فروش فله‌اي سنگ‌هاي زينتي
- مجموعه: اخبار اقتصادی و بازرگانی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 26 آبان 1399 13:25
فروش فله‌ای تنها مختص زعفران، پسته و دیگر كالاهای مرغوب ایرانی نیست. سنگ‌های زینتی ایران هم به‌صورت فله‌ای از كشور خارج می‌شوند و به گفته منصور نامدار‌زندی، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه تولیدكنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ‌های قیمتی این سنگ‌ها به تركیه و دیگر نقاط جهان می‌روند تا پس از فراوری و برندسازی، ارزش‌افزوده 300درصدی گوهرسنگ‌های ایران نصیب كشورهای دیگر شود.
سنگ‌های قیمتی تولید داخل به دلیل بوروكراسی اداری بسیار گران تمام می‌شوند، به‌همین‌خاطر جواهرسازان ایرانی ترجیح می‌دهند از آن‌سوی دنیا یعنی تایلند، سنگ‌های ارزان‌تر وارد كرده و از آن در تولید مصنوعات خود استفاده كنند. خداداد غریب‌پور، رئیس هیئت‌عامل ایمیدرو از اقداماتی خبر می‌دهد كه آغازی برای پایان‌دادن به خام‌فروشی سنگ‌های زینتی است. به گفته او قرار است با احداث یك بازارچه مرزی، سنگ‌های زینتی افغانستان نیز در ایران فراوری شود.
معادن سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی از جمله پتانسیل‌های نهفته در ایران است. آن‌طور كه فعالان این بخش می‌گویند تاكنون از پتانسیل‌های موجود در كشور به‌درستی استفاده نكرده‌ایم. پیش‌تر سازمان زمین‌شناسی اعلام كرده بود كه در 200 نقطه كشور، سنگ‌های قیمتی وجود دارد.
وجود سنگ‌های قیمتی در 18 استان
منصور نامداری‌زندی عضو هیئت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ‌های قیمتی در گفت‌وگو با «شرق» از وجود معادن سنگ‌های نیمه‌قیمتی در 18 استان كشور خبر می‌دهد.
او می‌گوید: در ایران آماتیس، سیترین، یشم و انواع و اقسام عقیق‌ها را داریم. می‌توانیم بعضی از این سنگ‌ها را خیلی عالی در كشور استحصال كنیم اما برخی از آنها نیز به‌صورت سطحی یا انفجاری استحصال می‌شوند كه یك مقدار از نظر رنگ و كیفیت دچار افت می‌شود.
به گفته نامداری به دلیل دشواری‌هایی كه در گمرك وجود دارد، واردات ماشین‌آلات مدرن استحصال سنگ‌های قیمتی به سختی انجام می‌شود. در گذشته هم واردات سخت بوده اما درگیری‌های گمرك، بانك مركزی و... بر مشكلات واردات ماشین‌آلات این حوزه افزوده است.
او ادامه می‌دهد: برخی ماشین‌آلات مورد نیاز، مهندسی معكوس شده و در داخل تولید شده است.
فراوری سنگ‌های ایران در تركیه
عضو هیئت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان طلا و سنگ‌های قیمتی بیان می‌كند: دولت هیچ حمایتی از سنگ‌های قیمتی نمی‌كند و فقط اقداماتش در حد شعار بوده است. اگر مقامات بالا دستوری داده‌اند مقامات زیر‌دستی كاری انجام نداده‌اند.
او نبود برندسازی در سنگ‌های قیمتی را یكی از مشكلات این حوزه معرفی می‌كند. نامداری اضافه می‌كند: كشور هم‌جوار ما یعنی تركیه كه خودش را جزء تولیدكنندگان برتر طلا و جواهر می‌داند، اصلا هیچ معدنی ندارد. تمام مواد اولیه را از كشورهای دیگر وارد می‌كند اما امروز نامش به‌عنوان یكی از بهترین تولیدكنندگان طلا و جواهر و سنگ‌ها مطرح است. او تأكید می‌كند: ما تبلیغات ضعیفی داریم. وضعیت صدور فله‌ای سنگ‌های زینتی ایران از زعفران بدتر است. تركیه سنگ‌های ما را فله‌ای می‌گیرد و تبدیل می‌كند. به‌این‌ترتیب ارزش‌افزوده چندین‌برابری نصیب تركیه می‌شود.
به گفته عضو هیئت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان طلا و سنگ‌های قیمتی سنگ‌های زینتی ایران به همه دنیا بدون فراوری صادر می‌شود. فقط فیروزه كمی در ایران فراوری می‌شود اما در این حوزه هم كار مناسبی انجام نمی‌شود. او تأكید می‌كند: ما ثروت داریم، همه چیز مهیاست ولی كاری انجام نمی‌شود. سنگ‌های زینتی ما فله‌ای صادر می‌شوند البته صادرات آن هم جزئی است. سنگ‌های تولید داخل به قدری گران تمام می‌شوند كه واردات آن به‌صرفه‌تر تمام می‌شود.
قیمت سیترین تایلند نصف قیمت تمام‌شده ایران
نامداری می‌گوید: هزینه بیمه، مالیات و گمرك در ایران به قدری بالاست و بوروكراسی اداری به قدری پیچیده است كه قیمت تمام‌شده محصولات داخلی گران‌تر از انواع وارداتی تمام می‌شود. او ادامه می‌دهد: ما در ایران ستیرین داریم اما از تایلند این سنگ به‌صورت فراوری‌شده و با نصف قیمت محصول داخلی، وارد می‌شود.
عضو هیئت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان طلا و سنگ‌های قیمتی درباره دلیل ارزان‌تر تمام‌شدن قیمت محصولات تایلند عنوان می‌كند: آنها یك بازار بین‌المللی دارند. كارهایشان توجیه اقتصادی دارد اما كار ما توجیه اقتصادی ندارد. به گفته او در اطراف ایران یك بازار 400میلیون‌نفری سنگ‌های قیمتی وجود دارد كه در صورت تبلیغ و فراوری سنگ‌های زینتی، ارزش‌افزوده 300برابری از محل گوهرسنگ‌ها برای كشور ایجاد می‌شود. نامداری اضافه می‌كند: 90 درصد سنگ‌های قیمتی در زیورآلات به كار برده می‌شود و بقیه در صنایع دستی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
واگذاری معادن سنگ قیمتی به بخش خصوصی
آرمان خالقی، عضو هیئت‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران نیز در گفت‌وگو با «شرق» درباره معادن سنگ قیمتی بیان می‌كند: معادن سنگ قیمتی بیشتر در اختیار بخش خصوصی است و دولت هرچه معدن در اختیار داشته، به بخش خصوصی واگذار كرده است. او با اشاره به اینكه نحوه استخراج سنگ‌های قیمتی بسیار متفاوت بوده و یك كار باحوصله است، یادآور می‌شود: استخراج سنگ‌های قیمتی در عمق و رگه‌ها انجام می‌شود و متمركز نیست. استخراج این سنگ‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارد. او درباره اینكه چرا سنگ‌های زینتی ایران به شیوههای سنتی استحصال می‌شود، نبود سنگ‌های زینتی ارزشمند مثل الماس در ایران را یكی از دلایل برداشت سنتی اعلام می‌كند.
خالقی می‌گوید: ما تجربه زیادی در استحصال سنگ‌های قیمتی نداریم. از بدخشان افغانستان و هندوستان یك‌سری سنگ قیمتی به كشور وارد می‌شود. این دو نقطه در همسایگی ایران، از نظر سنگ قیمتی غنی هستند.
او می‌گوید: اگر در زمینه سنگ‌های زینتی می‌خواهیم جلو برویم، باید طراحان مناسب داشته باشیم. فكرهای جوان طراحی‌های مدرن‌تر ارائه دهند كه بتواند این سنگ‌های قیمتی را در روی آثار و هنردستی درست جاگذاری كند.
زنجیره ارزش سنگ‌های قیمتی را ایجاد نكردیم
خالقی تأكید می‌كند: در سنگ‌های زینتی طراحی بیشتر از استحصال اهمیت دارد. طراحی است كه به كار ارزش می‌دهد. وقتی كار ارزش پیدا كرد و محصول خروجی را توانستید خوب بفروشید، برای معدن‌كار هم صرف می‌كند كه در این حوزه به فعالیت ادامه دهد. او می‌گوید: سنگ فله 200 تا 300 قطعه می‌شود. وقتی درست طراحی و خروجی كار درست شد، این سنگ قیمت پیدا می‌كند، در بازار بابتش پول پرداخت می‌شود. با انجام یك‌سری اصلاحات در طراحی، می‌توانید بگویید كه به كل زنجیره تولید سنگ قیمتی كمك كرده‌اید.
عضو هیئت‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران یادآور می‌شود: ما در كشور هنوز نتوانسته‌ایم زنجیره ارزش سنگ‌های قیمتی را درست پیاده كنیم.
احیای ظرفیت مغفول
بخش خصوصی از كم‌كاری دولت در زمینه سنگ‌های زینتی و بازاررسانی آن گله دارد اما خداداد غریب‌پور رئیس هیئت‌عامل ایمیدرو در گفت‌وگو با «شرق» به تشریح اقدامات دولت درباره سنگ‌های زینتی می‌پردازد. او می‌گوید: از سال قبل و از حدود آبان‌ماه 98، روی سنگ‌های زینتی كار كردیم. جلساتی با حضور سازمان زمین‌شناسی، معاونت معدنی و بعضا گمرك، سازمان توسعه تجارت، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و تشكل‌ها شامل خانه معدن، اتاق بازرگانی و اتحادیه‌های طلا و جواهر و كنسرسیوم‌های بخش خصوصی برگزار كردیم.
رئیس هیئت‌عامل ایمیدرو بیان می‌كند: تمركز ما بر این بوده است كه این ظرفیت مغفول را احیا كنیم. معتقدیم در زمینه سنگ‌های قیمتی باوجود پتانسیل‌های كشور، تمركزی نشده است. ما كار را از بازار شروع كردیم. او اضافه می‌كند: با همكاری كنسرسیوم سنگ‌های قیمتی اصفهان و استاندار این شهر، چند مكان را برای بازار سنگ قیمتی در نظر گرفتیم و یكی از این اماكن را افتتاح كردیم. در مشهد به همین شكل هماهنگ كردیم. خوشبختانه روی بازار در مشهد به توافق خوبی با سندیكا، سازمان صمت استان و استانداری می‌رسیم.
رئیس هیئت‌عامل ایمیدرو بیان می‌كند: دنبال این هستیم كه در مرز با افغانستان، بازارچه مرزی ایجاد كنیم. به گفته او ایمیدرو در‌حال‌حاضر اقداماتی روی اكتشاف معادن سنگ‌های قیمتی در دست انجام دارد و این مجموعه در حال غربالگری نقاط مستعد است. غریب‌پور ادامه می‌دهد: پتانسیل‌های استان‌ها را یك‌به‌یك شناسایی می‌كنیم. روی آموزش كار كردیم. در فردوس یك دوره آموزش تراش سنگ‌های زینتی با حضور 360 نفر از داوطلبان برگزار كردیم كه خوشبختانه همه مشغول شدند.
دستور رئیس‌جمهور برای توجه به سنگ‌های زینتی
رئیس هیئت‌عامل ایمیدرو می‌گوید: رئیس‌جمهور دو دستور خوب در راستای همكاری برای رونق این سنگ‌ها دادند. تمركز ما بر این است كه دولت هدایتگر باشد.
او اضافه می‌كند: ایمیدرو به‌عنوان سازمان توسعه‌ای، زمینه‌ساز حضور بخش خصوصی خواهد بود و میدان‌دار آنها می‌شود. ما اصلاح رویه می‌كنیم. اكتشاف می‌كنیم، آموزش می‌دهیم و تنظیم رابطه با گمرك، سازمان صمت استان‌ها و... را بر عهده می‌گیریم. غریب‌پور می‌گوید: هدفمان این است كه این ظرفیت را احصا كنیم و بخش خصوصی میدان‌دار سرمایه‌گذاری و بازار سنگ‌هاي قیمتی باشد. او درباره هدف از راه‌اندازی بازارچه مرزی با افغانستان بیان می‌كند: هدف ما در آن بازارچه، این است كه سنگ خام از افغانستان بیاوریم و در ایران فراوری كنیم.
رئیس هیئت‌عامل ایمیدرو در واكنش به اظهارات بخش خصوصی درباره عدم برندسازی و صدور فله‌ای سنگ زینتی ایران به تركیه می‌گوید: این گفته‌ها درست است. ما اول راه هستیم. خام‌فروشی داشتیم. ایمیدرو سیاستش جلوگیری از نابسامانی‌ها و خام‌فروشی‌ها در این حوزه است.
او به این پرسش كه آیا می‌توان گفت به پایان خام‌فروشی سنگ زینتی در ایران رسیده‌ایم، این‌گونه پاسخ می‌دهد: ما تازه شروع كرده‌ایم و در حال اصلاح رویه‌ها هستیم. یك پیشنهاد به وزارتخانه دادیم كه از طریق نهاد ریاست‌جمهوری هم به وزارت صمت ابلاغ می‌شود. مطمئنا در آینده چنین شرایطی نخواهیم داشت.
