نیش زنبور در کودکان چه علائمی دارد و چه باید کرد؟

مجموعه: بچه های سالم

وقتی زنبور کودک را نیش می‌زند

نیش زنبور در کودکان

عواقب حساسیت به نیش زنبور 

بعضی از کودکانی که به زهر زنبور عسل حساسیت دارند که باعث واکنش شدیدی به نام آنافیلاکسی در برابر نیش زنبور می گردد و در صورت درمان نشدن سریع و مناسب می تواند خطرناک و حتی کشنده باشد.

نیش زنبور عسل به چه صورت  است؟

شاید شما از گریه های کودک خود متوجه شوید که یک زنبور عسل او را نیش زده است. ولی خوشبختانه شدیدترین درد در طی یک یا دو ساعت کاهش پیدا می کند.

نیش زنبور در کودکان

علائم نیش زنبور چیست؟

بر عکس زنبورهای عسل که نیش خود را در بدن افراد به جا می گذارند، انواع دیگر زنبورها مثل زنبورهای بزرگ و زنبورهای زرد این کار را نخواهند کرد. در زیر بعضی از شایع ترین علائم نیش زنبور عسل آمده است:

- درد یا سوزش در محل نیش (که امکان دارد یک تا دو ساعت طول بکشد)

- خارش

- تورم (که می تواند تا 48 ساعت طول بکشد)

- قرمزی (که می تواند حدود سه روز طول بکشد)

نیش زنبور حساسیت به وجود می آورد

حساسیت یکی از بدترین مشکلاتی است که ممکن است باعث ایجاد حساسیت برای کودکان شود. به خصوص حساسیت هایی مانند حساسیت های پوستی که برای اشخاص بزرگسال خیلی آسیب زا نیست، امکان دارد برای کودکان صدمات زیادی ایجاد کند. نیش زنبور خیلی حساسیت زا است و برای کودکان بیشتر حساسیت ایجاد می کند.

حساسیت زا بودن نیش زنبور فقط حساسیت پوستی ایجاد نمی کند. امکان دارد این حساسیت به حدی زیاد باشد که همه بدن کودک را درگیر کرده و او را دچار مشکلات شدید کند. به خصوص کودکانی که به هر علتی به بعضی مواد غذایی یا آب و هوای خاص حساس هستند. این کودکان احتمالا واکنش شدیدتری نسبت به نیش زنبور عسل از خود نشان خواهند داد.

نیش زنبور در کودکان و نحوه درمان

سیستم ایمنی بدن کودک ضعیف است

هنگامی که در مورد کودک حرف می زنیم، یعنی موجود زنده ای که هنوز خیلی از سیستم های بدنی او به بلوغ لازم نرسیده است. همان گونه که یک نوزاد احتیاج دارد مدت زمانی تنها شیر مادر بنوشد تا سیستم گوارشی او آمادگی هضم غذاهای گوناگون را داشته باشد، سیستم ایمنی بدن کودک هم تا چند سال توانایی مبارزه با هر نوع ماده ورودی به بدن را ندارد.

زهر زنبور عسل از آن دسته موادی است که سیستم ایمنی بدن کودک نمی تواند با آن به درستی مقابله کند. شاید یکی از علل اصلی ایجاد حساسیت بیش از حد در بدن کودک، همین ضعف در سیستم ایمنی بدن نسبت به افراد بزرگسال است. این ضعف سبب می شود تا با وارد شدن زهر زنبور عسل به بدن کودک، واکنش مناسبی از سمت سیستم ایمنی بدن انجام نشده و سم به عنوان یک ماده خطرناک در بدن کودک مشکلاتی به وجود بیاورد.

هیچ راهی جز مراقبت کودک در برابر نیش زنبور عسل وجود ندارد. چون که این یک مسئله عادی است که سیستم بدنی او ضعیف باشد و به شرایط مناسب نرسیده باشد. فقط زمان است که کمک می کند این سیستم ایمنی به وضعیت مطلوب خود برسد.

علائم نشان ‌دهنده‌ حساسیت کودک به نیش

- ورم سریع اطراف چشم، لب‌ ها، زبان یا گلو

- دشواری در تنفس

- خس خس کردن هنگام تنفس 

- خارش، گرفتگی یا بی‌ حسی شدید

- سرگیجه

- کهیر یا جوشی قرمز

- دل‌ پیچه

- بیهوشی

توجه داشته باشید که حتی چنانچه کودکتان واکنش آلرژیک نداشته باشد، نیش‌های متعدد و زیاد زنبورها می‌تواند خطرناک باشد. زهر ناشی از نیش‌های متعدد می‌تواند سبب استفراغ، اسهال، سردرد و تب شود. چنانچه کودک شما در جایی به شکل ناگهانی بارها به وسیله زنبورها نیش زده شده، لازم است فوراً به یک پزشک مراجعه کنید.

بعد از نیش زدن زنبور در کودکان چه کنیم

اقدامات پس از نیش زدن کودک به وسیله زنبور

درآوردن نیش از بدن

هرچه زودتر نیش را از پوست کودک بیرون بیاورید. به دنبال یک نقطه‌ٔ سیاه کوچک در مرکز قسمت قرمزشده جستجو کنید و آن را با استفاده از ناخن یا چیزی مانند یک کارت اعتباری بخراشید. جای نیش‌زنده را با انگشت خود یا موچین فشار ندهید، چون این کار می‌تواند سبب آزاد شدن زهر بیشتری شود.

شستن با آب و صابون

بعد از برداشتن نیش‌ زنبور، آن قسمت را با آب و صابون بشویید. آنگاه به مدت تقریبا ۱۵ دقیقه یک کمپرس یخ روی آن بگذارید تا ورم آن کم شود و درد آن تسکین پیدا کند. چنانچه کمپرس یخ ندارید، یک بسته سبزیجات منجمد از یخچال بردارید یا چند قالب یخ را در یک کیسهٔ پلاستیکی بریزید و هر کدام از این موارد را که هنگام استفاده در یک دستمال بپیچید تا مستقیماً با پوست کودکتان تماس پیدا نکند.

خمیر جوش شیرین

می‌توانید خمیری تشکیل شده از جوش شیرین و آب را به آن قسمت بمالید، تا آن را تسکین دهید و قدری از زهر را بیرون بیاورید. خمیر را روی محل نیش خورده بزنید، بگذارید خشک شود و سپس آن را بشویید. ولی فراموش نکنید که چنانچه محل نیش نزدیک به چشم‌ها یا اندام تناسلی کودکتان است، از کالامین یا خمیر جوش شیرین استفاده نکنید.

اغلب درد بعد از چند ساعت برطرف می شود، هرچند ورم امکان دارد تا یکی دو روز دیگر بیشتر شود. در این فاصله، همچنان به انجام کمپرس یخ ادامه دهید و از پزشک کودک در مورد دادن دز مناسب استامینوفن اطفال به کودکتان برای برطرف شدن ناراحتی او سؤال کنید. چنانچه کودکتان خیلی زیاد ناراحت است و بزرگ‌تر از شش ماه دارد، شاید پزشک یک آنتی‌هیستامین اطفال را هم برای برطرف شدن خارش و ورم توصیه کند.

جلوگیری از نیش زدن حشرات در کودک

کودک شما می‌تواند در گردش یا در ساحل، در طول طبیعت‌گردی یا هنگام بازی در حیاط به وسیله زنبورها یا حشرات نیش‌ زده شود. متأسفانه، مواد دافع حشرات، بیشتر محافظتی در مقابل زنبورهای عسل و زنبورهای بی‌عسل ندارند. ولی شیوه هایی وجود دارد که می‌توانید با کمک آنها نیش خوردن کودکتان را کمتر کنید. بعضی از این شیوه ها شامل موارد زیر است:

- از صابون‌ها یا لوسیون‌های معطر برای شست‌وشوی کودکان استفاده نکنید، چون بوی آنها زنبورها را به خود می کشاند.

- به کودک خود لباس‌هایی با رنگ روشن و یک‌‌‌دست بپوشانید؛ رنگ‌های تیره، یا جیغ با طرح‌های گلدار زنبورها را به سوی خود می کشاند.

- مطمئن شوید که کودکتان موقع بازی کردن در بیرون از منزل کفش می‌پوشد، چون نیش خوردن پاهای برهنه‌ٔ کودکتان بیشتر است.

- در مکانهایی مانند پارک یا جاهای پر از گل و باغ‌های میوه، لباس و کفش مناسب به کودکتان بپوشید.

- استفاده کردن از خوراکی های شیرین در فضای باز پرهیز کنید. هنگامی که کودک در بیرون غذا می خورد یا می نوشد، به او شیرینی یا نوشیدنی شیرین ندهید.

- به کودک خود یاد بدهید که به زنبورها و دیگر حشرات ضربه نزند. برخی از حشرات حتی اگر به وسیله یک کودک خردسال ترسانده و حس خطر کنند، نیش می زنند.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته