درباره خواص گیاه افسنتین چه میدانید؟

مجموعه: داروهای گیاهی و طب سنتی

درباره خواص گیاه افسنتین چه میدانید؟

همه چیز درباره خواص گیاه افسنتین

افسنتین، افسنطین یا خاراگوش گل زرد کوچک که پرزهای ریزی دارد. طبع این گل گرم و خشک است و از آن به عنوان دمنوش استفاده می شود. می توانید آن را تک و یا به صورت ترکیبی با گیاهان دیگر مخلوط کنید و نوشیدنی پرخاصیتی را بنوشید. اغلب افراد به دلیل ته مزه بسیار تلخی که دارد آن را با دارچین، هل و دیگر گیاهان ترکیب می کنند.

خواص درمانی، فواید سلامتی و مضرات افسنتین :

افسنتین (Artemisia absinthium) گیاهی دارویی و معطر از خانواده کاسنیان (Asteraceae) است که از دیرباز در طب سنتی و فرهنگ های مختلف به دلیل خواص درمانی و کاربردهای متعددش مورد توجه بوده است. این گیاه بومی مناطق معتدل اروپا، آسیا و شمال آفریقا است و به دلیل طعم تلخ و بوی تندش به عنوان یکی از گیاهان دارویی کلیدی شناخته می شود. در این مقاله، به بررسی نام های مختلف افسنتین، خواص درمانی، فواید سلامتی و مضرات احتمالی آن می پردازیم.

نام های دیگر افسنتین :

افسنتین در فرهنگ ها و زبان های مختلف نام های متعددی دارد:

فارسی: افسنتین، افسنطین، مَرغو، مَرغوا

عربی: افسنتین، شَجَرَةُ المَرَارَة

انگلیسی: Wormwood, Absinthe Wormwood

فرانسوی: Absinthe

لاتین: Artemisia absinthium

نام های محلی: در برخی مناطق ایران به آن «کوشاد» یا «برنجاسف» نیز گفته می شود.

نام «افسنتین» از کلمه یونانی «apsinthion» به معنای «تلخ» گرفته شده است که به طعم بسیار تلخ این گیاه اشاره دارد.

ویژگی های گیاه شناسی افسنتین

افسنتین گیاهی چندساله با ساقه های راست، برگ های نقره ای-سبز و گل های زرد کوچک است. این گیاه معمولاً در خاک های خشک و مناطق آفتابی رشد می کند. برگ ها و گل های آن به دلیل دارا بودن ترکیبات فعال زیستی مانند توژون (Thujone)، آرتمیسینین، فلاونوئیدها و اسانس های فرار، از نظر دارویی بسیار ارزشمند هستند.

خواص درمانی و فواید سلامتی افسنتین

افسنتین به دلیل ترکیبات شیمیایی منحصربه فردش، در طب سنتی و مدرن برای درمان بیماری ها و بهبود سلامت استفاده می شود. در ادامه به مهم ترین خواص درمانی و فواید آن اشاره می کنیم:

1. بهبود سلامت گوارش

تحریک هضم: افسنتین به دلیل طعم تلخ خود، باعث تحریک ترشح صفرا و آنزیم های گوارشی می شود که به هضم غذا کمک می کند.

درمان سوءهاضمه: مصرف دمنوش یا عصاره افسنتین می تواند علائم سوءهاضمه، نفخ و گاز معده را کاهش دهد.

رفع یبوست: این گیاه به عنوان یک ملین طبیعی عمل کرده و می تواند به بهبود حرکات روده کمک کند.

2. خاصیت ضد انگلی

افسنتین از گذشته برای دفع انگل های روده ای مانند کرم های نواری و کرم های گرد استفاده می شده است. نام انگلیسی «Wormwood» (چوب کرم) نیز به این خاصیت اشاره دارد.

ترکیبات تلخ مانند آرتمیسینین و توژون باعث فلج شدن و دفع انگل ها از بدن می شوند.

3. خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی

افسنتین دارای خواص ضدباکتریایی، ضدویروسی و ضدقارچی است که می تواند به درمان عفونت های پوستی، زخم ها و برخی بیماری های قارچی کمک کند.

فلاونوئیدها و اسانس های فرار موجود در گیاه به کاهش التهاب در بدن کمک می کنند.

4. تقویت سیستم ایمنی

ترکیبات آنتی اکسیدانی افسنتین به خنثی سازی رادیکال های آزاد کمک کرده و سیستم ایمنی را تقویت می کنند.

این گیاه می تواند در پیشگیری از بیماری های مرتبط با استرس اکسیداتیو مؤثر باشد.

5. تسکین دردهای قاعدگی

افسنتین به دلیل خواص ضداسپاسم خود می تواند به کاهش دردهای قاعدگی و گرفتگی های عضلانی کمک کند.

در طب سنتی، دمنوش افسنتین برای تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش علائم پیش از قاعدگی (PMS) توصیه می شود.

فواید افسنتین

6. درمان مالاریا

یکی از مشتقات افسنتین، آرتمیسینین، در درمان مالاریا بسیار مؤثر است. این ماده به عنوان یک داروی ضد مالاریا در پزشکی مدرن استفاده می شود و به دلیل اثربخشی بالا، جایزه نوبل پزشکی سال 2015 به کشف آن اختصاص یافت.

7. خواص آرام بخش و ضد اضطراب

افسنتین به دلیل اثر آرام بخش ملایم، می تواند به کاهش استرس، اضطراب و بی خوابی کمک کند.

در برخی فرهنگ ها، این گیاه به عنوان یک ماده خواب آور طبیعی استفاده می شود.

8. کاربرد در صنایع غذایی و نوشیدنی

افسنتین ماده اصلی در تهیه نوشیدنی سنتی ابسنت (Absinthe) است که به دلیل طعم تلخ و اثرات محرکش شناخته می شود.

از عصاره آن در تهیه برخی شراب ها و نوشیدنی های گیاهی نیز استفاده می شود.

9. فواید پوستی

عصاره افسنتین به دلیل خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی، در درمان آکنه، اگزما و زخم های پوستی کاربرد دارد.

روغن افسنتین می تواند به تسکین خارش و التهاب پوست کمک کند.

روش های مصرف افسنتین :

افسنتین به شکل های مختلفی مصرف می شود:

دمنوش: برگ ها یا گل های خشک شده افسنتین در آب جوش دم می شوند. معمولاً 1 قاشق چایخوری از گیاه خشک در یک فنجان آب جوش کافی است.

عصاره یا تنطور: عصاره مایع افسنتین برای مصرف موضعی یا خوراکی (در دوزهای کم) استفاده می شود.

روغن اسانسی: برای مصارف موضعی یا آروماتراپی.

کپسول یا قرص: مکمل های حاوی عصاره افسنتین در برخی کشورها موجود است.

پودر: برگ های خشک شده به صورت پودر برای افزودن به غذاها یا نوشیدنی ها.

خواص درمانی و روش مصرف :

قسمت مورد استفاده : برگ و سرشاخه های گلدار آن

آرامبخش اعصاب، رفع کم خونی، کم خوابی : ۲ قاشق مرباخوری آن را ۱ فنجان آبجوش به مدت ۳۰ دقیقه دم کرده بعد از صاف کردن هر شب وقت خواب میل گردد.

اختلالات قاعدگی : خانم هایی که عادت ماهیانه نامنظم دارند و گاهآ به تاخیر دارد  ۲ قاشق مرباخوری آن را با ۲ قاشق شاتره و ۱ لیوان آبجوش به مدت ۳۰ دقیقه دم کرده بعد از صاف کردن هر صبح قبل از صبحانه و هنگام عصرانه میل گردد برای رفع درد دوره عادت ماهانه ۲ گرم از آن را با ۱ لیوان آبجوش به مدت ۱۵ دقیقه دم کرده سه روز قبل از شروع دوره و همچنین در طول دوره میل نمایید.

انگل در کودکان : ۲ قاشق مرباخوری آن را ۱ فنجان آبجوش به مدت ۳۰ دقیقه دم کرده بعد از صاف کردن هر شب وقت خواب میل گردد.

تسکین درد مفاصل : ۱۰ گرم از آنرا با ۱۰ گرم گاوزبان ۵ گرم مخلصه با ۱ لیوان آبجوش دم کرده و پس از صاف کردن بنوشید درد مفاصل را آرام می گرداند.

کبد، صفرا، دستگاه گوارش، اشتها آور : ۵ گرم آنرا با ۱ لیوان آبجوش دم داده روزی ۲ بار به صورت یک روز در میان بنوشید.

حشرات موزی : در صورتی که اطراف محل سکونت شما حشرات موزی قرار دارد که شما را آزار می دهند ۲۰ گرم از گل این گیاه را در یک شیشه ۶۰ سی سی روغن کنجد ریخته و درب بطری را محکم ببندید و در جایی گرم نگاه دارید با مالیدن چند قطره از روغن تهیه شده به بدن خود به راحتی به استراحت بپردازید و از گزند حشرات دور بمانید.

خاصیت افسنتین

خواص و روش مصرف تنطور افسنتین :

عفونت و تاول های گندیده : می توانید از این ماده استفاده کنید زیرا تنطور با سرعت جریان خون را زیاد کرده و خون را به طرف خود جذب می نماید  باید روزانه ۱۰ قطره از تنطور بدست آمده را در ۱ فنجان آب سرد حل کرده بدون اینکه با هیچ ماده ای شیرین شود میل نمایید  این دستور را باید ۳ الی ۴ روز و ۲ مرتبه در طول روز تکرار نمایید.

طرز تهیه تنطور افسنتین :

۲۵ گرم گل خشک شده افسنتین را در یک شیشه با ۲۵۰ سی سی الکل سفید خالص مخلوط کرده به مدت ۱۰ روز تمام شیشه را در جایی گرم نگهداری کنید سپس به مصرف برسانید.

مضرات و عوارض جانبی افسنتین :

اگرچه افسنتین فواید بسیاری دارد، اما مصرف بیش ازحد یا نادرست آن می تواند خطرناک باشد. برخی از مضرات و عوارض جانبی عبارت اند از:

1. سمیت توژون

توژون (Thujone)، یکی از ترکیبات فعال افسنتین، در دوزهای بالا می تواند سمی باشد و باعث تشنج، سرگیجه، توهم یا آسیب به سیستم عصبی شود.

مصرف طولانی مدت یا دوزهای بالا ممکن است به کبد و کلیه ها آسیب برساند.

2. حساسیت و واکنش های آلرژیک

برخی افراد ممکن است به افسنتین حساسیت داشته باشند که منجر به علائمی مانند خارش، بثورات پوستی یا مشکلات تنفسی می شود.

3. منع مصرف در برخی گروه ها

زنان باردار و شیرده: افسنتین می تواند باعث تحریک رحم و سقط جنین شود و در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است.

افراد مبتلا به صرع: به دلیل اثرات محرک عصبی توژون، افراد مبتلا به صرع باید از مصرف آن اجتناب کنند.

کودکان: به دلیل سمیت احتمالی، مصرف افسنتین برای کودکان توصیه نمی شود.

4. تداخل دارویی

افسنتین ممکن است با داروهای ضدتشنج، داروهای گوارشی یا داروهای مرتبط با سیستم عصبی تداخل داشته باشد.

قبل از مصرف، مشورت با پزشک برای افرادی که داروهای خاص مصرف می کنند ضروری است.

5. مصرف بیش از حد

مصرف بیش ازحد افسنتین می تواند باعث تهوع، استفراغ، سرگیجه و در موارد شدید، آسیب های عصبی شود.

هشدارها و نکات مهم

• دوز مناسب: دوز توصیه شده برای دمنوش افسنتین معمولاً 0.5 تا 2 گرم گیاه خشک در روز است. برای عصاره یا تنطور، باید دستورالعمل های پزشک یا تولیدکننده رعایت شود.

• مشورت با پزشک: قبل از استفاده از افسنتین، به ویژه برای درمان بیماری های خاص، با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت کنید.

• کیفیت محصول: از محصولات معتبر و استاندارد استفاده کنید، زیرا کیفیت پایین ممکن است خطرناک باشد.

کاربردهای فرهنگی و تاریخی :

در اروپا، افسنتین به عنوان ماده اصلی نوشیدنی ابسنت در قرن 19 محبوب بود و به دلیل اثرات محرک و توهم زا، لقب «پری سبز» را گرفت.

در طب سنتی ایرانی، افسنتین برای درمان بیماری های گوارشی، تب و عفونت ها استفاده می شده است.

در برخی فرهنگ ها، افسنتین به عنوان گیاهی محافظ در برابر ارواح خبیث یا برای دفع حشرات به کار می رفت.

در پایان :

افسنتین گیاهی با خواص دارویی و درمانی متعدد است که در بهبود سلامت گوارش، دفع انگل ها، درمان مالاریا و تسکین دردهای قاعدگی نقش دارد. بااین حال، به دلیل وجود ترکیبات قوی مانند توژون، باید با احتیاط و در دوزهای مناسب مصرف شود. از مصرف طولانی مدت یا دوزهای بالا خودداری کنید و در صورت داشتن بیماری خاص یا مصرف دارو، حتماً با پزشک مشورت کنید.

گردآوری: بخش سلامت بیتوته