عقد و عروسی به شیوه ایرانی

مجموعه: تزئینات عقد و عروسی

 
جشن و مراسم عقد و عروسی در ایران چیزی نیست که به دهه ها یا سده قبل بازگردد.

بلکه ریشه آن را باید در آئین و رسوم ایران باستان جستجو کرد. زمانی که خانواده ها و خویشان برای پیوند دو جوان به دور یکدیگر جمع می شدند و با برگزاری مراسم شادی، آنها را راهی خانه بخت می کردند. شاید در گذشته ها وسایل و امکانات جشن ها به مانند امروز نبود، اما دادن سور و ولیمه به مهمانان در گذشته های دور همچون امروز مرسوم بوده است.

تنها تفاوت در نوع غذا و مخلفات آن است. وسایل موسیقی نیز به صورت ساده و ابتدایی بود و با یک ساز و دهل به راحتی موسیقی های شاد می نواختند و به دور یکدیگر رقص و پایکوبی می کردند.

عقد و عروسی در ایران
در حال حاضر عقد و عروسی در ایران تلفیقی از شیوه های سنتی و فرنگی است. در واقع راه‎یابی فرهنگ اروپایی در کشور موجب تغییر برخی رسومات شده است. با این وجود نمی توان از سنت های اصیل ایرانی دست کشید و آنها را نادیده گرفت.

این سنت ها عبارتند از:
1-  لباس های عروس و داماد
در فرهنگ ایرانی لباس عروس و داماد به رنگ سفید بوده و بر گردن داماد نیز یک شال گردن سفید انداخته می شود. این رسم هنوز هم در میان زرتشتیان، هندوها و مردم پاکستان همچنان برقرار است و لباس عروس و داماد به طور کامل به رنگ سفید است. البته در حال حاضر در ایران داماد کت و شلوار می پوشد که اغلب مشکی رنگ است.

2- تزئین سفره عقد
در فرهنگ اصیل ایران، سفره عقد یکی از رسومات اصلی ازدواج ها بود که در خانه پدر عروس برگزار می شد. سپس داماد در مجلس وارد می شد و در سمت راست عروس می نشست. برای تزئین سفره عقد از پارچه های ترمه استفاده می شد. این پارچه از نیاکان و مادربزرگ ها به عروس می رسید. در حال حاضر به جای پارچه ترمه از ساتن، تور و حریر استفاده می شود.

قرار دادن آئینه بخت و دو شمعدان در کنار سفره عقد یکی از رسومات ایرانیان زرتشتی بوده است. در کنار آن نیز یک سینی قرار می گیرد که بر روی آن هفت دانه و ادويه، خشخاش، برنج، سبزي خوردن، نمک (براي دور کردن چشم شيطان)، رازيانه، يک ظرف انار يا سيب، تخم مرغ، بادام، فندق، شاخه نبات، چاي و کندر (براي دور کردن چشم شيطان) و ... گذاشته می شد. امروزه این ترکیبات تغییر کرده اما آینه و شمعدان و برخی دیگر از اجزای سفره همچنان به شیوه اصیل ایرانی چیده می شود.

3- خطبه عقد قبل از عروسی
در زمان جشن عقد ابتدا خطبه عقد خوانده می شود و پس از اینکه عروس جواب بله را می دهد، بین آن عروس و داماد حلقه ها رد و بدل می شود و به رسم ایرانی، داماد هدایای خود که همیشه جواهرات و سکه های طلا هست را به عروس تقدیم می کند.

4- مراسم حنابندان
در ایران باستان شب حنا بندان یکی از رسومات برگزاری مجالس عروسی است که همه با آن آشنا هستیم. هر چند در سال های اخیر شاهد حذف شب حنابندان هستیم. اما در عروسی به شیوه ایرانی، همیشه شب حنابندان با تمامی تشریفات خود برگزار می شد. البته در برخی از نقاط کشور این رسم همچنان پابرجاست.

5- رقص و پایکوبی در فرهنگ ایرانی
رقص و پایکوبی از جمله رسوم باستانی ایرانی است که همیشه به صورت دسته جمعی بوده است. وسایل سنتی برای نواختن موسیقی در ایران فراوان بوده و همه اقوام به دور یکدیگر جمع می شدند تا در جشن عروس و داماد حاضر شوند. قرار گرفتن زنان و مردان در کنار یکدیگر با لباس های سنتی و رنگارنگ از جمله مهمترین مشخصه های رقص و پایکوبی در ایران باستان بود. در حال حاضر با ورود وسایل مدرن موسیقی، آلات قدیمی کنار گذاشته شده است.

6- پذیرایی از مهمانان در عروسی
در جشن های ایرانی پذیرایی از مهمانان اهمیت زیادی داشته است. دادن سور یا ولیمه که اغلب با غذاهایی با ترکیب گوشت تهیه می شد، مرسوم بوده است. اکنون پذیرایی از مهمانان با چندین نوع غذا صورت می گیرد و در کنار آن انواع دسر، میوه، نوشیدنی و ... استفاده می شود.

7- تزئین اتاق عروس و داماد
در گذشته که خدمات عروسی و باغ عروسی نبوده است، اتاق های عروس و داماد تزئین می شد که در مقایسه با حال حاضر بسیار ساده و ابتدایی بود. اما اکنون مراسم عروسی در سالن های جشن عروسی و یا باغ برگزار می شود که تزئین آن توسط یک تیم حرفه ای صورت می گیرد.