عفونت‌های پوستی در کودکان
- مجموعه: بیماری های شایع کودکان
عفونت‌های پوستی در کودکان
بیماری‌های پوستی شایع در کودکان
پوست، به عنوان بزرگ‌ترین اندام بدن، اولین سد دفاعی در برابر عوامل خارجی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و عوامل محیطی است. کودکان به دلیل ویژگی‌های خاص پوستی و سیستم ایمنی در حال رشد، بیشتر از بزرگسالان در معرض عفونت‌های پوستی قرار دارند. شناخت دقیق انواع این عفونت‌ها، علل ایجاد، علائم بالینی، روش‌های تشخیص، درمان و پیشگیری می‌تواند به والدین و مراقبان کمک کند تا سلامت کودکان را بهتر حفظ کنند.
چرا کودکان بیشتر در معرض عفونت‌های پوستی هستند؟
حساسیت و نازکی پوست کودکان: پوست کودکان نسبت به بزرگسالان نازک‌تر و لطیف‌تر است که به راحتی دچار آسیب و خراش می‌شود. این آسیب‌ها دروازه ورود میکروب‌ها به داخل بدن هستند.
- سیستم ایمنی در حال تکامل: سیستم ایمنی کودکان هنوز به بلوغ کامل نرسیده، به‌خصوص در نوزادان و شیرخواران که توانایی مقابله با میکروب‌ها کمتر است.
- رفتارهای کودکانه: بازی کردن در محیط‌های مختلف، تماس با کودکان دیگر، لمس اشیاء آلوده و عدم رعایت بهداشت دست‌ها می‌تواند انتقال میکروب‌ها را افزایش دهد.
- تعریق بیشتر و محیط گرم: تعریق زیاد در کودکان مخصوصاً در نواحی چین‌دار بدن باعث افزایش رطوبت و ایجاد شرایط مناسب برای رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها می‌شود.
بیماری‌های پوستی شایع در کودکان
انواع عفونت‌های پوستی شایع در کودکان و ویژگی‌های آن‌ها
1. عفونت‌های باکتریایی
ایمپتیگو (Impetigo)
- تعریف: یک عفونت سطحی پوست که توسط باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس یا استرپتوکوکوس ایجاد می‌شود.
- محل شایع: صورت، به ویژه اطراف بینی و دهان، و دست‌ها.
- علائم: شروع با ضایعات قرمز کوچک که به تدریج به تاول‌های پر از چرک تبدیل می‌شوند و پس از ترکیدن، پوسته‌های زرد و چسبنده شکل می‌گیرد.
- انتقال: بسیار مسری و از طریق تماس مستقیم یا لمس اشیاء آلوده منتقل می‌شود.
درمان: کرم‌ها یا پمادهای آنتی‌بیوتیکی موضعی، و در موارد شدیدتر، آنتی‌بیوتیک خوراکی.
سلولیت (Cellulitis)
- تعریف: عفونت باکتریایی عمیق‌تر پوست و بافت زیرجلدی که معمولاً توسط استرپتوکوک و استافیلوکوک ایجاد می‌شود.
- علائم: تورم، قرمزی، درد، گرمی پوست و گاهی تب.
- خطر: اگر درمان نشود، ممکن است عفونت وارد خون شود و عوارض جدی به همراه داشته باشد.
- درمان: نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک خوراکی یا تزریقی و پیگیری پزشکی دارد.
علائم عفونت پوست در کودکان
2. عفونت‌های ویروسی
زگیل (Warts)
- تعریف: زگیل‌ها توده‌های کوچک برجسته روی پوست هستند که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شوند.
- محل شایع: دست‌ها، پاها و صورت.
- ویژگی‌ها: سطح زگیل خشن و زبر است و ممکن است به مرور بزرگ‌تر شود یا خودبه‌خود از بین برود.
- درمان: ممکن است با داروهای موضعی، کرایوتراپی (انجماد)، یا روش‌های دیگر حذف شود.
آبله مرغان
- تعریف: بیماری ویروسی مسری که توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می‌شود.
- علائم: شروع با تب و خارش، سپس ایجاد جوش‌های کوچک و تاول‌های پر از مایع که به صورت گسترده روی پوست منتشر می‌شوند.
- خطر: معمولاً بیماری خفیفی است اما در نوزادان، کودکان با سیستم ایمنی ضعیف یا بزرگسالان ممکن است شدید شود.
- درمان: بیشتر حمایتی است؛ داروهای ضد ویروس در موارد شدید یا خطرناک تجویز می‌شود.
درمان خانگی عفونت‌های پوستی کودک
3. عفونت‌های قارچی
کچلی (Tinea)
- تعریف: عفونت قارچی که می‌تواند پوست سر، بدن، پاها یا ناخن‌ها را درگیر کند.
- علائم: ایجاد لکه‌های دایره‌ای شکل قرمز و پوسته‌پوسته که در وسط معمولاً کمتر قرمز است و حاشیه فعال دارد.
- انواع: کچلی سر (Tinea capitis)، کچلی بدن (Tinea corporis)، کچلی پا (Tinea pedis).
- درمان: کرم‌های ضد قارچ موضعی و در موارد شدیدتر داروهای خوراکی.
برفک دهانی
- تعریف: عفونت قارچی ناشی از کاندیدا آلبیکنس که بیشتر در نوزادان دیده می‌شود.
- علائم: لکه‌های سفید مخملی روی زبان، داخل گونه‌ها و گاهی سقف دهان.
- درمان: داروهای ضد قارچ موضعی مانند ناتامایسین یا مایکونازول.
تشخیص عفونت پوستی در نوزادان
علائم هشداردهنده که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد
- گسترش سریع ضایعات پوستی
- ایجاد تب همراه با ضایعات پوستی
- درد شدید یا تورم غیرطبیعی
- وجود ترشح چرکی زیاد یا بوی بد از محل عفونت
- تغییر رنگ پوست به بنفش یا کبودی
- ضعف، بی‌حالی یا کاهش اشتهای کودک همراه با علائم پوستی
روش‌های تشخیص عفونت‌های پوستی
- معاینه بالینی: بررسی دقیق ضایعات و شرح حال کودک توسط پزشک.
- کشت میکروبی: نمونه‌برداری از ترشحات برای تعیین نوع عامل عفونی (باکتری، قارچ یا ویروس).
- آزمایش‌های خونی: در مواردی که عفونت گسترده یا سیستمیک باشد.
- بیوپسی پوستی: در موارد خاص برای بررسی دقیق‌تر.
روش‌های پیشگیری از عفونت‌های پوستی در کودکان
- رعایت بهداشت فردی: شستن دست‌ها با آب و صابون به ویژه بعد از بازی، قبل از غذا خوردن و بعد از رفتن به توالت.
- مراقبت از زخم‌ها: پاک کردن زخم‌ها با آب و صابون و پوشاندن آن‌ها با پانسمان تمیز.
- اجتناب از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی: مانند حوله، لباس، شانه و اسباب‌بازی.
- استفاده از لباس‌های مناسب: لباس‌های نخی که پوست را تنفس‌پذیر می‌کند و از تعریق زیاد جلوگیری می‌کند.
- تربیت کودکان: آموزش کودک برای عدم خاراندن ضایعات و تماس با پوست آسیب‌دیده دیگران.
- واکسن‌ها: واکسیناسیون به موقع مانند واکسن آبله مرغان می‌تواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند.
عوامل ایجاد عفونت پوستی در کودکان
درمان عفونت‌های پوستی در کودکان
درمان دارویی
- آنتی‌بیوتیک‌ها: شامل کرم‌ها، پمادهای موضعی و آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی که طبق تجویز پزشک باید مصرف شوند. مصرف ناقص آنتی‌بیوتیک می‌تواند باعث مقاوم شدن میکروب‌ها شود.
- داروهای ضد قارچ: برای درمان عفونت‌های قارچی مانند کچلی و برفک دهانی استفاده می‌شوند.
- داروهای ضد ویروس: در موارد خاصی مانند آبله مرغان یا زگیل ممکن است نیاز باشد.
- داروهای ضد التهاب و تسکین‌دهنده: برای کاهش خارش و التهاب پوست.
مراقبت‌های حمایتی
- مرطوب نگه داشتن پوست با کرم‌ها و لوسیون‌های مناسب
- جلوگیری از خراشیدن و تحریک پوست
- استفاده از لباس‌های راحت و خنک
- رعایت رژیم غذایی مناسب برای تقویت سیستم ایمنی کودک
نکات مهم برای والدین
- هرگونه تغییر ناگهانی و سریع در پوست کودک را جدی بگیرید.
- از درمان خودسرانه و مصرف دارو بدون مشورت پزشک پرهیز کنید.
- اگر کودک تب داشت یا علائم عمومی ناخوشایندی نشان داد، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
- پیگیری کامل درمان و کنترل بهبود پوست کودک بسیار مهم است.
- توجه به محیط زندگی کودک و رعایت بهداشت محیط می‌تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به عفونت‌ها را کاهش دهد.
عفونت ویروسی پوست در کودکان
سوالات متداول درباره عفونت‌های پوستی در کودکان
1. عفونت پوستی چیست و چرا کودکان بیشتر به آن مبتلا می‌شوند؟
پاسخ: عفونت پوستی زمانی رخ می‌دهد که میکروب‌هایی مثل باکتری، ویروس یا قارچ وارد پوست شوند و باعث التهاب و آسیب آن شوند. کودکان به دلیل نازکی و حساسیت بیشتر پوست، سیستم ایمنی در حال تکامل و رفتارهای خاص مانند بازی و لمس وسایل مختلف، بیشتر در معرض این عفونت‌ها هستند.
2. علائم شایع عفونت‌های پوستی در کودکان چیست؟
پاسخ: علائم معمول شامل قرمزی، تورم، خارش، درد، ایجاد جوش‌های چرکی یا تاول، پوسته‌ریزی و گاهی تب و بی‌حالی است.
3. ایمپتیگو چیست و چگونه درمان می‌شود؟
پاسخ: ایمپتیگو یک عفونت سطحی پوستی باکتریایی است که به شکل جوش‌های قرمز و چرکی ظاهر می‌شود. درمان معمولاً شامل کرم‌های آنتی‌بیوتیکی موضعی است و در موارد شدیدتر داروهای خوراکی تجویز می‌شود.
4. آیا عفونت‌های پوستی مسری هستند؟
پاسخ: بله، بسیاری از عفونت‌های پوستی مانند ایمپتیگو، زگیل و آبله مرغان بسیار مسری هستند و از طریق تماس مستقیم یا تماس با وسایل آلوده منتقل می‌شوند.
5. چه زمانی باید کودک را به پزشک برد؟
پاسخ: اگر ضایعات پوستی سریع گسترش یابد، همراه با تب باشد، درد شدید داشته باشد یا ترشحات چرکی زیاد و بوی نامطبوع داشته باشد، حتماً باید به پزشک مراجعه کرد.
6. آیا عفونت‌های قارچی در کودکان خطرناک است؟
پاسخ: معمولاً این عفونت‌ها خطر جدی ندارند اما باعث ناراحتی و خارش می‌شوند و باید درمان شوند تا گسترش نیابند. در موارد شدید ممکن است نیاز به داروهای خوراکی باشد.
7. چطور می‌توان از عفونت‌های پوستی در کودکان پیشگیری کرد؟
پاسخ: رعایت بهداشت فردی مانند شستن مرتب دست‌ها، مراقبت از زخم‌ها، استفاده از لباس‌های مناسب، عدم اشتراک وسایل شخصی و آموزش کودک به عدم خاراندن و تماس با پوست آسیب‌دیده از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری است.
8. آیا عفونت‌های پوستی در کودکان خود به خود بهبود می‌یابند؟
پاسخ: برخی عفونت‌ها ممکن است خود به خود بهتر شوند اما درمان مناسب و به موقع باعث تسریع بهبودی و جلوگیری از عوارض می‌شود.
9. چه داروهایی برای درمان عفونت‌های پوستی کودکان استفاده می‌شود؟
پاسخ: بسته به نوع عفونت، داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی، داروهای ضد قارچ و گاهی داروهای ضد ویروس تجویز می‌شود. استفاده از داروها باید تحت نظر پزشک باشد.
10. آیا عفونت‌های پوستی می‌توانند عوارض داشته باشند؟
پاسخ: بله، اگر درمان نشوند ممکن است عفونت گسترش یافته، باعث التهاب شدید، زخم‌های مزمن یا حتی عفونت سیستمیک شوند. به همین دلیل مراجعه به موقع به پزشک اهمیت زیادی دارد.
جمع‌بندی:
عفونت‌های پوستی در کودکان مسئله‌ای شایع و در عین حال قابل پیشگیری و درمان هستند. والدین با شناخت علائم، انواع عفونت‌ها و روش‌های پیشگیری و درمان، می‌توانند نقش مهمی در حفظ سلامت فرزندان خود ایفا کنند. توجه به بهداشت، مراقبت‌های به موقع و مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم غیرعادی، بهترین راهکار برای مقابله با این مشکلات پوستی است.
گردآوری: بخش کودکان بیتوته
