اختلال وحشت خواب: تعریف، علل، علائم و درمان

مجموعه: مشاوره خانواده

وحشت خواب چیست

وحشت شبانه چیست و چگونه آن را کنترل کنیم؟

تعریف اختلال وحشت خواب

اختلال وحشت خواب به معنی برخاستن از خواب در ثلث اول  شب هنگام خواب عمیق (NREM  مراحل 3 و 4 ) به علت رویایی وحشتناک است. 

اختلال وحشت خواب چیست؟

وحشت خواب همیشه با گریه ، فریاد گوش خراش و همراه با رفتارهای اضطرابی شدید تا حمله پنیک شروع می شود. 

بیمار با حالتی وحشت زده در بستر می نشنید و جیغ بلندی می کشد و گاهی بلافاصله بیدار شده و احساس وحشت شدیدی به او دست می شود. 

بیمار ممکن است به خاطر اختلال موقعیت سنجی بیدار بماند ولی در اغلب موارد دوباره به خواب می رود و دوره مزبور را فراموش میکند. 

تفاوت کابوس با وحشت خواب

تفاوت کابوس دیدن با اختلال وحشت شبانه

مهم ترین تفاوت کابوس و اختلال وحشت در این است که افراد ، کابوس را به یاد می آورند ولی در وحشت شبانه ، بیمار واقعه را به خاطر نمی آورد. 

کابوس دیدن اغلب در اواخر شب رخ میدهد ولی وحشت شبانه اغلب در چند ساعت ابتدای خواب ایجاد می شود. 

برخلاف کابوس که یک توالی رویای پیچیده است ، وحشت خواب معمولا بدون تصویر بوده و فقط دارای قطعاتی از تصاویر روشن و ایستای وحشتناک بسیار گذرا است. 

میزان شیوع وحشت خواب

وحشت خواب اغلب در کودکان دیده می شود. حدود 1 – 6 درصد کودکان به صورت دوره های مجزا به این اختلال مبتلا می شوند. 

شیوع آن در پسرها بیشتر از دخترها است و زمینه خانوادگی دارد. 

نشانه های وحشت خواب

علایم وحشت خواب

- بیدار شدن ناگهانی با اضطراب شدید

- تحریک بیش از حد دستگاه خودکار

- حرکت کردن

- گریه و زاری

- به یاد نیاوردن وقوع اتفاق

- فشار خون بالا

- ضربات قلب شدید

- تعریق بیش از حد

- چشم های وحشت زده با مردمک های گشاد

- فردی که دچار وحشت خواب شده معمولا در بستر می نشیند و به محرک ها پاسخ نمیدهد و اگر بیدار شود سردرگم است یا دچار اختلال موقعیت سنجی می شود. 

علت وحشت خواب

- تب 

- کم خوابی

- خستگی مفرط

- به هم ریختن ساعت خواب

- تنفس نامنظم یا آپنه خواب

- سندرم پاهای بی قرار

- مصرف برخی داروها

- اختلات خلقی از جمله اضطراب و افسردگی

- مصرف الکل

موج آهسته محرومیت خواب میتواند باعث تشدید وحشت خواب شود. 

در کودکان وحشت خواب به ندرت با آسیب روانشناختی همراه است ولی سابقه تجربه سانحه بار یا مشکلات روانپزشکی واضح اغلب در بزرگسالان دچار این اختلال وجود دارد. 

شدت اختلال وحشت خواب میتواند در برخی افراد کمتر از یک ماه باشد و در برخی دیگر تقریبا هر شب بروز کند. 

تشخیص وحشت خواب

روش تشخیص وحشت خواب

پزشک برای تشخیص اختلال سوابق پزشکی و علایم بیماری را بررسی میکند. 

معاینه فیزیکی انجام میدهد. 

درباره سابقه خانوادگی و مشکلات خواب از شما سوالاتی می پرسد. 

برای تشخیص بهتر شما را برای مطالعه خواب شبانه یا پلی سومونوگرافی ارجاع می دهد. 

درمان وحشت خواب

در اغلب کودکان وحشت خواب به صورت خود به خود فروکش میکند و نیازی به درمان ندارد. 

بهتر است اجازه دهید دورهوحشت خواب تمام شود و کودک را از خواب بیدار نکنید. 

مدت زمان دوره وحشت خواب کوتاه است بنابراین بهترین کار این است اجازه دهید دوره آن تمام شود و فرد هوشیار شود. بیدار کردن کودک میتواند تحریک را قوی تر کرده و باعث طولانی تر شدن مشکل شود. 

هیپنوتیزم میتواند باعث شود افراد حساسیت کمتری نسبت به وحشت خواب نشان دهند. 

تکنیک دیگر این است که فرد دقیقا قبل از شروع وحشت خواب ، از خواب بیدار شود و به این ترتیب از تکرار این اختلال جلوگیری می شود. 

مشاوره یا روان درمانی در اغلب موارد میتواند مفید باشد. 

برخی شواهد نشان داده اند که وحشت در خواب میتواند ناشی از عادت های بد خواب یا کمبود خواب باشد که  در این موارد باید روی بهبود میزان خواب و کیفیت خواب تمرکز کنید. 

استرس بیش از حد و درگیری ذهنی هم میتواند روی خواب تاثیر بگذارد بنابراین داشتن استراتژی برای کاهش استرس و روان درمانی میتواند طول دوره ها را کاهش دهد.

برای کاهش وحشت خواب در کودکان باید سعی کنید محیطی آرام و بدون استرس برایشان فراهم کنید و قبل از خواب برایشان کتاب بخوانید.

گردآوری : بخش روانشناسی بیتوته