با باغ گلشن طبس آشنا شویم
- مجموعه: مكانهاي تاريخي ايران
اين باغ در شهر کويري شمال شرقي استان يزد و در بستر شهري و در انتهاي شرقي خيابان گلشن طبس و بوسيله ميرحسن خان، سومين حاكم طبس، از سلسله خوانيني که به وسيله نادرشاه به حکومت طبس منصوب شدند، احداث گرديد.
اين باغ با عمارتي در دو طبقه و زيرزمين كوچك، در يك نخلستان(2000 نفر خرما) با ابعادي در حدود 266 متر در 260 متر بنا شده و به شماره 1310 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. سردر ورودي باغ با نمايي از اندود گچ سفيد، رو به ميدان و سوي ديگر رو به باغ، با ايواني دو ستونه و تزيينات آجري نقشدار ساخته شده است.
اين باغ داراي دو خيابان اصلي متقاطع بوده و در مركز آن حوضي است با ابعاد 85/25*5/7 متر و سه فواره، كه محوطه باغ را به چهار مربع بزرگ تقسيم مي کند كه هر كدام از اين مربعها با گذرگاههاي كوچكي به چهار كرت تقسيم شده، كه در داخل آنها 2500 اصله مركبات (درختان نارنج و...) و انار (500 اصله) كاشته شده است.
اين باغ بر روي امتداد جريان آب چشمههاي سرد و گرم كه به جانب طبس ميآيد شكل گرفته، آب از انتهاي مجموعه وارد باغ شده و پس از آبياري كرتها و حركت در جويها و فوارهها از زير هشتي ساختمان سردر ميگذرد و به شهر ميرود. طراحی این باغ بر اساس نمونه چهارباغ است که برگرفته از آیات قرآن در مورد بهشت، دو نهر در آن همدیگر را قطع مینمایند. درختانی که گفته میشود 400 سال عمر دارند سایه دل انگیزی را در کنار دیوارهای کهن این باغ میگسترانند.
دومین باغی که دیلی تلگراف در میان زیباترین باغهای جهان معرفی نموده است، باغ «عفیفآباد» یا باغ گلشن طبس میباشد. این باغ در منطقهای واقع شده است که در میان دو کویر نمکزار ایران قرار دارد؛ اما کیفیت معجزهآسای آب این منطقه آبشارها و استخرهای طبیعی زیبایی را تشکیل دادهاند که مادر طبیعت آنها را با چمنزارهای زیبا تزیین نموده است.
احساس واحهگونه این منطقه با وجود درختان قدیمی نخل، انار، مرکبات به همراه رایحه گلهای سرخس، رز و ختمی تکمیل میشود. جهانگردانی که از طبس دیدن کردهاند، از جمله سون هدین سوئدی در سال 1906 میلادی و آندره گدار فرانسوی، باغ گلشن را توصیف و از «درختان خرما و مرکبات»، «سایهی خنک نخلها»، «نغمهی زیبای آب روان جویها»، «چمنهای میان دو جوی»، «زمزمهی باد در میان درختان» و «فوارههای متعدد که آب را مانند تحفهای به آسمان میفرستند» در آن باغ سخن راندهاند.
برداشت توصیفی و تاریخی باغ گلشن، تاحدودی انسان امروز را قادر میسازد تا گذشته را درک کند. باغ گلشن یکی از دو عنصر اصلی شهر طبس است و متاسفانه ساختمان، سردر و دیوارهای زیبا و تاریخی آن که بازگوکنندهی سلیقههای گذشتگان بوده، بر اثر زلزلهی سال 1357 از بین رفتهاند و تنها طبیعت سبز باغ از ایام گذشته سخن میگوید؛ طبیعتی شامل دوهزار نفر خرما، دوهزار و 500 اصله مرکبات، 500 اصله انار و دیگر گیاهان از جملهی طبیعتهای موجود در باغ گلشن هستند.