کریسمس در سرزمین برف و موسیقی؛ نگاهی به رسوم آلمانی‌ها

مجموعه: فرهنگ زندگی

آداب و رسوم کریسمس در آلمان

سفری به دل سنت‌های کریسمس و سال نو آلمانی 

آلمان کشوری است با تاریخ غنی فرهنگی که در آن جشن‌های کریسمس (Weihnachten) و سال نو میلادی (Silvester یا Neujahr) نقش مهمی در زندگی مردم ایفا می‌کنند. این جشن‌ها ریشه در سنت‌های مسیحی، بومی و حتی باستانی دارند و اغلب با خانواده، دوستان و جامعه سپری می‌شوند. کریسمس در آلمان از اوایل دسامبر آغاز می‌شود و تا ۲۵ و ۲۶ دسامبر ادامه دارد، در حالی که سال نو با آتش‌بازی‌های باشکوه و رسوم پیشگویانه همراه است. در این مقاله، به طور جامع به بررسی آداب و رسوم این دو جشن می‌پردازیم، با تمرکز بر جنبه‌های سنتی، غذایی، مذهبی و اجتماعی آن‌ها.

سنت‌های کریسمس در آلمان

آداب و رسوم کریسمس در آلمان

کریسمس در آلمان یکی از مهم‌ترین تعطیلات سال است و با آمادگی‌های طولانی‌مدت همراه است. این جشن نه تنها جنبه مذهبی دارد (تولد عیسی مسیح)، بلکه با سنت‌های محلی و خانوادگی غنی شده است. دوره پیش از کریسمس به نام "آدونت" (Advent) شناخته می‌شود که چهار هفته قبل از ۲۵ دسامبر آغاز می‌شود.

۱. حلقه آدونت (Adventskranz)

یکی از قدیمی‌ترین سنت‌ها، حلقه آدونت است که از شاخه‌های همیشه‌سبز ساخته شده و چهار شمع روی آن قرار دارد. هر یکشنبه یکی از شمع‌ها روشن می‌شود و نماد امید، صلح، شادی و عشق است. این حلقه اغلب روی میز ناهارخوری قرار می‌گیرد و خانواده‌ها دور آن جمع می‌شوند تا سرود بخوانند یا دعا کنند.

۲. تقویم آدونت (Adventskalender)

تقویم آدونت یک سنت محبوب برای کودکان است که شامل ۲۴ در یا جعبه کوچک است. هر روز از اول دسامبر، یکی از آن‌ها باز می‌شود و معمولاً حاوی شکلات، اسباب‌بازی کوچک یا پیام مذهبی است. این سنت در قرن نوزدهم در آلمان ابداع شد و如今 در سراسر جهان رواج دارد.

بازار کریسمس آلمان

۳. روز سنت نیکولاس (Sankt Nikolaus Tag)

در ۶ دسامبر، کودکان کفش‌های خود را بیرون در می‌گذارند تا سنت نیکولاس (شبیه بابانوئل) آن‌ها را با هدیه، میوه و شکلات پر کند. اگر بچه‌ای بد بوده باشد، ممکن است با یک چوب یا زغال روبرو شود. این روز با داستان‌های فولکلور همراه است و اغلب با بازدید از مدارس یا خانه‌ها توسط فردی لباس‌پوشیده به شکل نیکولاس جشن گرفته می‌شود.

۴. شب کرامپوس (Krampus Nacht)

در ۵ دسامبر، به ویژه در مناطق جنوبی آلمان مانند بایرن، کرامپوس – موجودی شاخ‌دار و ترسناک – ظاهر می‌شود تا کودکان بد را تنبیه کند. این سنت ریشه در folklore آلپ دارد و با رژه‌های خیابانی و لباس‌های ترسناک همراه است.

۵. بازارهای کریسمس (Weihnachtsmarkt)

بازارهای کریسمس از اواخر نوامبر در شهرها برپا می‌شوند و مکانی برای خرید صنایع دستی، خوردن غذاهای سنتی و نوشیدن گلوه‌واین (Glühwein – شراب گرم ادویه‌دار) هستند. نورپردازی‌های زیبا، موسیقی و بوی کباب‌ها فضایی جادویی ایجاد می‌کنند. معروف‌ترین آن‌ها در نورنبرگ، برلین و کلن است.

۶. درخت کریسمس (Tannenbaum)

درخت کریسمس در آلمان اختراع شد و معمولاً در ۲۴ دسامبر تزئین می‌شود. با توپ‌های شیشه‌ای، تینسل، ستاره یا فرشته در بالا، و گاهی خیارشور پنهان (برای شانس) آراسته می‌شود. خانواده‌ها دور درخت جمع می‌شوند و سرود می‌خوانند.

۷. شب کریسمس (Heiligabend)

۲۴ دسامبر روز اصلی جشن است. خانواده‌ها شام می‌خورند (اغلب غاز یا ماهی)، سپس هدایا باز می‌شود. کریستکیند (Christkind – کودک مسیح) هدایا را می‌آورد. روزهای ۲۵ و ۲۶ تعطیل هستند و برای بازدید خانواده صرف می‌شوند.

درخت کریسمس در آلمان

۸. غذاها و شیرینی‌ها

غذاهای سنتی شامل اشتولن (Stollen – کیک میوه‌ای)، لبکوخن (Lebkuchen – کوکی زنجبیلی)، و غاز بریان است. نوشیدنی‌هایی مانند گلوه‌واین و فویرتسنگله (Feuerzangenbowle – مشروب گرم با شکر سوخته) محبوب هستند.

۹. دیگر سنت‌ها

برش کاغذ (Scherenschnitte): ساخت اشکال کریسمسی از کاغذ.

پخت کوکی‌ها و خانه زنجبیلی.

جشن اپفانی (Epiphany) در ۶ ژانویه با ستاره‌گردانان.

آداب و رسوم سال نو میلادی در آلمان

سال نو در آلمان به نام سیلوستر (Silvester) شناخته می‌شود و با هیجان، آتش‌بازی و سنت‌های پیشگویانه همراه است. این جشن از ۳۱ دسامبر آغاز می‌شود و تا اول ژانویه ادامه دارد.

۱. آتش‌بازی و سر و صدا

آتش‌بازی یکی از برجسته‌ترین سنت‌هاست. مردم از سه روز قبل آتش‌بازی می‌خرند و در نیمه‌شب آسمان را روشن می‌کنند. این رسم ریشه در دفع ارواح شیطانی دارد.

۲. پیشگویی با سرب (Bleigießen)

مردم سرب مذاب را در آب سرد می‌ریزند و شکل حاصل را برای پیش‌بینی سال جدید تفسیر می‌کنند. این سنت محبوب خانوادگی است.

۳. تماشای برنامه "Dinner for One"

یک کمدی انگلیسی کوتاه که هر سال در تلویزیون پخش می‌شود و شعار "Same procedure as every year" معروف است. بیش از ۹۰% آلمانی‌ها آن را تماشا می‌کنند.

آداب سال نو در آلمان

۴. غذاها و نوشیدنی‌ها

شام سیلوستر اغلب شامل فوندو یا راکلت (پنیر ذوب‌شده)، عدس و سوسیس برای شانس، یا سالاد سیب‌زمینی است. در نیمه‌شب با شامپاین یا پروسککو به یکدیگر "Prosit Neujahr" می‌گویند.

جشن سیلوستر در آلمان

۵. مهمانی‌ها و فعالیت‌ها

مردم با دوستان مهمانی می‌گیرند، به رستوران‌ها می‌روند یا در خیابان‌ها جشن می‌گیرند. در برلین، دروازه براندنبورگ مرکز اصلی است. جشن‌ها اغلب تا صبح ادامه دارد.

۶. دیگر سنت‌ها

خوردن مربا دونات (Berliner) در اول ژانویه برای شانس.

شمارش معکوس و بوسیدن در نیمه‌شب.

سوالات متداول درباره آداب و رسوم کریسمس و سال نو میلادی در آلمان

۱. حلقه آدونت چیست و چه نقشی در کریسمس آلمان دارد؟

حلقه آدونت یک حلقه ساخته‌شده از شاخه‌های همیشه‌سبز با چهار شمع است که هر یکشنبه قبل از کریسمس یکی از آن‌ها روشن می‌شود. این حلقه نماد امید، صلح، شادی و عشق است و خانواده‌ها دور آن جمع می‌شوند تا دعا کنند یا سرود بخوانند.

۲. بازارهای کریسمس در آلمان چه ویژگی‌هایی دارند؟

بازارهای کریسمس (Weihnachtsmarkt) از اواخر نوامبر در شهرهای آلمان برپا می‌شوند و مکانی برای خرید صنایع دستی، خوردن غذاهای سنتی مانند لبکو-SNAPSHOT System: کوخن و نوشیدن گلوه‌واین هستند. این بازارها با نورپردازی زیبا و فضای جشن، بسیار محبوب‌اند.

۳. سنت نیکولاس در آلمان چگونه جشن گرفته می‌شود؟

در روز ۶ دسامبر، کودکان کفش‌های خود را بیرون می‌گذارند تا سنت نیکولاس آن‌ها را با شکلات، میوه یا هدایای کوچک پر کند. در صورت بد بودن کودک، ممکن است چوب یا زغال دریافت کند.

۴. پیشگویی با سرب (Bleigießen) در سال نو چیست؟

در شب سال نو، مردم سرب مذاب را در آب سرد می‌ریزند و شکل‌های به‌دست‌آمده را برای پیش‌بینی آینده تفسیر می‌کنند. این سنت خانوادگی برای پیشگویی شانس در سال جدید است.

۵. چرا برنامه "Dinner for One" در سال نو مهم است؟

این کمدی کوتاه انگلیسی هر سال در شب سال نو از تلویزیون آلمان پخش می‌شود و بیش از ۹۰ درصد مردم آن را تماشا می‌کنند. این برنامه با طنز خاص خود به بخشی از فرهنگ سال نو تبدیل شده است.

نتیجه‌گیری

آداب و رسوم کریسمس و سال نو در آلمان ترکیبی از مذهب، folklore و شادی خانوادگی است که این کشور را به یکی از بهترین مکان‌ها برای تجربه تعطیلات زمستانی تبدیل کرده است. این سنت‌ها نه تنها حفظ شده‌اند، بلکه به جهان صادر شده‌اند و تأثیر عمیقی بر فرهنگ جهانی گذاشته‌اند. اگر فرصتی برای سفر به آلمان در این فصل دارید، حتماً بازارهای کریسمس و آتش‌بازی‌های سیلوستر را تجربه کنید تا عمق این فرهنگ را حس کنید.

گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته