آشنایی با سفته و قانون سفته

مجموعه: نکات و قوانین حقوقی

آشنایی با قانون سفته

قانون سفته چیست؟

آشنایی با سفته و قانون سفته؟

یکی از اسناد تجاری پر کاربرد سفته است که عموما برای پرداخت مبلغی در آینده مورد استفاده قرار می گیرد. امضا کننده ی سفته تعهد می دهد تا در زمان مقرر و یا عندالمطالبه، مبلغی را در وجه فرد یا موسسه ای که در سفته ذکر شده است بپردازد.

سفته نیز مانند چک دارای قوانینی می باشد که به آن ها می پردازیم. قانون سفته را می توان با مراجعه به قانون تجارت مورد بررسی قرار داد. طبق قانون اجرای سفته، نحوه اجرای سفته صرفا محدود به اجرای سفته از طریق دادگاه می باشد؛ فلذا اجرای سفته از طریق ثبت مانند چک امکان پذیر نیست.

سفته را می توانید از بانک ها، لوازم التحریر و حتی از دکه های روزنامه فروشی تهیه کنید. دقت کنید امکان تقلبی بودن و گرانتر بودن سفته های غیر بانکی وجود دارد. سفته ها دارای مبالغ متفاوتی می باشند. با توجه به کاری که دارید باید قیمت آن را مشخص کنند و شما آن را خریداری کرده و تحویل بدهید.

برای پرداخت سفته نیز باید دقت کنید زیرا دارنده ی سفته می تواند آن را دریافت کند. بنابراین نا آگاهی از قوانین سفته باعث ایجاد مشکل برای شما می شود.

اغلب از سفته به عنوان تعهد و یا ضمانت استفاده می شود.

سفته باید دارای مشخصات زیر باشد :

سفته باید مشخصات زیر را داشته باشد. طبق ماده 308 قانون تجارت، سفته قابل استفاده دارای مشخصات زیر است:

• نام و نام خانوادگی صادرکننده

• نام و نام خانوادگی گیرنده وجه

• تاریخ پرداخت وجه

• تمبر مالیاتی

• مبلغ تایید شده به‌صورت حروف و عدد

• مهر و امضا

فردی که سفته را تعهد می کند، صادرکننده سفته و فرد یا موسسه ای که سفته در وجه اوست را دارنده سفته می نامند.

شرایط الزامی سفته :

مطابق ماده 308 قانون تجارت، برخی از این نکات از شرایط اساسی اعتبار سفته می باشد و اجباری است.

مهم ترین نکته اینکه سفته باید در فرم مخصوص نوشته شود. در پر کردن سفته سایر موارد مثل مهر و امضاء، مبلغ، گیرنده وجه و تاریخ پرداخت نیز الزامی است. ولی سایر مندرجات سفته مانند مکان تأدیه و. .. از سندیت و اعتبار سفته کم نمی کند ولی نوشتن آن ها ضروری است.

نکته هایی برای صدور سفته:

- هرگز سفته های بدون امضا و مهر دریافت نکنید زیرا سفته ی بدون امضا هیچ سندیتی ندارد و نمی توان آن را پیگیری کرد.

- تاریخی که روی سفته قرار می گیرد، تاریخ صدور آن محسوب می شود. سفته ای که فاقد تاریخ است، سفته به رؤیت محسوب می شود.

- سفته ای که محل پرداخت ندارد، محل صدور آن، محل پرداخت به حساب می آید.

- سفته ای که محل صدور ندارد، همچنان معتبر خواهد بود ولی فقط یک سند مدنی تلقی می شود و محلی که کنار نام متعهد ذکر شده است، محل صدور در نظر گرفته می شود.

- اگر سفته ای در وجه شخص معینی صادر می شود، باید نام وی حتما در آن ذکر شود، در غیر اینصورت عنوان «در وجه حامل» در آن ذکر می شود.

در اصل سفته بدون نام، حالتی دیگر از نحوه تنظیم سفته است. در این حالت، در تنظیم سند این امکان وجود دارد که بدهکار، سفته ای را که صادر می کند، بدون ذکر نام طلبکار به وی بدهد که در این صورت فرد می تواند یا خودش برای گرفتن در سررسید اقدام یا این که آن را به دیگری حواله بدهد.

عبارت حواله کرد در سفته به شخص دارنده این اختیار را می دهد که بتواند سفته را به دیگری منتقل کند، اما اگر حواله کرد، خط خورده شود، دارنده سفته نمی تواند آن را به دیگری انتقال دهد و تنها خود وی برای وصول آن اقدام کند، علاوه بر آن که می تواند با پشت ‌‌نویسی آن را به شخص دیگری انتقال دهد.

مشخصات سفته

تاریخ سفته (عند المطالبه و به رویت به چه معناست؟)

تاریخ سفته می تواند به شکل های زیر باشد :

عند المطالبه: صادر کننده می تواند تاریخ چک را به شکل عندالمطالبه درج کند که در اینصورت، هر زمان دارنده سفته بخواهد، می تواند آن را از بانک درخواست کند.

به تاریخ معین: در اینصورت، شما می توانید، فقط در تاریخ ذکر شده روی سفته وجه آن را درخواست نمایید.

به رؤیت: در صورتی که سند فاقد تاریخ پرداخت باشد، تاریخ رؤیت و دیدن سفته، تاریخ پرداخت آن به حساب می آید.

نحوه پشت نویسی سفته

پشت نویسی سفته مانند چک برای انتقال سفته به شخص دیگر یا دریافت وجه آن است. اگر پشت نویسی برای انتقال باشد، دارنده جدید سفته از تمام حقوق و مزایایی بهره مند می شود که به سفته تعلق دارد.

شایان ذکر است که انتقال سفته با امضای دارنده آن صورت می گیرد. همچنین دارنده سفته می تواند برای وصول وجه آن به دیگری وکالت دهد که در این صورت باید عبارت «وکالت برای وصول» قید شود.

پشت نویسی سفته برای 3 مورد انجام می شود : بابت انتقال، بابت ضمانت، بابت وکالت که باید حتما قید شود.

تعهدات مربوط به امضای سفته

اگر متعهد سفته در سررسید از پرداخت مبلغ مندرج در آن امتناع کند، دارنده سفته مکلف است به موجب نوشته ای که واخواست یا اعتراض عدم تادیه نامیده می شود، ظرف مدت 10 روز از تاریخ وعده سفته اعتراض خود را اعلام کند که برای واخواست به مجتمع قضایی مراجعه و نسبت به تنظیم و ارسال آن برای صادرکننده سفته اقدام می کند و از تاریخ واخواست ظرف مدت یک سال برای کسی که سفته را در ایران صادر کرده و مدت 2 سال برای کسانی که سفته را در خارج از ایران صادر کرده اند، طبق مواد 286 و 287 قانون تجارت اقامه دعوی کند.

در صورتی که دارنده سفته به تکالیف قانونی خود اقدام نکند، حق اقامه دعوی علیه پشت نویس، ضامن پشت نویس را ندارد و از امتیازات اسناد تجاری بهره مند نمی شود.

انواع سفته و نحوه شکایت

خسارت تاخیر تادیه سفته :

1. امتناع صادرکننده سفته از پرداخت آن در صورت داشتن توانایی مالی

2. مطالبه دارنده سفته

3. تغییر در شاخص قیمت سالانه که طبق نرخ سالانه بانک مرکزی و مطابق زمان مطالبه محاسبه می شود.

سفته تنزیلی :

در بعضی موارد، دارنده سفته نمی تواند تا زمان سررسید موعد پرداخت سفته صبر کند. در این حالت می تواند سفته خود را به قیمت کمتر از وجه درج شده در آن و در قبال مبلغ کمتری به بانک دهد؛ به این عمل تنزیل سفته می گوییم.

سفته مفقودی :

در صورتی که دارنده، سفته را گم کند باید با مراجعه به دادسرا ضمن اعلام مشخصات آن، اعلام مفقودی کرده و صادرکننده را ملزم به صدور مجدد سفته نماید.

نمونه ای از سفته

راه های وصول سفته :

برای وصول وجه سفته از 2 طریق می توان اقدام کرد:

از طریق اجرای اسناد رسمی: به دلیل اینکه سفته از اسناد لازم الاجراست، در صورتی که دارنده به وظایف قانونی خود عمل کرده باشد، می تواند علیه صادرکننده، پشت نویس و ضامن به اجرای اسناد رسمی واقع در اداره ثبت مراجعه و تقاضای توقیف اموال بلامعارض اشخاص فوق و طلب خود را وصول کند.

از طریق مراجع قضایی دادگستری: دارنده سفته با تقدیم دادخواست حقوقی علیه یک یا تمام مسوولان سند تجاری اقامه دعوی می کند و در صورتی که به محکومیت قطعی صادرکننده منجر شود و اگر اموالی از محکوم تحصیل نشود، می تواند به استناد قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی تقاضای بازداشت شخص محکوم را کند.

وصول سفته :

سفته مجازات کیفری ندارد و در صورت عدم توافق طرفین، شکایت فقط جنبه حقوقی دارد.

دارنده سفته می تواند در تاریخ مشخص شده اقدام به مطالبه مبلغ آن کند و در صورتی که موفق به دریافت مبلغ نشد، تا 10 روز از تاریخ سررسید باید سفته را واخواست کند.

دعوی های ناشی از اجرای سفته بیشتر مربوط به خسارت، توقیف اموال یا خیانت در امانت است و سفته های ناشی از این تعهدها امکان مطالبه وجه دارد، ولی در این حالت سفته در حد رسید عادی خواهد بود و دعوی ناشی از آن نیز یک دعوای مدنی محسوب می شود.

خسارت تأخیر تأدیه سفته :

مطابق ماده 522 " قانون آیین دادرسی مدنی " خسارت تأخیر تأدیه در سفته با وجود سه شرط زیر قابل مطالبه می باشد:

- تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه.

- توانایی مالی صادر کننده و امتناع وی از پرداخت وجه سفته.

- مطالبه دارنده سفته.

میزان خسارت طبق نرخ سالانه توسط بانک مرکزی اعلام می شود. مبدأ محاسبه میزان خسارت تأخیر تأدیه، زمان مطالبه وجه سفته می باشد.

گردآوری : بخش علمی بیتوته