مراحل مهم تكاملي در سال اول زندگي: دندان در آوردن

مجموعه: تعلیم و تربیت

دندان درآوردن در همه كودكان در زمان يكساني رخ نمي دهد. دندان درآوردن، مرحله اي است كه تكميل آن تا حدود سه سالگي كودك طول مي كشد.

مقدمات دندان درآوردن در رحم مادر آغاز مي شود. هنگامي كه شما حامله بوديد، جوانه دندانها در كودك شما شكل گرفت كه شالوده دندانهاي اوليه كودك (يعني دندانهاي شيري) است. اين جوانه ها بين سه تا دوازده ماهگي، به تدريج از زير سطح لثه كودك بيرون مي آيند.

شما احتمالا اولين دندان كودك خود را (كه يك نشانه محسوس از رشد او است) در حدود شش ماهگي مشاهده خواهيد كرد، كه معمولا در همين زمان، غذاهاي معمولي نيز به رژيم غذايي كودك افزوده مي شوند. در سه سالگي، دندانهاي شيري او تكميل مي شوند و او مي تواند با كمي كمك از جانب شما، خودش دندانهايش را بشويد كه اين كار، يك گام اساسي در مسير يادگيري " مراقبت از خود" خواهد بود.

اولين دندان چه زماني بيرون مي زند؟

از هر 2000 كودك، يك كودك در هنگام تولد، يك يا دو دندان دارد! اما در اكثر كودكان، اولين دندان بين شش تا هفت ماهگي بيرون مي زند. اولين دندانها در كودكي كه به سرعت رشد مي كند ممكن است (كه معمولا دندانهاي پيشين مركزي در پايين هستند) در سه ماهگي بيرون بزند، در حالي كه كودكي كه كندتر رشد مي كند ممكن است اولين دندانهاي خود را در يك سالگي در بياورد. آخرين دندانها (دندانهاي آسياب دوم در بالا و پائين عقب دهان)، معمولا در سال دوم در مي آيند. در سه سالگي كودك شما بايد مجموعه كاملي از 20 دندان شيري داشته باشد.

رشد و تكامل دندانها چگونه است؟

براي بسياري از كودكان و والدين آنها درآمدن اولين دندان، بامزه و جالب نخواهد بود و ممكن است خيلي طول بكشد يا سخت باشد. نشانه هاي اوليه (مانند خروج بيش از حد آب دهان كودك يا كمي درد) معمولا يك تا دوماه زودتر از واقعه اصلي رخ مي دهند. براي تسكين درد، كودك ممكن است گاز گرفتن را آغاز كند؛ اما اين گاز گرفتن در اثر عصبانيت يا خصومت نيست. اگر به او چيزي بدهيد كه گاز بگيرد يا با انگشت لثه هاي او را به آرامي بماليد، ممكن است در تسكين درد او موثر باشد.

همچنين، هنگامي كه كودك مي خواهد دندان دربياورد، ممكن است لثه هاي او متورم شوند، كه در نتيجه لپهاي كودك شما كمي پرتر و بادكرده به نظر خواهند آمد. هرچند برخي از والدين ادعا مي كنند كه نوزاد آنها در زمان دندان درآوردن دچار تب يا اسهال شده است، اكثر متخصصين اذعان مي كنند كه دندان درآوردن موجب بروز هيچگونه بيماري نمي شود. احتمال ابتلاي كودك به يك سرماخوردگي، آنفولانزاي مختصر و مشكلات گوارشي وجود دارد، پس او را براي معاينه به نزد پزشك ببريد.

براي برخي والدين خوش شانس، دندان درآوردن كودك بدون درد است. در اين هفته كودك يك لثه خالي دارد و هفته بعد، لبه سفيد يك دندان بر روي لثه او ظاهر شده است. درآمدن اولين دندان را جشن بگيريد: عكس بگيريد و تاريخ آن را در دفترچه خاطرات نوزاد خود ثبت كنيد.

دندانها يكي پس از ديگري در مي آيند: دندانهاي جلو در پايين پيش از بقيه، سپس دندانهاي پيشين بالا و نهايتا دندانهاي عقبي. دندان درآوردن يك امر ارثي است، پس اگر شما خيلي زود دندان درآورده ايد، ممكن است كودك شما هم خيلي زود دندان درآورد!

مرحله بعد چه خواهد بود؟

دندانهاي شيري كودك، قبل از آنكه دندانهاي دائمي او آماده روييدن باشند، نمي افتد؛ اين اتفاق در حدود شش سالگي خواهد افتاد.

نقش شما چيست؟

شما نمي توانيد در بيرون آمدن دندانها نقشي داشته باشيد، اما در صورتي كه با آغاز اين مرحله كودك احساس درد كند، شما مي توانيد به او كمك كنيد. اول از همه چيزي به كودك خود بدهيد كه آن را بجود: مثلا يك حلقه مخصوص دندان درآوردن كودك كه در يخچال گذاشته ايد. همچنين ممكن است خوردن غذاهاي سرد مانند پوره سيب يا ماست نيز براي او مفيد باشد. اگر مشكل كودك شما ناراحت كننده است، شما مي توانيد مقدار مناسبي از استامينوفن كودكان را به او بدهيد. برخي از والدين نيز به استفاده از درمانهاي هوميوپاتي اعتقاد دارند. اگر دماي بدن كودك بالا رفت يا درد او ساكت نشد به دكتر مراجعه كنيد. ممكن است دچار عفونت گوش شده باشد.

وقتي اولين دندان كودك درآيد، تميز كردن آن بر عهده شما است. در سال اول لازم نيست دندانهاي او را مانند يك بزرگسال بشوييد، صرفا كافي است كه روزي يكبار آنها را تميز كنيد، كه اين كار را مي توانيد قبل از خواب انجام دهيد. ممكن است كودك شما اجازه ندهد دندانهاي او را با مسواك بشوييد، در اين صورت مي توانيد از يك تكه پارچه تميز براي اين كار استفاده كنيد. همچنين، هرگز نبايد شيشه شير كودك را در رختخواب در دسترس او قرار دهيد. شير خشك يا شير مادر در هنگام شب ممكن است در دهان كودك جمع شده و باقي بمانند و نهايتا منجر به پوسيدگي دندانهاي شيري شوند.

در 18 ماهگي، كودك شما ممكن است آمادگي لازم براي يادگيري شستن دندانهايش را داشته باشد. با اين حال تا چند سال بايد به او كمك كنيد و بررسي كنيد كه آيا دندانهايش را به خوبي مي شويد يا خير؛ اما اينكه آنها را به اين كار عادت دهيد بسيار خوب است. به او نشان بدهيد كه چگونه مسواك را دور دندانهايش حركت دهد. از يك مسواك نرم و كمي خمير دندان استفاده كنيد. كودك شما لازم نيست دندانهايش را در يك جهت خاص بشويد، او صرفا بايد ذرات غذا را از دهان خارج كرده و سطح دندانها و لثه ها را تميز كند.

اگر كودك شما از مزه خميردندان خوشش نمي آيد، يك مارك ديگر را امتحان كنيد يا كلا خمير دندان را كنار بگذاريد. در واقع كودك شما به استفاده از خمير دندان نيازي ندارد، مگر اينكه مقادير زيادي از شكر و ساير غذاهاي قندي در رژيم غذايي او باشد؛ كه البته بايد از اينگونه رژيمهاي غذايي پرهيز كنيد. در صورتي كه كودك شما در مصرف شيريني افراط كرد، مثلا در يك جشن تولد، بايد فورا پس از خوردن شيريني دندانهاي خود را بشويد، يا اينكه از او بخواهيد تا نهايتا يك غير شيرين (مثلا يك خوراكي شور مانند يك تكه پنير) بخورد. توصيه مي شود كه پس از درآمدن اولين دندان، بهتر است كودك توسط دندانپزشك معاينه شود تا اطمينان حاصل كنيد كه وضعيت دندانهاي او طبيعي است. شما مي توانيد از دندان پزشك خود بپرسيد كه چه چيزي را براي كودك شما توصيه مي كند. همچنين بهتر است در سه سالگي، هنگامي كه همه دندانهاي شيري او درآمده اند، او را براي معاينه نزد يك دندانپزشك ببريد.

چه وقت بايد نگران شد؟

نوزادان نارس ممكن است اولين دندانهاي خود را چند ماه ديرتر دربياورند. اگر در پايان سال اول تولد نوزاد، هنوز هم هيچ اثري از دندان درآوردن در او نمي بينيد، در معاينه بعدي اين مطلب را با پزشك در ميان بگذاريد. در صورتي كه همه نشانه هاي دندان درآوردن (خروج بيش از حد آب دهان و تورم لثه ها) در كودك شما ظاهر شده است، اما به نظر مي رسد كه درد شديدي را هم تحمل مي كند (كه گريه بي امان كودك مي تواند نشانه درد شديد او باشد)، با پزشك مشورت كنيد. دندان درآوردن نبايد يك كار سخت و مشقت بار براي كودك باشد.

منبع:ninisite.com