دلایل لرزش فرمان خودرو چیست؟ چطور از لرزیدن فرمان خودرو جلوگیری کنیم؟

مجموعه: اصول تعمیر و نگهداری خودرو

لرزش فرمان خودرو یکی از اختلالات محتمل در فرمان خودرو است

چه چیزی باعث لرزش فرمان شما می شود؟

سیستم فرمان اتومبیل

یکی از مهمترین قسمت های تشکیل دهنده ی خودرو، سیستم فرمان است که رابطی میان خودرو و سرنشین محسوب می شود. 

سیستم فرمان موظف به تبدیل حرکت دورانی فرمان به حرکت افقی چرخ ها است که از غربیلک، میل فرمان، ستون ،جعبه ، چرخ ها، پینیون و مارپیچ یا اهرم بندی تشکیل می شود. 

غربیلک اهرمی دورانی شکل است که نقطه برخورد سرنشین با سیستم فرمان به شمار می آید. در صورت بروز هرگونه مشکل در سیستم فرمان، سرنشین این اختلال را به صورت لرزش در غربیلک فرمان احساس می کند. 

یکی از اصول اساسی رانندگی ایمن، میزان بودن فرمان است. غرض از اصطلاح میزان فرمان، فاصله ی مناسب چرخ دنده های قسمت جلو و عقب خودرو است. در واقع تنظیم نبودن فرمان، ساییدگی لاستیک، بر هم خوردن تعادل خودرو و لرزش فرمان اتومبیل را به دنبال دارد. 

سیستم فرمان خودرو همانند سایر قطعات مصرفی، در طول زمان فرسوده می شود. در صورتی که در مسیر های منحنی جاده، غربیلک فرمان شروع به لرزش کرد، تای راد های این سیستم معیوب می باشد.

سیستم فرمان خودرو مانند سایر قطعات استهلاک دارد

لرزش فرمان خودرو در شرایط گوناگون بیانگر چیست؟

لرزش فرمان خودرو در هنگام ترمزگیری

مکانیزم ترمز گیری خودرو به گونه ای تعبیه شده است که پس از فشردن پدال ترمز، لنت ترمز به سمت دیسک هایی با عنوان روتور ترمز هدایت می شود و سبب به وجود آمدن اصطکاک می شود. در طی این روند، انرژی جنبشی خودرو به گرما تبدیل می شود. 

لازم به ذکر است که روتور ها در طی کارایی و ترمز گیری های متعدد، به موجب گرمای حاصله، نازک می شوند. بدین جهت در هنگام ترمز گیری، روتور به لرزش در می آید و این لرزش را نیز به فرمان منتقل می کند. 

لنت ترمز به واسطه ی قطعه ای به نام کالیپر به روتور متصل می شود. در داخل کالیپر دو صفحه ی فلزی وجود دارد که نیروی لنت را به روتور منتقل می کند. 

به عبارتی دیگر، کالیپر با انتقال نیرو به روتور زمینه  شکل گیری اصطکاک میان لنت و روتور را به وجود می آورد. لذا در شرایطی که کالیپر معیوب باشد، تماس یکنواخت و مناسبی میان لنت و روتور شکل نمی گیرد و با تحمیل فشار، فرمان را به لغزش در می آورد. 

علاوه بر روتور و کالیپر، دیسک ترمز نیز نقش مؤثری در لرزش فرمان در هنگام ترمز گیری دارد. در واقع، در صورتی که دیسک ترمز تاب داشته باشد، مانع برقراری ارتباط میان لنت و دیسک می گردد.

یکی از انواع لرزش فرمان خودرو هنگامی است که ترمز گرفته می شود

لرزش فرمان خودرو در هنگام شتاب گیری

فرمان پذیری خودرو به عملکرد قطعه ای به نام سیبک بستگی دارد. سیبک نوعی کره ی فلزی به همراه یک بازو است که دستور چرخش فرمان را به چرخ های اتومبیل منتقل می کند. در شرایطی که سیبک معیوب یا دارای لقی بیش از اندازه باشد، زمینه ی لرزش فرمان را به وجود می آورد. 

در واقع، قطعات داخلی سیستم اتومبیل، به وسیله ی پیچ و مهره هایی به هم متصل می شوند. این پیچ و مهره ها، همانند قطعات دیگر، به مرور زمان دچار فرسایش می شوند. لذا در شرایطی که مهره های سیبک سیستم تعلیق به اصطلاح شل شوند، در هنگام حرکت خودرو در مسیر های مستقیم، فرمان خودرو شروع به لرزش می کند. 

هر وسیله ی نقلیه ای دارای قسمت های چرخشی رفت و برگشت به عنوان اکسل است که به منظور کارایی مناسب ضرورت دارد تا در جای مناسب قرار بگیرد. 

در شرایطی که اکسل یا محور چرخ خودرو خم شود، تکانه هایی را در خودرو به وجود می آورد که با افزایش سرعت، در داخل ادوات داخلی کابین اتومبیل نفوذ پیدا می کند. در واقع، محور چرخ، قسمتی از قدرت موتور خودرو را به چرخ ها منتقل می کند و در صورت بروز مشکل، موجب لرزش فرمان و بدنه ی اتومبیل می گردد. 

یکی دیگر از عواملی که به طور مستقیم در فرمان پذیری اتومبیل نقش دارد، معیوب بودن میل تعادل است. 

میل تعادل، موظف به تقسیم نیرو میان چرخ های اتومبیل است. در شرایطی که میل تعادل معیوب باشد، روند انتقال و تقسیم نیرو به درستی شکل نمی گیرد لذا علاوه بر فرسایش چرخ ها، لرزش فرمان را به دنبال دارد. 

بلبرینگ چرخ دنده ای از زیر مجموعه ی یاتاقان است که وظیفه ی تحمل بار های وارده به محور های دورانی را بر عهده دارد. در حقیقت بلبرینگ، مانع اصطکاک و سایش قطعات در حال چرخش می شود و با دریافت بار قطعات، آن را به لایه های خارجی هدایت می کند. 

لرزش فرمان در شرایط ثابت و ایستاده

عمده دلایلی که موجب لرزش فرمان در شرایط ساکن خودرو می شوند، شامل اختلال در سیستم انژکتور، سوخت ناخالص، استهلاک سنسور جریان هوا و معیوب بودن شمع ها می باشد. 

همواره توجه داشته باشید که مراجعه به یک مکانیک با تجربه و متخصص از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. زیرا سلامت خودرو، سلامت جانی و مالی فرد را در پی دارد. لذا در صورت بروز هر گونه مشکل در اسرع وقت به مکانیک مراجعه نمایید. 

معیوب بودن پلوس از گسترده ترین علل لرزش فرمان خودرو است

علل لرزش فرمان خودرو

گسترده ترین دلایل لرزش فرمان خودرو، به وجود تداخل در لاستیک، چرخ، کلاچ، فرمان، سیستم تعلیق، ترمز و موتور باز می گردد. 

معیوب بودن پلوس

در مواردی احتمال دارد، لرزش فرمان خودرو از معیوب بودن پلوس نشأت گرفته باشد. پلوس یکی از قطعات کاربردی در قسمت جلو بندی خودرو است.

با ایجاد نیروی شیمیایی و احتراق در داخل موتور خودرو، نیروی حاصل به گیربکس منتقل می شود. میل گردان نیرو را از جعبه دنده به دیفرانسیل هدایت می کند. دیفرانسیل در بین چرخ ها قرار دارد که موظف به تنظیم دور چرخ لاستیک می باشد. 

میله ی پلوس در راستای انتقال نیرو از میل گردان به دیفرانسیل، کاربرد دارد. معیوب بودن این قطعه ی مهم، موجب لرزش در فرمان خودرو می گردد. 

برای کسب اطمینان حاصل از وجود اختلال در پلوس، می توانید در حرکت اولیه ی خودرو شرایط فرمان را از لحاظ لرزش چک کنید. 

در واقع در صورتی که مشکل لرزش فرمان، معیوب بودن پلوس باشد، در هنگام حرکت اولیه متوجه لرزش او خواهید شد. علاوه بر این، پلوس معیوب صدای ناهنجاری (تق تق) را در هنگام دور زدن مرتعش می کند. 

شما می توانید فرمان را تا انتها به سمت راست و چپ بچرخانید، در هر سمت که صدای مذکور مرتعش شد، پلوس آن سمت معیوب شده است. 

لاستیک های کم باد گاها موجب لرزش فرمان خودرو می شود

عدم بالانس چرخ های خودرو

یکی از مواردی که در دوره های معاینه ی فنی خودرو، همواره مورد توجه مکانیک ها قرار می گیرد، تنظیم چرخ ها یا به عبارتی بالانس کردن چرخ های خودرو است. 

عواملی نظیر تنظیم نبودن چرخ اتومبیل، بهره گیری از رینگ اسپرت نامناسب و متفرقه و تداخل ضربه ی شدید به چرخ ها زمینه ی لرزش فرمان را فراهم می کنند. 

بالانس نبودن چرخ در سرعت های بالای 90کیلومتر بر ساعت با لرزش و تکان های شدید ادوات اتومبیل همراه است. این امر به طور مستقیم در کارکرد لاستیک ها تداخل ایجاد می کند و به مرور زمان موجب فرسایش آن ها می گردد. 

لاستیک های کم باد

حجم عمومی خودرو از نیروی موتور به گیربکس منتقل می شود. گیربکس نیز در طی فرآیندی این وزن را به چرخ های موتور و سطح زمین هدایت می کند. 

سازندگان لاستیک خودرو، میزان فشار مورد نیاز باد هر مدل تایر را بر روی آن مشخص می کنند. به میزانی که لاستیک ضعیف باشد، تعادل وسیله ی نقلیه نیز از بین می رود. مشکلات فنی مربوط به لاستیک خودرو نظیر بهره گیری از برند های مختلف، سایز های متفاوت و عدم تنظیم فشار به صراحت منجر به لرزش فرمان خودرو می گردد.

توجه داشته باشید که بررسی لاستیک خودرو در فصل های مختلف سال ضرورت دارد. در واقع در هنگام کاهش و افزایش دما هوای داخل لاستیک تحریک می شود و باد آن افزایش می یابد. لذا توصیه می شود باد چرخ های خودرو را در زمان های مشخص (همزمان) تنظیم کنید. 

لاستیک فرسوده

در میان لاستیک های جلو و عقب خودرو، لاستیک های قسمت جلو اهمیت بسیار زیادی دارند. در واقع، نحوه ی قرار گیری، کیفیت و عاج لاستیک ها به طور مستقیم در کیفیت رانندگی مؤثر است.

لازم به ذکر است که بیشترین فرسودگی، در لاستیک چرخ های جلویی اتومبیل صورت می گیرد که به طور مستقیم در لرزش فرمان نقش دارد.

علاوه بر این، در دست انداز های جاده ای، شکل کروی لاستیک ها از بین می رود. به طور مثال احتمال دارد نخ موجود در لاستیک موج دار شود که لرزش خودرو در سرعت های بالا را در پی دارد. 

از بین رفتن شکل کروی لاستیک ها موجب لرزش فرمان خودرو در هنگام حرکت می شود

اختلال در سیستم تعلیق

به طور کلی سیستم تعلیق شامل مجموعه ای از فنر، کمک فنر و مکانیزم هایی است که رابطی میان بدنه و شاسی خودرو محسوب می گردد. 

سیستم تعلیق، تعادل و پایداری خودرو را در طول حرکت اتومبیل، متعادل می سازد و راحتی سرنشینان خودرو را تأمین می کند.

در شرایطی که سیستم تعلیق معیوب گردد، ارتعاشات بسیار زیادی در داخل بدنه ی خودرو منتقل می گردد. علاوه بر این، تماس کامل میان لاستیک و سطح جاده حفظ نمی شود و سیستم هدایت خودرو را مختل می سازد. 

در طی این فرایند، با لرزش قطعات داخلی و بدنه ی کابین خودرو، فرمان نیز به لرزش در می آید. 

معیوب بودن کمک فنر

سیستم تعلیق کمک فنر، از تحمیل ضربات دست انداز های جاده ای به خودرو جلوگیری می کند. در مواردی که این سیستم معیوب است، استحکام و کارایی خودرو از دست می رود. در نتیجه ارتعاشات به سیستم فرمان منتقل می شود و در غربیلک فرمان بروز پیدا می کند.

به عبارتی دیگر، میله های داخلی و خارجی سیستم فنر بندی چرخ های اتومبیل را در موقعیت های خاص نگه می دارند. این میله ها به مرور زمان اصطکاک می یابند و با ایجاد نابرابری در لاستیک ، موجب لرزش فرمان خودرو می شوند. 

در صورت معیوب بودن سیستم کمک فنر ارتعاشات خودرو موجب لرزش فرمان خودرو میشود

معیوب بودن شاسی خودرو

با ضربه خوردن شاسی خودرو که اغلب در تصادفات صورت می گیرد، تنظیمات اولیه ی کارخانه ی اتومبیل به شدت نامتعادل می شود. مشکلات مربوط به شاسی، در سیستم جلو بندی نیز نفوذ می یابد.

اختلال در سیستم جلو بندی، متعلقات سیستم فرمان را معیوب می سازد. لذا مسبب لرزش غربیلک فرمان می گردد. 

معیوب بودن سیستم کلاچ

یکی از عواملی که به طور مستقیم روند کارایی سیستم فرمان را مختل می سازد، وجود مشکل در سیستم کلاچ است. این سیستم در هنگام تعویض دنده و به راه انداختن اتومبیل نقش دارد. 

در مواردی برای به حرکت در آوردن خودرو، عمل نیم کلاچ را انجام می دهیم. نیم کلاچ زمانی شکل می گیرد که دنده در حالت 1 قرار داشته باشد و به آرامی همزمان در حین فشردن پدال گاز، پای خود را از روی کلاچ بردارید. بروز لرزش خفیف در این هنگام، امری عادی است اما در صورتی که لرزش شدیدی رخ دهد، نشانه ی وجود مشکل در سیستم کلاچ است.

از جمله عواملی که موجب لرزش بدنه و فرمان خودرو در هنگام نیم کلاچ می گردد، شامل تمام شدن دیسک، صفحه کلاچ، اختلال در فنر های سیستم کلاچ و ساییدگی فلایول می شود. 

لرزش شدید خودرو نیز باعث لرزش فرمان خودرو می شود

معیوب بودن موتور 

در مواردی به موجب شدت لرزش موتور خودرو، فرمان نیز به لغزش در می آید. مسلما در طی فرایند احتراق و به حرکت در آمدن قطعات داخلی خودرو، لرزش خفیف امری عادی است. اما لرزش های شدید بدنه و فرمان خودرو حاکی از عدم سوخت رسانی کافی به موتور خودرو، معیوب بودن شمع، انژکتور، سیم های اتصال، انسداد فیلتر سوخت رسانی و اکسیژن به موتور است. 

در میان عوامل مختلفی که کارکرد موتور را مختل می سازند، انژکتور از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. 

انژکتور تلفیقی از سوخت و هوا را به داخل موتور انتقال می دهد. معیوب بودن این قطعه باعث می شود تا عمل احتراق موتور به صورت ناقص انجام شود. در این حالت، موتور اتومبیل شروع به لرزش می کند. 

در اکثر موارد، مشکل مربوط به انژکتور با شست و شوی آن رفع می شود. اما در مشکلات حاد تر، تعویض کامل انژکتور ضرورت می یابد. 

گردآوری: بخش خودرو بیتوته