگی به یک فرد جلوگیری میشود. سعی کنید مرتب با خانواده و دوستان خود در ارتباط باشید.

مرکز توجه خود را تغییر دهید

هنگامی که به یک موضوع بیش از اندازه توجه کنید و آن را به عنوان مرکز توجه قرار دهید ناخودآگاه توجه و وابستگی به آن را افزایش می دهید. بنابراین با تمرکز بر اهداف زندگی می توانید به حالت عادی برگردید.

وابستگی متقابل ایجاد کنید

درست است که وابستگی می تواند آسیب رسان باشد اما انزوای عاطفی نیز مورد قبول نیست، بنابراین بعد از اینکه از عادات قبلی خود دست کشیدید، به دنبال افراد جدید برای ایجاد یک رابطه سالم بگردید.

گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته