بهترین زمان برای جراحی لوزه سوم در کودکان

مجموعه: بیماری های شایع کودکان

در بافت لوزه سوم، سلول‌هاي سيستم ايمني وجود دارد

افزايش حجم لوزه سوم اثر فشاري بر جريان لنفاوي دارد و تخليه لنفاوي از سينوس‌ها و بيني را دچار مشکل مي‌کند و باعث بروز عفونت‌هاي مکرر سينوس‌ها و التهاب بيني مي‌شود.

 در ناحيه دهان و حلق انسان غدد لنفاوي زيادي وجود دارد. اين غدد در چند نقطه تجمع کرده‌اند که برجسته‌تر از ديگر نواحي به‌نظر مي‌رسد. يکي از اين برجستگي‌ها لوزه سوم (آدنوئيد) نام دارد که در ناحيه حلق-بيني يا پشت بيني قرار دارد. اگر به هر دليلي لوزه سوم، افزايش حجم بيش از حد پيدا کند، مشکلاتي براي کودک به‌وجود مي‌آيد که نيازمند مداخلات پزشکي است.

در بافت لوزه سوم، سلول‌هاي سيستم ايمني وجود دارد که وظيفه‌شان مقاومت در برابر ميکروب‌ها و واکنش به التهاب‌هاست و گاهي اين واکنش به شکل افزايش حجم لوزه سوم است. معمولا افزايش حجم لوزه سوم شکل آناتوميک حلق را تغيير مي‌دهد و در مسير هوايي تنگي ايجاد مي‌کند. اين تغيير مي‌تواند عاملي براي تشديد عفونت يا بروز مشکلات بعدي باشد.

همچنين افزايش حجم لوزه سوم اثر فشاري بر جريان لنفاوي دارد و تخليه لنفاوي از سينوس‌ها و بيني را دچار مشکل مي‌کند و باعث بروز عفونت‌هاي مکرر سينوس‌ها و التهاب بيني مي‌شود.

بزرگي لوزه سوم حتي روي شيپور استاش (لوله‌اي در گوش مياني که هوا را از حلق به گوش مياني منتقل مي‌کند) هم اثر مي‌گذارد، دهانه خروجي آن را مي‌بندد و باعث التهاب‌ گوش مياني مي‌شود. چون شيپور استاش در کودکان کوتاه‌تر از بزرگسالان و افقي است، بسته شدن آن عوارض شديدي به‌وجود مي‌آورد. تغييرات ساختاري به‌وجود آمده عوارض کوتاه‌مدت و درازمدتي ايجاد مي‌کنند که کيفيت زندگي کودک را پايين مي‌آورد.

علائم بزرگی لوزه سوم
رشد غیرطبیعی لوزه سوم سوراخ‏های پشت بینی را تنگ کرده و موجب تنفس دهانی خواهد شد. این مهم‏ترین علامت بزرگی غیر‏طبیعی لوزه سوم است. وقتی تنفس مشکل پیدا کرد، ممکن است صدادار شود و خرخر در خواب نیز اضافه شود. گاهی این خرخر والدین را بیشتر نگران می‏کند در صورتی که حتی اگر خرخر هم وجود نداشته باشد، همین که تنفس از راه دهان صورت می‏ گیرد، یک امر غیر‏طبیعی است. علاوه بر این مشکل چون لوزه سوم سوراخ‏های پشت بینی را می ‏بندد، ترشح از بینی هم ممکن است بوجود آید.

یکي از علائم مهم دیگر در این کودکان این است که صدایشان اغلب تودماغی می ‏شود. تغییرات دیگری هم در این افراد ایجاد می ‏شود به طوری که در دراز‏مدت قیافه این کودکان طوری تغییر می‏ کند که در اصطلاح پزشکی به آن‏ها قیافه لوزه‏ سومی یا آدنوئید فیس می‏ گویند. چهره کودکان گویای مشکلات مزمن آن‏هاست به قدری که ما وقتی به آن‏ها نگاه می ‏کنیم، تا حد زیادی به شدت مشکل‌شان پی می‏بریم. دهان این کودکان همیشه باز است. لب‏های بالای‌شان به طرف بالا برگشته و موجب نمایان شدن دندان‏های جلویی‏شان می‏شود. گاهی کبودی زیر چشم‏ نیز دیده می شود.

تشخیص لوزه سوم
تشخیص این اختلال خیلی مهم است چون متاسفانه بزرگی لوزه سوم در بعضی موارد با سایر بیماری‏ها اشتباه گرفته می‏ شود. علائم بزرگی لوزه سوم گرفتگی بینی و ترشحات آن است. کودکی هم که دچار عفونت‏های سینوسی مزمن است، مهمترین علامتش گرفتگی و ترشح بینی است. این علائم در کودکی هم که دچار آلرژی مزمن است، دیده می‏ شود. بنابراین ما نیاز داریم که برای افتراق این علائم اقدامات تشخیصی انجام دهیم. اولین قدم معاینه ساده است. معاینه بینی و حلق و گوش شامل این معاینات می‏ شود.

بعد از آن برای این که دقیقا ارزیابی را کامل کنیم، معاینه دقیق‏تر، معاینه به کمک آندوسکوپ از راه بینی است. به این ترتیب تمام مشکلاتی که شامل سینوزیت، آلرژی، پولیپ، لوزه سوم، بزرگی شاخک‏های بینی است، را می‏توانیم افتراق و تشخیص دهیم. این کار اگر توسط یک متخصص که تجربه کافی و لازم دارد، انجام شود، برای کودک خیلی راحت است. در بچه ‏های با سن خیلی کم مثلا زیر سه سال ممکن است ما از روش‏های تصویربرداری استفاده کنیم. ولی در کودکان با سن بالاتر که همکاری خوبی دارند، بررسی های دقیق‏تر را با معاینه آندوسکوپی انجام می‏ دهیم.

عوارض بلندمدت لوزه سوم
يکي از مشکلاتي که در آينده براي اين کودکان (که درمان به موقع حجيم‌شدگي لوزه سوم را دريافت نکرده‌اند) ايجاد مي‌شود، فشارخون اوليه است. وقتي تنفس هنگام خواب کافي نيست و بافت‌هاي بدن کمبود اکسيژن دارند، قلب براي جبران خون بيشتري را پمپاژ مي‌کند. اين عمل باعث افزايش فشار در قوس آئورت قلب مي‌شود که نهايتا به افزايش فشار خون منتهي خواهد شد. شب‌ادراري در کودکان واکنشي به اين اختلال است. 

افزايش حجم لوزه سوم باعث بروز عفونت‌هاي مکرر سينوس‌ها و التهاب بيني مي‌شود

عوارض کوتاه‌مدت لوزه سوم
بعضي از اين عوارض خيلي زود آشکار مي‎شوند؛ اولين تغيير، اختلال در خواب به علت انسداد بيني و کمبود اکسيژن است که باعث مي‌شود کودک از راه دهان تنفس کند. زير چشمان اغلب اين کودکان پف‌آلود است. بي‌خوابي‌ها و تقلاي شبانه و خرخر، باعث خستگي و چرت زدن در طول روز و بي‌اشتهايي و نداشتن رشد کافي کودک خواهد شد. آبريزش از دهان در برخي از آنها، شب ادراري، التهاب گوش و التهاب سينوس، از ديگر علامت‌هاي شاخص بزرگي لوزه سوم هستند.

درمان لوزه سوم
اساس درمان صحیح، تشخیص دقیق است. بعد از تشخیص در صورتی که تشخیص ما بر این بود که مشکل از لوزه سوم است، در وهله اول بزرگی لوزه سوم را بر حسب میزان بزرگی و بر حسب شدت علائم درجه‏بندی می‏ کنیم. اگر در کودک علائم تازه شروع شده باشد و مدت زیادی از آن نگذشته باشد، با درمان‏های دارویی شروع می‏ کنیم تا از رشد بیشتر لوزه سوم جلوگیری کنیم. در کودکانی که علائم خیلی شدید است و مشکلات خیلی جدی در تنفس دارند، در صورتی که لوزه سوم هم از نظر درجه ‏بندی اندازه بزرگی داشته باشد، درمان‏های جراحی برای خارج کردن لوزه سوم لازم است. البته گروهی از بچه ها هستند که ممکن است آن‏ها را با درمان‏های جدیدی که نه دارویی هستند و نه جراحی، بتوانیم درمان کنیم. در این کودکان ممکن است بتوانیم حجم لوزه سوم را بدون بیهوشی با روش‏هایی مثل استفاده از امواج رادیوفرکانس کم کنیم. این کار مزایایی دارد که مثل عمل جراحی خونریزی ندارد، احتیاجی به بیهوشی هم ندارد. علاوه بر این که بافت‏های طبیعی هم مشکلی برایشان ایجاد نخواهد شد. استرس کودک هم در مورد جراحی و اتاق عمل از بین خواهد رفت. به این ترتیب تعداد عمل‏های جراحی در مورد لوزه سوم را می توانیم به حداقل ممکن برسانیم.

جراحي لوزه سوم
براي همه بيماران دچار لوزه سوم بزرگ، الزاما جراحي لازم نيست مگر اينکه پزشک به اين نتيجه برسد که لوزه سوم بايد برداشته شود. در اين صورت اگر در انجام جراحي تعلل شود، تبعات آن در آينده با بيمار خواهد ماند که معمولا جبران‌ناپذير است يا راه‌هاي درماني بسيار پرهزينه‌اي دارند. زمان مناسب جراحي وقتي است که کودک 10 هفته از عمرش سپري شده و 10 کيلوگرم وزن دارد و هموگلوبين خونش 10 ميلي‌گرم در دسي‌ليتر است. برداشتن لوزه سوم ممکن است با جراحي‌هاي ديگري توام شود. وقتي کودک مدام دچار التهاب گوش هم باشد، در همان حين که لوزه سوم برداشته مي‌شود، لوله‌اي در گوش تعبيه مي‌کنند که ترشحات داخل آن تخليه شود. اين جراحي با بيهوشي عمومي انجام مي‌گيرد. جراحي پايه در گوش، گلو و بيني است و زمان زيادي طول نمي‌کشد و بعد از عمل هم بيمار خيلي زود به وضعيت طبيعي برمي‌گردد و مي‌تواند مايعات و غذاي نرم مصرف کند.

احتمال عود لوزه سوم
در افرادي که دچار حساسيت‌هاي طولاني‌مدت يا سينوزيت مزمن هستند، احتمال عود لوزه سوم وجود دارد. البته تعداد اين بيماران بسيار کم است و بعد از جراحي هم بايد تحت نظر متخصص ايمونولوژي قرار گيرند.

گردآوی:بخش کودکان بیتوته

منبع:salamatnews.com