آشنایی با بیماری‌هایی که امروزه بیشتر از قبل سراغ بچه‌ها می‌آید

مجموعه: بیماری های شایع کودکان

بیماری‌های شایع در کودکان امروزی

بیماری‌های رایج کودکان امروزی

کودکان سرمایه‌های اصلی هر جامعه‌ای هستند و سلامت آن‌ها از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین به شمار می‌رود. با پیشرفت تکنولوژی، تغییر سبک زندگی و افزایش آلودگی‌های محیطی، الگوی بیماری‌ها نیز در بین کودکان تغییر کرده است. در گذشته، بیشتر بیماری‌های عفونی و واگیر مانند سرخک و آبله مرغان تهدید اصلی برای سلامت کودکان بودند، اما امروزه شاهد افزایش بیماری‌های غیرواگیر، اختلالات متابولیک، حساسیت‌ها و مشکلات روانی هستیم.

شناخت این بیماری‌های نوظهور و شایع می‌تواند به والدین کمک کند تا با اقدامات پیشگیرانه و توجه به علائم اولیه، از بروز مشکلات جدی جلوگیری کنند.

1. آلرژی‌های غذایی؛ چرا حالا بیشتر شده‌اند؟

آلرژی‌های غذایی در کودکان به طور قابل توجهی افزایش یافته‌اند. یکی از دلایل این موضوع، تغییر در الگوهای تغذیه، مصرف غذاهای فرآوری شده و استریل شدن بیش از حد محیط زندگی است که باعث می‌شود سیستم ایمنی کودک به طور غیر طبیعی به مواد بی‌ضرر واکنش نشان دهد.

شایع‌ترین آلرژن‌ها در کودکان:

- شیر گاو

- تخم مرغ

- بادام زمینی

- آجیل‌ها (گردو، فندق، بادام)

- گندم

- ماهی و صدف

علائم آلرژی غذایی:

- کهیر و خارش پوست

- استفراغ یا اسهال

- تورم لب‌ها، زبان یا صورت

- خس‌خس سینه یا تنگی نفس (در موارد شدید می‌تواند منجر به شوک آنافیلاکسی شود)

نکته مهم:

در بسیاری از موارد، با شناسایی و حذف ماده حساسیت‌زا می‌توان از بروز علائم پیشگیری کرد. در موارد شدید، کودک باید همیشه آمپول اپی‌نفرین همراه داشته باشد.

آلرژی‌های غذایی در کودکان

2. چاقی کودکان؛ بیماری قرن بیست و یکم

چاقی در سنین پایین به یکی از بزرگ‌ترین معضلات سلامت جهانی تبدیل شده است. زندگی آپارتمانی، کم‌تحرکی، مصرف فست‌فود و غذاهای پرچرب و پرقند، از جمله دلایل اصلی چاقی در کودکان امروزی است.

عوامل خطر:

- ژنتیک

- تغذیه ناسالم

- کمبود خواب

- استرس و فشارهای روانی

- مصرف زیاد نوشابه و شیرینی‌جات

عوارض چاقی در کودکان:

- دیابت نوع 2

- فشار خون بالا

- کبد چرب

- مشکلات تنفسی در خواب

- اختلالات روانی مانند کاهش اعتماد به نفس و افسردگی

راهکار:

فعالیت بدنی روزانه، اصلاح رژیم غذایی و محدود کردن استفاده از تلویزیون و تبلت می‌تواند در پیشگیری و درمان چاقی کودکان بسیار مؤثر باشد.

چاقی در سنین پایین 

3. بیماری‌های تنفسی: آسم و آلرژی‌های فصلی

امروزه بیماری‌های تنفسی مزمن مانند آسم و آلرژی‌های فصلی در کودکان بسیار شایع شده‌اند. آلودگی هوا، دود سیگار و تغییرات اقلیمی از جمله دلایل اصلی این روند افزایشی هستند.

علائم:

- سرفه‌های شبانه یا بعد از فعالیت بدنی

- خس‌خس سینه

- تنگی نفس

- آبریزش بینی و عطسه‌های مکرر

عوامل تشدیدکننده:

- گرده گل‌ها

- گرد و غبار

- دود سیگار

حیوانات خانگی

درمان:

با داروهای کنترل‌کننده و اجتناب از عوامل تحریک‌کننده می‌توان علائم این بیماری‌ها را به خوبی مدیریت کرد.

بیماری‌های تنفسی در کودکان

4. اختلالات روانی و اضطراب در کودکان

یکی از نگرانی‌های والدین در دهه‌های اخیر، افزایش اختلالات روانی در کودکان است. استرس‌های اجتماعی، رقابت‌های تحصیلی، استفاده بیش از حد از موبایل و شبکه‌های اجتماعی باعث افزایش اضطراب و افسردگی شده‌اند.

علائم اختلالات روانی در کودکان:

- تغییرات خلقی

- انزواطلبی و گوشه‌گیری

- پرخاشگری

- بی‌خوابی

- کاهش علاقه به بازی و فعالیت‌های گروهی

مهم است بدانید:

اغلب والدین تصور می‌کنند اضطراب و افسردگی مخصوص بزرگسالان است، در حالی که این اختلالات در کودکان نیز می‌توانند بروز کنند و تأثیرات طولانی‌مدت بر آینده آن‌ها داشته باشند.

راهکار:

گفت‌وگو با کودک، کاهش فشار تحصیلی، محدود کردن استفاده از فضای مجازی و در صورت نیاز، مراجعه به روان‌شناس کودک.

اختلالات روانی در کودکان

5. بیماری‌های خودایمنی: دیابت نوع 1

دیابت نوع 1 یکی از بیماری‌های مزمن و پیچیده‌ای است که سیستم ایمنی کودک به اشتباه به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله می‌کند.

علائم اولیه:

- تشنگی مفرط

- تکرر ادرار

- کاهش وزن ناگهانی

- خستگی شدید

دلایل احتمالی:

- ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی

- برخی عفونت‌های ویروسی می‌توانند باعث شروع بیماری شوند

نکته:

این بیماری به مراقبت و کنترل منظم قند خون نیاز دارد. والدین باید آموزش‌های لازم برای مدیریت دیابت در کودکان را فرا بگیرند.

بیماری‌های خود ایمنی در کودکان امروزی

6. مشکلات گوارشی: ریفلاکس و یبوست مزمن

تغذیه ناسالم و استرس می‌تواند باعث بروز مشکلات گوارشی مزمن در کودکان شود.

ریفلاکس معده:

- علائم: سوزش سر دل، استفراغ، بی‌قراری پس از غذا خوردن

- علت: ضعف عضلات دریچه معده

یبوست مزمن:

- علائم: شکم درد، اجابت مزاج کم، مدفوع خشک و سفت

- علت: مصرف کم فیبر، کم‌تحرکی و استرس

درمان:

اصلاح رژیم غذایی، مصرف آب کافی، افزایش فیبر و در موارد خاص مصرف داروهای ملین تحت نظر پزشک.

مشکلات گوارشی مزمن در کودکان

چگونه از این بیماری‌ها پیشگیری کنیم؟

تغذیه سالم:

کاهش مصرف فست‌فود، افزایش میوه، سبزیجات و غذاهای خانگی.

فعالیت بدنی:

تشویق کودک به ورزش‌های گروهی و بازی‌های فیزیکی.

مدیریت استرس:

برقراری رابطه دوستانه و حمایتگرانه با کودک، کاهش فشار تحصیلی و آموزشی.

محیط سالم:

دوری از دود سیگار، هوای آلوده و توجه به بهداشت محیط.

مراجعه منظم به پزشک:

چکاپ‌های دوره‌ای و پیگیری رشد جسمی و روانی کودک.

سوالات متداول درباره بیماری‌های شایع در کودکان امروزی

1. چرا برخی بیماری‌ها مانند چاقی و آلرژی در کودکان امروزی شایع‌تر شده‌اند؟

دلایل اصلی شامل تغییر سبک زندگی، مصرف غذاهای فرآوری‌شده، کاهش فعالیت بدنی، آلودگی‌های محیطی و استریل شدن بیش از حد محیط زندگی است که باعث افزایش حساسیت‌ها و بیماری‌های متابولیک در کودکان شده‌اند.

2. آیا آلرژی غذایی می‌تواند خود به خود برطرف شود؟

بله، برخی آلرژی‌ها مثل حساسیت به شیر گاو یا تخم مرغ ممکن است با افزایش سن کاهش پیدا کنند یا برطرف شوند. اما آلرژی‌هایی مانند حساسیت به بادام زمینی یا آجیل معمولاً تا بزرگسالی باقی می‌مانند.

3. چه عواملی باعث افزایش چاقی در کودکان شده است؟

مصرف زیاد فست‌فود، نوشابه‌ها، کم‌تحرکی، ساعات زیاد تماشای تلویزیون یا استفاده از موبایل و استرس‌های روزمره از مهم‌ترین دلایل افزایش چاقی در کودکان هستند.

4. آیا آسم کودکان درمان قطعی دارد؟

آسم یک بیماری مزمن است و درمان قطعی ندارد، اما با استفاده منظم از داروهای کنترل‌کننده و اجتناب از عوامل تحریک‌کننده می‌توان علائم آن را به خوبی مدیریت کرد.

5. چطور می‌توان اختلالات روانی را در کودکان به موقع تشخیص داد؟

نشانه‌هایی مانند انزواطلبی، بی‌خوابی، پرخاشگری، افت تحصیلی و بی‌علاقگی به بازی‌های روزمره می‌توانند زنگ خطر باشند. در صورت مشاهده این علائم بهتر است به روان‌شناس کودک مراجعه شود.

6. آیا دیابت نوع 1 قابل پیشگیری است؟

دیابت نوع 1 معمولاً زمینه ژنتیکی دارد و پیشگیری مشخصی برای آن وجود ندارد. با این حال، شناسایی سریع علائم اولیه مانند تشنگی بیش از حد و تکرر ادرار، می‌تواند از بروز عوارض شدید جلوگیری کند.

7. مشکلات گوارشی در کودکان چقدر جدی هستند؟

ریفلاکس یا یبوست‌های مزمن در صورت بی‌توجهی می‌توانند کیفیت زندگی کودک را تحت تاثیر قرار دهند. با تغییر تغذیه و مدیریت استرس، معمولاً می‌توان این مشکلات را به خوبی کنترل کرد.

8. چه زمانی باید برای آلرژی غذایی به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت بروز علائمی مانند کهیر، تورم لب‌ها، استفراغ شدید یا علائم تنفسی، باید سریعاً به پزشک مراجعه شود. در موارد شدید (واکنش آنافیلاکسی)، تماس با اورژانس ضروری است.

9. چه نوع تغذیه‌ای برای پیشگیری از بیماری‌های شایع در کودکان مناسب است؟

مصرف میوه و سبزیجات تازه

استفاده از غذاهای خانگی

کاهش مصرف شکر و چربی‌های ناسالم

نوشیدن آب کافی

پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده

10. چگونه می‌توان استفاده بیش از حد کودکان از موبایل و تبلت را کنترل کرد؟

تعیین زمان مشخص برای استفاده روزانه

تشویق به بازی‌های گروهی و فیزیکی

همراهی والدین در فعالیت‌های تفریحی

آموزش به کودک درباره مضرات استفاده بیش از حد از صفحه نمایش

11. آیا استرس والدین می‌تواند روی سلامت کودک تاثیر بگذارد؟

بله، استرس و اضطراب والدین می‌تواند به شکل غیرمستقیم بر کودکان تأثیر گذاشته و باعث بروز مشکلات روحی و جسمی در آن‌ها شود. محیط آرام خانواده یکی از عوامل مهم در سلامت کودک است.

12. هر چند وقت یکبار باید برای چکاپ به پزشک مراجعه کرد؟

برای کودکان سالم، مراجعه سالانه کافی است اما در صورت وجود بیماری‌های خاص یا علائم مشکوک، ممکن است نیاز به ویزیت‌های دوره‌ای کوتاه‌تر باشد.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته