اختلال سلوک چیست؟ انواع ، علل و درمان آن



اختلال سلوک چیست ,اختلال سلوک , تعریف اختلال سلوک

تعریف اختلال سلوک

 

اکثر مسایل کودکی که باعث ارجاع آن ها به متخصصین بهداشت روانی و روان شناس ميشود ، به مشکلات رفتارهای کنترل نشده بیرونی مربوط ميشود . یکی از این مشکلات رفتاری، مسئله است به اسم اختلال سلوک، که از لحاظ روان شناسی شخصی و اجتماعي بسیار حائز اهمیت بوده و باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.

بیماری افسردگی و استرس علل عمده مراجعه بزرگسالان به متخصصان بهداشت روانی به شمار میرود . ولی در خصوص بچه ها اینطور نیست. اکثر مسایل کودکی که باعث ارجاع آن ها به متخصصین بهداشت روانی و روان شناس ميشود ، به مشکلات رفتارهای کنترل نشده بیرونی مربوط ميشود . یکی از این مشکلات رفتاری، مسئله است به اسم اختلال سلوک، که از لحاظ روان شناسی شخصی و اجتماعي بسیار حائز اهمیت بوده و باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.

 

اختلال سلوک، عبارت است از رفتاری که حقوق اساسی سایرین و هنجارهای اجتماعي مناسب با سن را نقض ميکند ، پرخاشگری، ویراني و تخریب اموال، دزدی و تقلب، دروغگویی و... در بین بچه ها مبتلا به اختلال سلوک مشاهده ميشود . این اختلال در بین پسران، شایع تر است و در سطح جهانی دیده ميشود . این مشکل اختصاص به موقعیت ندارد. بلکه مشکلات سلوک در مدرسه، در منزل، در جامعه و با همسالان مشاهده ميشود .

 

انواع اختلال سلوک

به طور کلی سه نوع اختلال سلوک موجود است که باتوجه به سن بروز اولین علایم این اختلال گروه بندی ميشود :

 

1. آغاز بچگی که علایم اختلال سلوک پیش از سن 10 سالگی ظاهر ميشود 

2. آغاز نوجوانی که علایم اختلال در زمان نوجوانی و بلوغ ظاهر ميشود 

3. آغاز نامشخص که سن بروز اولین علایم سلوک مشخص نیست

 

توجه:بعضی بچه ها به نوع خاصی از اختلال سلوک مبتلا هستند، این بچه ها احساسات اجتماعي محدودی داشته و اغلب بعنوان افرادی بی عاطفه و بی احساس شناخته شده اند.

 

دلایل اختلال سلوک

دلایل اختلال سلوک را میتوان به دو دسته عوامل بیولوژیکی و عوامل روانی – اجتماعي طبقه بندی کرد. این عوامل به شرح زیرند:

 

عوامل بیولوژیک

ژنتیک:بنظر مي‌ايد یک عامل ژنتیک در اختلال سلوک نقش دارد و پرخاشگری و خشونت هم عنصر ژنتیکی داشته باشند.

 

عوامل قبل از تولد:در زمان حاملگی، عواملی از جمله استفاده سیگار و الکل مادر باردار، سو تغذیه در زمان حاملگی و پس از زایمان میتوانند در ابتلا به اختلال سلوک نقش داشته باشند.

 

اختلال سلوک چیست ,اختلال سلوک , تعریف اختلال سلوک

دلایل اختلال سلوک

 

عوامل روانی- اجتماعي

محیط خانوادگي:یکی از مهم ترين عوامل، محیط خانوادگي است. بد رفتاری با بچه، خشونت، محیط های خانوادگي بهم ریخته و پر از اضطراب، بی کاری والدین، ابتلا یکی از والدین به اختلال ضد اجتماعي همه فاکتورهایی هستند که شخص را نسبت به این اختلال مستعد ميکنند .

 

تأثير دوستان و رسانه ها:اکثر بچه ها به این علل رفتارهای پرخاشگرانه انجام می‌دهند که تحت‌تأثیر رفتارهای خشونت آمیز رسانه هاي عمومی یا دوستان و همسالان خویش می بینند.

 

عوامل اجتماعي – اقتصادی:رفتارهای خشنوت آمیز با فقر، پائین بودن طبقه اجتماعي – اقتصادی، عدم موفقیت تحصیلی مرتبط است . اگرچه این عوامل ممکن است در پی ابتلا شخص به این اختلال هم بوجود بیاید.

 

درمان اختلال سلوک:

در مجموع براي حل مشکلات روز افزون در کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک برنامه هاي درمانی مختلفی ابداع شده است، که از جمله مهم ترين آن ها میتوان به مواردی ما ند مداخالت رفتاری که در آن ها در ازای رفتارهای غیرپرخاشگرانه و رفتارهای اجتماعي مورد قبول ، پاداش عرضه میشود؛ اموزش مهارت های اجتماعی؛ اموزش خانواده و مداخالت دارویی اشاره نمود . از درمان دارویی می توان بعنوان درمان کمکی علائمی که اغلب در اختلال سلوک نقش دارد، استفاده کرد.

 

به طورکلی بر نامه های درمانی در کاهش علائم اشکار اختلال سلوک مانند پرخاشگری، مؤثرتر از علائم مخفی مانند دروغگویی یا دزدی هستند. اعتقاد بر این است که راهبردهای درمانی که معطوف به افزایش رفتارهای اجتماعي و کفایت اجتماعي هستند، سبب کاهش رفتار پرخاشگرانه مي شود. یافته ها نشان می‌دهند که برنامه هاي پيش‌گيري مبتنی بر مدارس، میتواند مهارت های هیجانی و اجتماعي را تقویت نموده و باعث کاهش رفتار پرخاشگرانه در جمعیت سالم کودکان سنین مدرسه شود. کاهش خشونت وپرخاشگری در مدارس، زمينه مهمی براي مداخالت است. سن آغاز درمان مهم است برای این که هرچه رفتار غیراطباقی بیش تر ادامه یابد، مقاوم تر می گردد.

 

تحقيقات شان مي دهد که اشخاص عاری مهارتهای ارتباطی( و به طورکلی مهارت های زندگی) مناسب، در حالت های گوناگون دچار مشکل میشوند :مشکلات چنين افرادی عمدتا به دو حیطه مربوط مي شود:راهبردهای کنترل بیرونی و راهبردهای حل مسئله چناچه این اشخاص بطور صحیح و به مقدار مناسب تحت اموزش مهارتهای ارتباطی یا دیگر مهارتهای زندگی قرار بگیرند، در این دو نوع مشکل بهبودی چشمگیری خواهند داشت؛ بنابراین بنظر می رسد که یکی از بهترین انواع برنامه هاي پيش‌گيري و بهبود علائم اختلال سلوک در کودکان نوجوانان، اموزش مهارت های اجتماعي و ازجمله مهارت های حل مسئله باشد.

 

اختلال سلوک چیست ,اختلال سلوک , تعریف اختلال سلوک

کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک

 

از ديگر شیوه های درمان اختلال سلوک قصه درمانی است. گرچه تأثیر نسبي اموزش مستقیم مهارت های شناختی و اجتماعي در چند مطالعه گزارش شده است. بطور كلی محققان عدم تعمیم پذیری مهارت های آموخته شده به محیط طبيعي را، بزرگ ترين مشكل اموزش سنتی مهارت های اجتماعي( اموزش، ارائه الگو، تمرین، بازخورد و تقویت) ميدانند .

 

برای این که در این روش، اموزش یك تبحر تنها دستور العملی مستقیم در مورد یك روش عمل مشخص در یك حالت خاص است و انعطاف پذیری الزامی را براي مطابقت با موقعیت های جدید ندارد بر همین اساس به كارگیری روش های غیرمستقیم مانند بازي و داستان در اموزش مهارت ها یك ضرورت محسوب می شود به نظر میرسد از آن جایی كه آموزه ها و پندها در خلال داستان به خوبی برا ی كودك قابل درک و بامعنی ميشود ، احتمال به كارگیری و تعمیم آنها به وسیله كودك در زمينه های مشابه افزایش می یابد.

 

پژوهشهای گوناگون اثرگذاری داستان و قصه گویی را در كاهش مشكلات رفتاری و افزایش رفتارهای مثبت در كودكان نشان می‌دهند . براي نمونه مطالعه شتمن در قالب برنامه ای براي كاهش پرخاشگری در پسرانی كه بعنوان بسیار پرخاشگر شناخته شده بودند؛ برنامه كاربرد قصه در كلاس تگلاسی و روتمن براي كاهش رفتارهای خشونت آمیز كودكان در كلاس درس؛ برنامه كرسول( براي كمك به مراجعان ده ساله تكانشی جهت درك مقدمات، رفتار و نتایج آن.

 

همچنين مطالعه راحیل بر روی اثرگذاری یك برنامه قصه محور د ر بهبود كفایت های اجتماعي و مهارت های رابطه با همسالا ن در كودكان دارای نا توانایی – های هیجانی، كه در آن از داستان ها به عنوا ن وسیله ای براي بررسی مشكلات اجتماعي رایجی كه كودكان در مدرسه با آنها برخورد دارند و پرورش مهارت های گزینش و كاربرد راهبرد هایی براي حل این مشكلات، استفاده شده بود. در ایرا ن هم چند پژوهش اندک، اثربخشی كاربرد قصه گویی را بعنوان تكنیكی براي اموزش راهبردهای اجتماعي به كودكان دارای مشكلات رفتاری – عاطفی:پرخاشگری، و اختلالات رفتاری آشكار نشان داده، تأثیر آنرا مثبت محاسبه كرده اند.

 

از آن جا که مدیریت رابطه متقابـل والــدین و نوجــوان، خــط اول درمــانی در بســیاری از اخــتلال هــای رفتاری کودکان ونوجوانان محسوب میشود؛ درمـان هـای رفتـاری در اصلاح روابط والدین فرزندان در اختلال سلوك ضـروری اسـت عوامل خانوادگي ماننـد مشـکلات روانـی والـدین و شـیوه هـای تربیتی ناکارآمد، در رشد و حفظ علائم اختلال سلوك در نوجوانان نقش مهمی دارند؛ بنابراین مـداخلاتی کـه والـدین را مـورد هـدف قـرار دهند از جمله روشهـای مـوثر بـرا ی پیشـگیری و نیـزدرمـان اسـت. از این رو با توجه به نقش مهـم شـیوه هـا ی رفتـار ی والـدین در سبب شناسی این اختلال، اموزش سبک های والدگری به والدین این نوجوانان در روند درمانی بسیار مفید و کمک کننده است.

 

گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته

 



مطالب بیشتر برای زندگی بهتر

کالا ها و خدمات منتخب

      ----------------        سیــاست و اقتصــاد با بیتوتــــه      ------------------

      ----------------        همچنین در بیتوته بخوانید       -----------------------