اسهال کودکان زیر دو سال و روش های درمان آن

مجموعه: بیماری های شایع کودکان

اسهال کودکان زیر دو سال و روش های درمان آن

اسهال کودکان زیر دو سال علل و علائم و درمان آن

اسهال یک بیماری شایع در کودکان است، به خصوص در سنین زیر دو سال. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که روده‌ها بیشتر از حد معمول آب جذب می‌کنند و منجر به مدفوع شل و آبکی می‌شود.

در حالی که اسهال می‌تواند ناراحت‌کننده باشد، اما معمولاً جدی نیست و با مراقبت‌های خانگی به راحتی قابل درمان است. با این حال، مهم است که مراقب علائم کم‌آبی بدن باشید، زیرا این امر می‌تواند برای کودکان خردسال خطرناک باشد.

اسهال چیست؟

اسهال (اجابت مزاج شل و آبکی) یک مشکل رایج در کودکان خردسال است. به ندرت به این معنی است که یک کودک یک بیماری جدی دارد. اسهال می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

• یک ویروس یا باکتری (یک حشره معده).

• چیزی که کودک شما می خورد یا می نوشد، مانند آب میوه زیاد.

• شروع یک داروی جدید

بزرگترین خطر اسهال کم آبی بدن است. این بدان معنی است که کودک شما مایعات زیادی از دست داده است و الکترولیت (نمک) کافی در بدن خود ندارد تا بتواند به درستی کار کند. کودک شما ممکن است نیاز به مایعات اضافی در مقادیر کمتر داشته باشد تا زمانی که خوب شود.

علل اسهال در کودکان:

• عفونت‌های ویروسی: شایع‌ترین علت اسهال در کودکان، ویروس‌هایی مانند روتاویروس هستند.

• عفونت‌های باکتریایی: باکتری‌هایی مانند سالمونلا و E. coli نیز می‌توانند باعث اسهال شوند.

• مسمومیت غذایی: خوردن غذای آلوده یا فاسد می‌تواند منجر به اسهال شود.

• داروها: برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند عوارض جانبی اسهال داشته باشند.

• عدم تحمل غذایی: برخی از کودکان به شیر گاو یا سایر غذاها عدم تحمل دارند که می‌تواند باعث اسهال شود.

• آلرژی غذایی: آلرژی به غذاهایی مانند شیر، تخم مرغ یا بادام زمینی نیز می‌تواند منجر به اسهال شود.

اسهال خفیف (2 تا 5 دفع آبکی در روز)

اسهال خفیف معمولاً ظرف چند روز از بین می رود.

• کودک خود را در رژیم غذایی منظم خود نگه دارید.

• شیر مادر یا شیر خشک را در مقادیر کمتر و در دفعات بیشتر ارائه دهید.

• آب میوه یا مایعات حاوی قند زیاد ندهید. اینها شامل نوشابه یا شربت است. اینها می توانند اسهال را بدتر کنند.

• چای یا آبگوشت ندهید.

• اگر کودک شما غذاهای جامد می خورد، غذاهای نشاسته ای بیشتری مانند برنج، غلات و کراکر به او بدهید.

اسهال متوسط ​​تا شدید (6 یا بیشتر اجابت مزاج آبکی در روز)

با اسهال متوسط ​​تا شدید، ممکن است کودک شما نیاز به نوشیدن محلول آبرسانی خوراکی (ORS) مانند Pedialyte داشته باشد تا از کم آبی بدن جلوگیری کند. ORS جایگزین الکترولیت ها و مایعات مورد نیاز کودک شما می شود.

• می توانید ORS را به صورت مایع یا پودر یا بستنی در اکثر داروخانه ها بدون نسخه خریداری کنید. مارک های فروشگاه ORS به اندازه یک نام تجاری خوب هستند.

• یک ORS را با فرمول آب (رقیق) نکنید.

• به کودکتان چیزهای دیگری برای نوشیدن بدهید. ORS نباید تنها مایعی باشد که بیش از 6 ساعت داده می شود.

• اگر کودک شما غذاهای جامد می خورد، غذاهای نشاسته ای بیشتری مانند برنج، غلات و کراکر به او بدهید. به آنها غذاهای قرمز رنگی که ممکن است در اسهال شبیه خون باشند، ندهید.

• سعی کنید بعد از یک روز به رژیم غذایی عادی خود برگردید. به جای ORS از نوشیدنی های ورزشی و داروهای خانگی استفاده نکنید.

کودکان کمتر از 1 سال

• ORS (محلول آبرسانی خوراکی)

• شیر مادر یا شیر خشک به روش معمولی (در صورت تحمل) مخلوط شود. شیردهی را قطع نکنید.

• بدون اینکه آب به او بدهید، مگر زمانی که برای تهیه شیر خشک استفاده می شود.

• از دادن آب میوه یا مایعات حاوی قند زیاد خودداری کنید، مانند نوشابه یا شربت. چای یا آبگوشت ندهید. این مایعات می توانند احساس بدتری در کودک شما ایجاد کنند.

راههای درمان اسهال کودکان زیر دو سال

کودکان بزرگتر از 1 سال

مانند بالا و:

– آب

– شیر در صورت تحمل

– بستنی های یخی ساخته شده از ORS

– مکعب های ژلاتین طعم دار

– غذاهای نشاسته ای مانند نان، پاستا، پوره سیب زمینی، چوب شور

– ماست

اخطار: داروهایی برای متوقف کردن اسهال ندهید، مگر اینکه پزشکتان به طور خاص آن را تجویز کند. این داروها در صورت عدم استفاده صحیح می توانند بسیار خطرناک باشند.

مقدار مایع برای جلوگیری از کم آبی بدن

مقدار دادن آب را آهسته شروع کنید جرعه جرعه های کوچک مایع را به کودک خود بنوشانید. مقدار مایعات را تا رسیدن به هدف افزایش دهید.

در صورت وجود اسهال، استفراغ یا تب، حداقل میزان مصرف مایعات در ساعت ممکن است افزایش یابد. 

نشانه های کم آبی بدن :

هنگام درمان اسهال فرزندتان مراقب علائم کم آبی باشید. که شامل :

– به اندازه کافی ادرار نمی کند.

– نوزاد (0 تا 4 ماهگی) کمتر از 6 پوشک خیس در روز دارد.

– کودک (4 ماهه یا بزرگتر) کمتر از 3 پوشک خیس در روز دارد یا کمتر از 3 بار در روز ادرار می کند.

– ادرار بسیار تیره است.

– بدون اشک در هنگام گریه

– دهان خشک یا چسبنده

– تنفس سخت یا تند

– چشم های گود رفته

– نقطه نرم روی سر نوزاد صاف، فرورفته یا کشیده است.

– درد دائمی شکم (شکم درد)

– به سختی از خواب بیدار می شود (بی حال)، گیج عمل می کند یا نمی داند چه می کند.

علائم اسهال در کودکان زیر دوسال

درمان اسهال کودکان زیر دوسال :

اسهال در کودکان زیر دوسال اگر با درمان خانگی و تغییر رژیم غذایی دو روزه خوب نشد با پزشک مشورت کنید:

• آنتی بیوتیک

اسهال با منشع باکتریایی و انگلی آنتی بیوتیک تجویز می شود. باعث از بین بردن عفونت و علائم آن می شود. در مورد اسهال ویروسی باید 4 تا 5 روز صبر کنید بعد درمان آغاز شود.

• رهیدراسیون

پیشگیری از دست دادن آب بدن کودک مهمترین اقدام است. که معمولا از محلول های دهانی رهیدراسیون استفاده می شود. اگر کودک شما استفراغ می کند از سرم استفاده کنید.

• درمان بیماری های منجر شده به اسهال

اگر اسهال به خاطر بیماری های دیگر مانند بیماری التهابی روده بزرگ اسهال شده است ابتدا باید بیماری را برطرف کرد.

• پروبیوتیک

این میکروارگانیسم ها به طور طبیعی در ماست وجود دارد. به کودک محصولات پروبیوتیک را بدهید.

• افزایش دریافت چربی

رژیم کم چرب، بیشتر مستعد اسهال است. کودکان باید حداقل مصرفی چربی را در رژیم خود داشته باشند که شامل 30 تا 40 درصد کل انرژی می باشد که شما از طریق ماست، شیر، پنیر و پودینگ آن را تامین میکنید.

• به حداقل رساندن آب میوه

کودکانی که مرتب آب میوه مصرف دارند مستعد اسهال هستند. قند این آب میوه ها در بدن قابل جذب نیست. آنها در کولون تجمع می یابند و باعث اسهال آبکی میشوند.

• افزایش مصرف فیبر

رژیم کم فیبر باعث اسهال در کودکان یک تا 5 سال می شود. کودک را به خوردن میوه تازه، سبزیجات و غلات کامل تشویق کنید.

علت اسهال کودکان زیر دو سال

جلوگیری از گسترش عفونت :

اگر یک ویروس باعث اسهال کودک شما شده است، برای جلوگیری از سرایت به دیگران اقدامات زیر را انجام دهید: 

• اطمینان حاصل کنید که کودک شما پس از استفاده از توالت و قبل از غذا خوردن، دستان خود را با آب و صابون بشوید.

• پس از دست زدن به کودک و ظروف غذا خوردن، لباس های کثیف یا پوشک، دست های خود را با آب و صابون یا ضدعفونی کننده دست حاوی الکل بشویید.

• چیزهایی را که فرزندتان استفاده می کند، مانند اسباب بازی ها و لباس های کثیف، از دیگران دور نگه دارید. آنها را در آب گرم و صابون بشویید.

• توالت و سطوح سخت را اغلب با مواد ضدعفونی کننده یا دستمال مرطوب ضد میکروبی تمیز کنید. بگذارید 15 ثانیه خشک شود.

جلوگیری از تشکیل جوش پوشک :

ممکن است کودک به علت اسهال دچار جوش پوشک شود (توصیه‌هایی برای درمان اسهال نوزادان) . برای جلوگیری از بثورات پوشک :

• پوشک کودک را به طور مرتب عوض کنید.

• باسن کودک را با آب تمیز کنید. تا زمانی که کودک اسهال است از دستمال مرطوب کننده استفاده نکنید.

• اجازه دهید باسن کودک در هوا خشک شود.

• از کرم پوشک استفاده کنید.

• دست ها را به خوبی بشویید. اسهال ناشی از میکروب ها می تواند به آسانی منتقل شود.

رژیم غذایی در اسهال کودکان زیر دوسال

رعایت کردن رژیم غذایی کمک زیادی به درمان اسهال کودکان میکند. کودکی که اسهال دارد بهتر است از مواد زیر مصرف کند:

– موز

– سس سیب

– برنج

– ماهی،مرغ،گوشت

– پاستا

– جو

– سبزیجاتی مانند هویج، قارچ،چغندر

– سیب زمینی

– تخم مرغ پخته

– ماست و پنیر( اگر مصرف ماست و پنیر اسهال را بدتر کرد حذف کنید)

یک نمونه رژیم غذایی در اسهال کودکان

غذاهایی که باید در اسهال کودکان اجتناب شود:

– غذاهای چرب و سرخ شده

– سوسیس و کالباس

– دونات

– پاستیل

– آب سیب

– نوشابه کربوناته

– سبزیجاتی مانند بروکلی، فلفل، نخود و لوبیا، آلو، نخود فرنگی، تمشک

داروی اسهال کودکان زیر دو سال

چه زمانی باید با دکتر تماس گرفت ؟

اگر فکر می‌کنید در حال بدتر شدن است، در عرض 48 ساعت بهتر نمی‌شود، شیر یا غذا نمی‌خورد، و یا علائم زیر را داشت با پزشک فرزندتان تماس بگیرید:

• درد شدید معده (بیشتر از گرفتگی های گاه به گاه)

• اسهال خونی (بیش از یک رگه خون)

• اسهالی که  مکررتر  یا شدیدتر است

• علائم کم آبی بدن (به بالا مراجعه کنید)

• تب بالا

• برای کودکان کمتر از 3-4 ماه، 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر   

• برای کودکان بالای 3-4 ماه، 40 درجه سانتیگراد یا بالاتر، بالای 38.9 درجه سانتیگراد برای بیش از 2 روز یا مدام برمی‌گردند، یا برای کاهش تب تحت درمان قرار می‌گیرند، اما پایین نیامده است.

در هر سنی - تب دارد و:

• خیلی مریض به نظر می رسد، دمدمی مزاج یا خواب آلود است.

• سفتی گردن، سردرد بد یا گلودرد بسیار دارد.

• بثورات غیر معمول دارد.

• دارای مشکلات سیستم ایمنی است که احتمال بیماری آنها را بیشتر می کند، مانند بیماری سلول داسی شکل یا سرطان، یا داروهایی مصرف می کند که سیستم ایمنی را ضعیف می کند.

سخن پایانی :

اسهال در کودکان یک بیماری شایع است که می‌تواند ناشی از عواملی مانند عوامل مؤثر بر ویروس‌های مسمومیت غذایی یا عدم تحمل غذا باشد. اگر اسهال معمولاً بدون نیاز به درمان جدی می‌شود، مهم است که برای جلوگیری از کم‌آبی بدن، مایعات و الکترولیت‌های کافی به کودک بدهید.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته