آشنایی با آداب و دعا قبل و بعد از زایمان
- مجموعه: اعمال مستحبی
دعاهای بعد از زایمان
آداب و دعا قبل و بعد از زایمان چیست ؟
آداب و دعا قبل از زایمان :
تلاوت سوره مبارکه انشقاق بعد از نماز، مخصوصا در ماه نهم ترک نشود و هنگام درد زایمان با شروع هر درد، این سوره را بخواند و چنانچه با زبان نمی تواند در دل بخواند
خوردن یک شربت زعفران در هنگام زایمان باعث آسان شدن زایمان می شود (قبل از زمان زایمان مصرف نشود، زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود).
هرگاه زن باردار احساس کند که وقت زایمان نزدیک شده، قبل از درد زایمان دوش بگیرد، ولی حمام گرم نباشد.
هنگام زایمان، چیزهای خوشبو همراه داشته باشد، دهان را باز نگه دارد تابیشتر هوای آزاد برکشد.
غذا در حجم کم اما بسیار مغذی بخورد و از غذاهایی که یبوست آور است دوری کنید.
دعا کردن و خواندن دعاهایی که در این زمینه نقل شده است. همچنین از امیر المومنین علیه السلام منقول است که اصحاب کهف هشت تن بودند و اسامی آنها تملیخا، مکشلینیا، مشلینیا، مرنوش، برنوش، شادنوش، مرطونس و قطمیر (نام سگ آن ها) می باشد، ابن عباس در مورد نوشتن و همراه داشتن اسامی، خواصی ذکر کرده است، از آن جمله قرار دادن اسامی اصحاب زیر سر نوزادانی که ناآرام بوده و زیاد گریه می کنند؛ باعث آرامش آنها می شود. همچنین بستن اسامی آن ها بر ران چپ زنانی که زایمان سختی دارند، سبب سهولت در زایمان می گردد.
براى رفع دشوارى زايمان زنان بر پوستى بنويسد :
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ كَاَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَ ما يُوعَدُونَ لَمْ يَلْبَثُوا اِلاّ ساعَه مِنْ نَهارٍ كَاَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَها لَمْ يَلْبَثُوا اِلاّ عَشِيَّه اَوْ ضُحيها اِذْ قالَتِ اَمْرَاَتُ عِمْرانَ رَبِّ اِنّى نَذَرْتُ لَكَ ما فى بَطْنى مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنّى اِنَّكَ اَنْتَ السَّميعُ الْعَليمُ»
سپس آن را بر ران راست او ببندد و وقتى فرزندش به دنيا آمد باز كند.
بهترین سوره برای زایمان راحت :
جدا از انواع دعا برای راحت شدن زایمان طبیعی، سوره هایی نیز وجود دارد که توصیه می شود در زمان نزدیک شدن زایمان طبیعی آنها را بخوانید. انواع دعا یا سوره برای زایمان راحت به شرح زیر است:
• سه بار سوره حمد (فاتحه)
• سه بار آیه الکرسی
• سوره انشقاق (دعای انشقاق برای زایمان راحت)
• سه بار سوره فلق و ناس
• هفت بار ذکر حَسْبِیَ اللّهُ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ
• سه بار ذکر یاحی یا قیوم برحمتک استغیث
• کمک گرفتن از دعا و قران برای زایمان راحت به شدت موثر است. آیات قرانی آرامش بخش اند و منجر به کاهش استرس زایمان طبیعی خواهند شد.
پیامبر بزرگوار اسلام فرموده اند: زن باردار سوره ذاریات را روی کاغذ نوشته و همراه خود داشته باشد، همراه داشتن سوره ذاریات قرآن باعث زایمان راحت تر می شود.
همچنین حضرت محمد (ص) فرموده اند، خواندن سوره ذاریات بر زن حامله، زایمان یا وضع حمل را ساده تر خواهد کرد.
ذکر برای زایمان راحت از حضرت عیسی (ع) :
حضرت عیسی (ع): کسی که درد زایمان دارد، این دعا را بخوانند:
«یَا خَالِقَ النَّفْسِ مِنَ النَّفْسِ وَ مُخَلِّصَ النَّفْسِ مِنَ النَّفْسِ ِ فَرِّجْ عَنَّا وَ خَلِّصْنَا مِنْ شِدَّتِنَا».
ذکر برای زایمان راحت از امام علی (ع) :
امام علی (ع): «من دو آیه از قرآن می شناسم که وقتى وضع حمل زن مشکل شد این آیات را برایش در پوستى بنویسند و او آن را به کمرش ببندد:
«بسم اللَّه و باللَّه، "فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً، إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً" این آیات را هفت مرتبه و "یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ، إِنَّ زَلْزَلَه السَّاعَه شَیْءٌ عَظِیمٌ"، و "یَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَه عَمَّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ کُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها وَ تَرَى النَّاسَ سُکارى وَ ما هُمْ بِسُکارى وَ لکِنَّ عَذابَ اللَّهِ شَدِیدٌ" را یک مرتبه بنویسد. این دو آیه را بر ورقه اى بنویسند و با نخى از کتان نتابیده بر ران چپ او ببندند. وقتى فرزندش را به دنیا آورد همان ساعت آن را باز کن و در این کار سستى مکن».
ذکر برای زایمان راحت از امام صادق (ع) :
امام صادق (ع) فرمودند: زمانی که درد زایمان سخت شد برای او پس از «بسم الله» این گونه بنویسند:
«کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَ ما یُوعَدُونَ لَمْ یَلْبَثُوا إِلَّا ساعَه مِنْ نَهارٍ، کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَها لَمْ یَلْبَثُوا إِلَّا عَشِیَّه أَوْ ضُحاها، إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَکَ ما فِی بَطْنِی مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ»
سپس آن را بر روی پای راستش قرار دهند و پس از زایمان بگیرند.
امام صادق (ع) همچنین به عنوان ذکر برای زایمان راحت فرمود : بعد از بسم الله برای او بنویسند:
«مَرْیَمُ وَلَدَتْ عِیسَى هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَه ثُمَّ مِنْ عَلَقَه ثُمَّ یُخْرِجُکُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّکُمْ ثُمَّ لِتَکُونُوا شُیُوخاً. فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً. وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ سَلَّمَ تَسْلِیما»
ذکر برای زایمان راحت از امام باقر (ع) :
شخصی به پیش امام باقر (ع) آمده و گفت: یابن رسول الله کمکم کنید. زنم از شدت درد زایمان، نزدیک است بمیرد. امام فرمود: به خانه برو و بنویس:
«فَأَجاءَهَا الْمَخاضُ إِلى جِذْعِ النَّخْلَه قالَتْ یا لَیْتَنِی مِتُّ قَبْلَ هذا وَ کُنْتُ نَسْیاً مَنْسِیًّا فَناداها مِنْ تَحْتِها أَلَّا تَحْزَنِی قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحْتَکِ سَرِیًّا وَ هُزِّی إِلَیْکِ بِجِذْعِ النَّخْلَه تُساقِطْ عَلَیْکِ رُطَباً جَنِیًّا»
سپس با صدای بلند این آیه را بخوان
«وَ اللَّهُ أَخْرَجَکُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِکُمْ لا تَعْلَمُونَ شَیْئاً وَ جَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَه لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ. كَذَلِکَ أُخْرُجْ أَيَّهُا الطَّلْقُ أُخْرُجْ بِإِذْنِ اللهِ».
پس به خواست خدا همان ساعت درد از بین می رود.
موقع زایمان :
• سه بار سوره توحید بخواند و به حضرت زهرا هدیه کند تا زایمان راحت باشد.
• حین زایمان خودش یا اگر نتوانست اطرافیان، سوره انشقاق و ناد علی بخوانند.
• بعد از زایمان اولین چیزی که می خورد، رطب یا خرما باشد.
آداب قبل از زایمان
آداب و دعا بعد از زایمان :
وقتی که نوزاد به دنیا آمد اولین کار گفتن اذان و اقامه در گوش اوست. بعد از آن دعای تولد نوزاد را که شامل آیاتی از قرآن است بخوانید. اعمال دیگری مثل برداشتن کام، عقیقه، ختنه و… نیز باید انجام شود.
دعای برای نوزاد تازه متولد شده از پیامبر (ص) :
پیامبر (ص) فرمود: وقتی که فرزند به دنیا آمد آیات 115 تا 118 سوره مومنون را در دو گوش او بخوانید تا از بیماری های صرع و غش در امان باشد:
«أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ وَ مَن يَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ لَا بُرْهَانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّمَا حِسَابُهُ عِندَ رَبِّهِ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْكَافِرُونَ وَ قُل رَّبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَأَنتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ»
دعای تولد نوزاد از حضرت مریم (س) :
حضرت مریم (س) پس از تولد حضرت عیسی (ع) این دعا را به زبان آورد:
«إِنِّی أُعِیذُهَا بِکَ وَ ذُرِّیَّتَهَا مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ»
اعمال مستحب پس از تولد نوزاد :
از وقتی که نوزاد را برای اولین بار در آغوش گرفتید این اعمال را باید برایش انجام دهید:
گفتن اذان و اقامه :
پس از تولد نوزاد اولین کار این است که در گوش راست او اذان و در گوش چپ اش اقامه بگویید. قطعا وقتی برای اولین بار نوزادتان را به دست تان می دهند به این زودی ها نمی خواهید آن را پس بدهید! پس علاوه بر اذان و اقامه، سوره های حمد، توحید، معوذتین (سوره هایی که با قل اعوذ شروع می شود)، آیه الکرسی، آیات آخر سوره حشر و آیات اول سوره مومنون را هم در گوشش بخوانید؛
آیات آخر سوره حشر :
هُوَ اللَّهُ الَّذِی لا إِلَهَ إِلا هُوَ عَالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ ﴿٢٢﴾
هُوَ اللَّهُ الَّذِی لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ ﴿٢٣﴾
هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الأسْمَاءُ الْحُسْنَى یُسَبِّحُ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ﴿٢٤﴾
آیات اول سوره مومنون :
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم. قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ ﴿١﴾
الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خَاشِعُونَ ﴿٢﴾
وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ ﴿٣﴾
وَ الَّذِینَ هُمْ لِلزَّکَاةِ فَاعِلُونَ ﴿٤﴾
وَ الَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ ﴿٥﴾
إِلا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ ﴿٦﴾
فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاءَ ذَلِکَ فَأُولَئِکَ هُمُ الْعَادُونَ ﴿٧﴾
وَ الَّذِینَ هُمْ لأمَانَاتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رَاعُونَ ﴿٨﴾
وَ الَّذِینَ هُمْ عَلَى صَلَوَاتِهِمْ یُحَافِظُونَ ﴿٩﴾
أُولَئِکَ هُمُ الْوَارِثُونَ ﴿١٠﴾
الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ﴿١١﴾
وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الإنْسَانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ ﴿١٢﴾
ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِی قَرَارٍ مَکِینٍ ﴿١٣﴾
ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَکَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ ﴿١٤﴾
ثُمَّ إِنَّکُمْ بَعْدَ ذَلِکَ لَمَیِّتُونَ ﴿١٥﴾
ثُمَّ إِنَّکُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ تُبْعَثُونَ ﴿١٦﴾
برداشتن کام نوزاد :
مقداری خرما یا هر چیز شیرین دیگری را نرم کرده و به صورت مایع در آورید و در دهان نوزاد بریزید. برداشتن کام نوزاد با تربت امام حسین (ع) بسیار توصیه شده است.
لباس نوزاد :
به نوزادتان لباس های سفید بپوشانید و از پوشاندن رنگ های زرد به او خودداری کنید.
عقیقه دادن :
در اولین فرصت برای فرزندتان عقیقه بدهید.
ختنه کردن :
در روایات آمده است که بهترین زمان ختنه کردن نوزاد در روز هفتم است. زیرا در این روز خونریزی کمتری خواهد داشت.
تراشیدن مو :
در روز هفتم موی سر نوزاد را بتراشید و هم وزن موی او با نقره صدقه بدهید.
آداب بعد از زایمان
غسل های بعد زایمان :
غسل روز دهم زایمان چگونه است ؟
در مورد غسل های پس از زایمان، ترتیب خاصی وجود ندارد. اما به طور کلی، دو نوع غسل در این دوره ذکر شده است. یکی از این غسل ها غسل نفاس و دیگری غسل استحاضه است. غسل نفاس پس از زایمان و در طی دوره نفاس برای زنان الزامی است. این غسل به منظور پاک شدن از خون و مایعاتی که پس از زایمان از رحم وارد مجرای تناسلی زن جاری می شود، انجام می شود.
غسل استحاضه نیز در صورت بروز شرایط خاص انجام می شود. این غسل به منظور پاک شدن از خون حیض پس از زایمان و یا در صورت بروز خونریزی بیش از حد طبیعی پس از زایمان انجام می شود. اگر زن بعد از زایمان خونریزی طبیعی حاصل از حیض نداشته باشد، غسل استحاضه لازم نیست و تنها غسل نفاس کافی است.
در کل، این غسل ها به منظور حفظ پاکی و تمیزی زن بعد از زایمان است و بستگی به شرایط و نیازهای هر زن دارد. همچنین، مشاوره پزشک یا متخصص زنان در مورد غسل های بعد از زایمان می تواند کمک کننده باشد و در صورت لزوم راهنمایی های دقیق تری ارائه دهد.
غسل نفاس
وقتی زایمان انجام شود، بغض هایی از رحم خارج می شود که بسته به ویژگی های زن، ممکن است تا ده روز ادامه داشته باشد، چه به صورت طبیعی، سزارین یا حتی در صورت سقط جنین. این خونریزی در زبان عامیانه به آن "نفاس" معروف است، اما باید توجه داشت که لزوماً در دهمین روز انجام غسل نفاس صورت نمی گیرد و ممکن است در برخی زنان زمان آن کوتاه تر باشد. همچنین، ممکن است بعضی زنان تجربه خونریزی طولانی تری را داشته باشند.
با این حال، باید به خاطر داشت که خونریزی بعد از زایمان تنها تا ده روز به عنوان نفاس محسوب می شود و پس از آن حکم دیگری دارد. در نتیجه، اصطلاح "غسل روز دهم زایمان" به غسل نفاس اشاره دارد، اما ضرورتاً در روز دهم انجام آن ضروری نیست. لازم است توجه کنید که هر زن ممکن است تجربه های متفاوتی در مورد مدت و شدت خونریزی پس از زایمان داشته باشد. برای اطمینان بیشتر، همواره مشاوره پزشک یا متخصص زنان درباره زمان مناسب برای انجام غسل نفاس و مراقبت های لازم پس از زایمان مفید است.
برای انجام این غسل بعد از زایمان، زائو باید اجازه دهد خونریزی قطع شود. برای بسیاری از زنان خونریزی در یک دوره ی ده روزه و حتی قبل از آن قطع می شود اما در بعضی زنان ممکن است با وقفه هایی در این میان همراه باشد.
به طور مثال فرد 5 روز خونریزی داشته باشد و بعد خون قطع شود و دوباره بعد از دو روز خونریزی صورت بگیرد. یک قاعده ی کلی وجود دارد. مهم نیست خون ریزی شما در میان وقفه داشته باشد یا نه. مجموعاً بعد از ده روز خونریزی باید غسل نفاس انجام دهید. حتی اگر خونریزی ادامه داشته باشد، دیگر آن خون خون نفاس نیست و شرایط دیگری دارد که در ادامه در موردش توضیح می دهیم.
در کلیات غسل های بعد از زایمان به ترتیب در بین علما اختلاف نظری وجود ندارد و شرایط غسل های بعد از زایمان به ترتیب خامنه ای، غسل های بعد از زایمان به ترتیب مکارم، غسل های بعد از زایمان به ترتیب سیستانی و ... شرایط همین است. تنها ممکن است در جزئیات و برخی شرایط پیش آمده ی خاص تفاوت هایی داشته باشند که باید به کتاب آن مرجع مراجعه شود.
غسل استحاظه
در ترتیب غسل های بعد از زایمان، ابتدا غسل نفاس قرار دارد. اگر خونریزی همچنان ادامه داشته باشد، غسل استحاظه باید انجام شود. استحاظه به طور کلی به خونی اشاره دارد که از بدن خارج می شود و نمی توان آن را به عنوان خون حیض یا نفاس در نظر گرفت. خون استحاظه به دو گروه قلیله و کثیره تقسیم می شود.
استحاظه قلیله شرایطی است که خون در آن به صورت کمی جاری می شود و سریعاً قطع می شود. خون قلیله به صورت جریان مستقیم نیست و معمولاً به صورت یک لکه کوچک قابل مشاهده است که لباس را آلوده می کند.
اما در حالت استحاظه کثیره، خون به صورت جریان مستمری جاری می شود. این نوع خونریزی بیشتر از خون قلیله است و ممکن است مقدار بیشتری از لباس را آلوده کند.
با این توصیفات، ترتیب غسل های بعد از زایمان این است که در ابتدا غسل نفاس انجام می شود و در صورت ادامه خونریزی، غسل استحاظه نیز انجام می شود. برای تعیین نوع و زمان مناسب این غسل ها، مشاوره پزشک یا متخصص زنان به شما کمک خواهد کرد.
در نوع قلیله نیازی به غسل نیست و زن برای هر نماز باید یک وضو بگیرد، اما در حالت کثیره نیاز به غسل استحاظه است. غسل استحاظه کثیره یک غسل سه گانه است: یک غسل براى نماز صبح، یک غسل براى نماز ظهر و عصر و یک غسل براى نماز مغرب و عشا تا زمانی که خونریزی ادامه داشته باشد.
غسل چله
یکی دیگر از غسل هایی که بعضی آن را در دسته ی غسل های بعد از زایمان به ترتیب قرار می دهند، غسل چهل روزگی نوزاد است. این غسل به طور عمومی به عنوان غسل چله شناخته می شود و در بسیاری از شهرهای ایران انجام می شود. اما باید توجه داشت که انجام این غسل توسط هیچکدام از مراجع تقلید تأیید نشده است و واجب بودن آن مورد تأیید قرار نمی گیرد.
مقالات متعددی در مورد غسل چهلم زایمان و شرایط و مراحل آن وجود دارد. در این مقاله، به بررسی شرایط و مراحل این غسل خواهیم پرداخت. با این حال، تصمیم نهایی درباره انجام غسل چله و هر گونه غسل دیگری پس از زایمان، بر عهده خودتان است.
گردآوری: بخش مذهبی بیتوته
