لپتوسپیروز؛ بیماری خاموشی که از حیوانات به انسان می‌رسد
- مجموعه: بیماری ها و راه درمان
لپتوسپیروز یک بیماری عفونی ناشی از باکتری لپتوسپیرا است
لپتوسپیروز چیست؟ از علائم تا پیشگیری
لپتوسپیروز یک بیماری است که توسط باکتری لپتوسپیرا ایجاد می‌شود. شما می‌توانید پس از تماس با آب یا خاک آلوده به ادرار حیوانات از طریق بینی، دهان، چشم‌ها یا زخم‌های پوستی به این بیماری مبتلا شوید. لپتوسپیروز می‌تواند علائم شبه‌آنفولانزا ایجاد کند که در تعداد کمی از افراد ممکن است به سندرم وایل، یک بیماری خطرناک و تهدیدکننده حیات، تبدیل شود.
لپتوسپیروز از طریق تماس با آب یا خاک آلوده به ادرار حیوانات منتقل می‌شود
لپتوسپیروز چیست؟
لپتوسپیروز یک بیماری ناشی از عفونت با باکتری لپتوسپیرا است. این عفونت می‌تواند از طریق زخم‌ها یا بریدگی‌های پوستی یا از طریق چشم‌ها، بینی یا دهان به بدن وارد شود.
لپتوسپیروز یک بیماری زئونوتیک است، به این معنا که بین حیوانات و انسان‌ها منتقل می‌شود. شما می‌توانید از طریق موارد زیر به این بیماری مبتلا شوید:
• تماس مستقیم با ادرار یا مایعات تولیدمثلی حیوانات آلوده.
• تماس با آب یا خاک آلوده.
• مصرف غذا یا آب آلوده.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر لپتوسپیروز هستند؟
لپتوسپیروز در هر جایی ممکن است رخ دهد، اما در مناطق گرمسیری و اقلیم‌های گرم با بارندگی زیاد شایع‌تر است. افرادی که در این مناطق زندگی می‌کنند یا به آن‌ها سفر می‌کنند، در معرض خطر بیشتری هستند، از جمله:
• اقیانوسیه (استرالیا، نیوزیلند و جزایر اقیانوس آرام).
• کارائیب.
• بخش‌هایی از آفریقای زیرصحرا.
• بخش‌هایی از آمریکای لاتین.
• جنوب و جنوب شرقی آسیا.
شیوع لپتوسپیروز در ایالات متحده پس از سیل در هاوایی، فلوریدا و پورتوریکو گزارش شده است. فعالیت‌های تفریحی در آب‌های شیرین، به‌ویژه فعالیت‌هایی که سر شما را زیر آب می‌برند یا باعث بلعیدن آب می‌شوند (مانند قایق‌سواری در آب‌های خروشان، شنا و قایق‌رانی)، خطر ابتلا را افزایش می‌دهند، به‌خصوص پس از بارندگی شدید یا سیل.
لپتوسپیروز در انسان‌ها چقدر شایع است؟
تخمین زده می‌شود که سالانه بیش از یک میلیون نفر در سراسر جهان به لپتوسپیروز مبتلا می‌شوند و حدود ۶۰,۰۰۰ نفر از آن‌ها جان خود را از دست می‌دهند.
لپتوسپیروز می‌تواند علائم شبه‌آنفولانزا ایجاد کند
مراحل لپتوسپیروز چیست؟
لپتوسپیروز شامل دو مرحله است: مرحله لپتوسپیرمیک (حاد) و مرحله ایمن (تأخیری). ممکن است در مرحله لپتوسپیرمیک علائم خفیف یا هیچ علامتی نداشته باشید. برخی افراد در مرحله ایمن علائم شدیدتری پیدا می‌کنند.
مرحله لپتوسپیرمیک
در این مرحله (که به آن مرحله سپتی‌سمیک نیز گفته می‌شود)، ممکن است به‌طور ناگهانی علائم شبه‌آنفولانزا بروز کنند. این مرحله معمولاً بین ۲ تا ۱۴ روز پس از عفونت شروع می‌شود و بین ۳ تا ۱۰ روز طول می‌کشد. در این مرحله، باکتری‌ها در جریان خون شما هستند و به سمت اندام‌هایتان حرکت می‌کنند. آزمایش خون نشانه‌های عفونت را نشان می‌دهد.
مرحله ایمن
در این مرحله، باکتری لپتوسپیرا از خون به اندام‌ها منتقل شده و بیشتر در کلیه‌ها متمرکز می‌شود. آزمایش ادرار نشانه‌های وجود باکتری را نشان می‌دهد و آنتی‌بادی‌های علیه لپتوسپیرا در خون شما یافت می‌شود. تعداد کمی از افراد در این مرحله به سندرم وایل مبتلا می‌شوند که باعث خونریزی داخلی، آسیب کلیوی و زردی شدید پوست و چشم‌ها می‌شود.
علائم لپتوسپیروز در انسان‌ها چیست؟
برخی افراد علائم شبه‌آنفولانزای لپتوسپیروز را تجربه می‌کنند و برخی هیچ علامتی ندارند. در موارد شدید، علائم خونریزی داخلی و آسیب به اندام‌ها ظاهر می‌شود.
در لپتوسپیروز حاد، علائم به‌صورت ناگهانی شامل موارد زیر است:
• تب بالا
• قرمزی چشم‌ها
• سردرد
• لرز
• درد عضلانی
• درد شکمی
• تهوع و استفراغ
• اسهال
• زردی پوست یا چشم‌ها
• راش پوستی
علائم سندرم وایل (لپتوسپیروز شدید) ممکن است ۳ تا ۱۰ روز بعد ظاهر شوند، از جمله:
• سرفه خونی
• درد قفسه سینه
• مشکل در تنفس
• زردی شدید پوست یا چشم‌ها
• مدفوع سیاه و قیری
• خون در ادرار
• کاهش حجم ادرار
• لکه‌های قرمز تخت روی پوست که شبیه راش هستند.
در موارد شدید، لپتوسپیروز به سندرم وایل منجر می‌شود
چه چیزی باعث لپتوسپیروز می‌شود؟
باکتری لپتوسپیرا باعث این بیماری می‌شود. این باکتری از طریق دهان، بینی، چشم‌ها یا زخم‌های پوستی وارد بدن می‌شود و از طریق جریان خون به اندام‌ها، به‌ویژه کلیه‌ها، منتقل می‌شود.
کلیه‌ها مواد غیرضروری یا سمی را از طریق ادرار دفع می‌کنند. باکتری‌های موجود در کلیه‌ها از طریق ادرار از بدن خارج شده و می‌توانند لپتوسپیروز را به افراد یا حیوانات دیگر منتقل کنند.
لپتوسپیروز چگونه منتقل می‌شود؟
لپتوسپیروز معمولاً از طریق ادرار حیوانات آلوده به باکتری لپتوسپیرا به انسان منتقل می‌شود. تقریباً هر پستانداری (مانند موش، سگ، اسب، خوک یا گاو) می‌تواند به لپتوسپیروز مبتلا شود و ممکن است علائم کمی داشته باشد یا هیچ علامتی نداشته باشد.
حیوانات مبتلا می‌توانند آب یا خاک را آلوده کنند و باکتری را به حیوانات یا انسان‌های دیگر منتقل کنند. شما می‌توانید از طریق موارد زیر به لپتوسپیروز مبتلا شوید:
• تماس مستقیم با ادرار یا سایر مایعات بدن حیوانات مبتلا
• ورود آب یا خاک آلوده به چشم، بینی، دهان یا زخم‌های پوستی
• شیوع گسترده لپتوسپیروز ممکن است پس از بارندگی شدید و سیل رخ دهد، زیرا سیلاب‌ها باکتری را به رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و کانال‌ها منتقل می‌کنند.
• انتقال لپتوسپیروز از انسان به انسان بسیار نادر است.
لپتوسپیروز چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک شما با معاینه فیزیکی، آزمایش خون و آزمایش ادرار لپتوسپیروز را تشخیص می‌دهد. پزشک درباره علائم، سابقه سفر و احتمال تماس با مواد آلوده سؤال خواهد کرد. در صورت بیماری شدید، ممکن است رادیوگرافی قفسه سینه یا سی‌تی‌اسکن انجام شود.
چه آزمایش‌هایی برای تشخیص لپتوسپیروز انجام می‌شود؟
• آزمایش خون یا ادرار: نمونه خون از بازوی شما گرفته می‌شود یا باید در ظرفی ادرار کنید. آزمایشگاه نمونه‌ها را برای یافتن نشانه‌های لپتوسپیرا بررسی می‌کند.
• تصویربرداری: در صورت بروز علائم شدید، پزشک ممکن است از رادیوگرافی قفسه سینه، سی‌تی‌اسکن یا سایر روش‌های تصویربرداری برای بررسی آسیب به اندام‌ها استفاده کند.
لپتوسپیروز در مناطق گرمسیری و پس از سیل شایع‌تر است
لپتوسپیروز چگونه درمان می‌شود؟
پزشک شما لپتوسپیروز را با آنتی‌بیوتیک درمان می‌کند. در موارد خفیف، ممکن است از شما بخواهد علائم خود را زیر نظر داشته باشید تا ببینید آیا بدون درمان بهبود می‌یابید یا خیر.
در موارد شدید، شما در بیمارستان بستری خواهید شد و آنتی‌بیوتیک‌ها از طریق سرم (IV) به شما داده می‌شود. بسته به اندام‌های درگیر، ممکن است به داروها یا روش‌های درمانی اضافی نیاز داشته باشید.
چه داروها و روش‌هایی برای درمان لپتوسپیروز استفاده می‌شود؟
• آنتی‌بیوتیک‌ها: انواع آنتی‌بیوتیک‌هایی که برای درمان لپتوسپیروز استفاده می‌شوند شامل داکسی‌سایکلین، آموکسی‌سیلین، آمپی‌سیلین، پنی‌سیلین-G و سفتریاکسون هستند. پزشک بر اساس شدت بیماری و سابقه پزشکی شما تصمیم می‌گیرد که کدام را استفاده کند.
• تهویه مکانیکی: اگر ریه‌های شما به باکتری آلوده شده باشند، ممکن است در تنفس مشکل داشته باشید و به دستگاه تنفس مصنوعی نیاز پیدا کنید. در این حالت، داروهایی برای خواب نگه داشتن شما تجویز می‌شود.
• پلاسمافرزیس: این روش (تبادل پلاسما) ممکن است در صورت خطر آسیب به اندام‌ها استفاده شود. در این روش، خون شما از طریق لوله‌ای از ورید خارج شده، پلاسما جدا می‌شود و با یک جایگزین پلاسما تعویض می‌شود، سپس خون به بدن بازمی‌گردد.
چگونه علائم لپتوسپیروز را مدیریت کنم؟
برای علائم خفیف، پزشک ممکن است داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا استامینوفن را برای کاهش درد و تب بالارونده توصیه کند.
اگر لپتوسپیروز داشته باشم چه انتظاری می‌توانم داشته باشم؟
اکثر موارد لپتوسپیروز خفیف هستند و نیازی به درمان ندارند. با این حال، پزشک علائم شما را به‌دقت تحت نظر خواهد داشت.
اگر علائم شما بدتر شد یا علائم جدیدی بروز کرد، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت بروز علائم سندرم وایل، به اورژانس مراجعه کنید.
چگونه می‌توانم از لپتوسپیروز پیشگیری کنم؟
واکسنی برای لپتوسپیروز موجود نیست. بهترین راه پیشگیری، اجتناب از شنا یا راه رفتن در آبی است که ممکن است به ادرار حیوانات آلوده شده باشد، به‌ویژه آب‌های سیل. راه‌های دیگر کاهش خطر عبارت‌اند از:
• مصرف داروهای پیشگیری‌کننده در صورت سفر به مناطق پرخطر.
• اجتناب از تماس با حیوانات احتمالاً مبتلا.
• پوشیدن لباس و کفش محافظ در صورت کار با حیوانات یا در تماس با آب/خاک آلوده.
• اجتناب از ورزش‌های آبی و شنا در دریاچه‌ها و رودخانه‌ها پس از سیل.
• نوشیدن آب تصفیه‌شده و جوشاندن آب دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و کانال‌ها قبل از مصرف.
• استفاده از دستکش هنگام تماس با حیوانات مرده و شستن کامل دست‌ها پس از آن.
• پوشاندن زخم‌ها یا بریدگی‌ها با پانسمان ضدآب.
تشخیص لپتوسپیروز با آزمایش خون و ادرار انجام می‌شود
سوالات متداول
1. لپتوسپیروز چقدر طول می‌کشد؟
موارد خفیف لپتوسپیروز چند روز تا چند هفته طول می‌کشد. در موارد شدید، ممکن است حدود دو هفته در بیمارستان بستری شوید و بهبودی کامل ممکن است چند ماه طول بکشد.
2. چه زمانی می‌توانم به کار/مدرسه برگردم؟
لپتوسپیروز به‌ندرت از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود، بنابراین به محض احساس بهبودی می‌توانید به کار یا مدرسه بازگردید.
3. آیا انسان‌ها می‌توانند از لپتوسپیروز جان سالم به در ببرند؟
بله، اکثر موارد لپتوسپیروز بدون علائم یا با علائم خفیف هستند و خودبه‌خود بهبود می‌یابند. تنها حدود ۱٪ از افراد به سندرم وایل مبتلا می‌شوند که در صورت عدم درمان یا تأخیر در درمان می‌تواند کشنده باشد. اما با درمان به‌موقع، احتمال بهبودی بسیار بالاست.
4. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر در آب یا خاکی که ممکن است آلوده باشد بوده‌اید و علائم لپتوسپیروز دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.
جمع بندی
لپتوسپیروز یک بیماری نادر است که معمولاً علائم خفیفی ایجاد می‌کند، اما در تعداد کمی از افراد می‌تواند به بیماری جدی منجر شود. آگاهی از خطرات شغلی یا تفریحی، رعایت اقدامات پیشگیرانه و شناخت علائم می‌تواند به حفظ سلامتی و ایمنی شما کمک کند.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته
