چه چیزی باعث صدای صاعقه می شود؟

مجموعه: چرا ، زیرا و چگونه

صدای رعد و برق 

چرا صاعقه صدا دارد

رعد و برق یا صاعقه، جرقه های نورانی الکتریکی است که در آسمان ظاهر می شوند و چند لحظه بعد صدایشان به گوش می رسد. در هوای تمیز معمولا میتوان از فاصله 161 کیلومتری ، صاعقه را ببینیم ولی در مکان های ساکت و خلوت حداکثر فاصله ای که میشود صدای صاعقه را شنیدن 24 کیلومتر است و در محیط های پر صدای شهری این فاصله کمتر از 8 کیلومتر می شود.

با وجودی که رعد و برق به عنوان پدیده ای مرگبار شناخته می شود ولی برای حفظ سلامت آب و هوا ضروری است. رعد و برق نیتروژن موجود در هوا را به اکسید نیتروژن و اسید نیتریک تبدیل میکند که این ترکیبات به عنوان کود طبیعی گیاهی مورد استفاده قرار می گیرند. 

از سویی دیگر رعد و برق با ذرات آلاینده و غبار موجود در هوا برخورد کرده و باعث سنگین شدن و سقوط آنها روی زمین می شود و به تمیز شدن هوای اطراف کمک زیادی میکند.

در این مقاله بیتوته میخواهیم درباره علت ایجاد صاعقه صحبت کنیم و ببینم چرا صاعقه صدا دارد؟

علت ایجاد صدای صاعقه

علت ایجاد صاعقه

برق صاعقه ، جریان الکتریکی است. زمانی که ابرها در آسمان به سمت هم حرکت میکنند ، ذرات کوچک یخ یا باران های یخ زده موجود در انها به هم برخورد کرده ، متلاشی می شوند. 

این برخورد باعث تولید بار الکتریکی شده و بعد از مدتی کل ابر با بارهای الکتریکی پر می شود. بارهای مثبت یا پروتون ها در بالای ابر و بارهای منفی یا الکترون ها در پایین ابر جمع می شوند. 

از سویی دیگر بارهای الکتریکی مثبت زمین در اطراف اجسام مختلف مانند کوه ها،درختان و انسانها متمرکز می شوند. زمانی که بار منفی ابر ، بارهای مثبت زمین را به خود جذب می کند ، اتصال بارهای مثبت زمین به ابر باعث بروز صاعقه می شود. 

گرمای ناشی از صاعقه میتوانید به 54 هزار درجه فارنهایت یعنی 6 برابر گرم تر از سطح خورشید برسد. 

صدای صاعقه 

چرا صاعقه صدا دارد؟

هنگامی که نور رعد و برق از ابر به سمت زمین می آید ، حفره ای کوچک به صورت کانال در هوا باز میکند. بعد از عبور صاعقه این کانال به حالت قبلی بر می گردد و یک موج صوتی ایجاد می کند که همان صدای رعد و برق است.

این دو پدیده به صورت همزمان رخ می دهند ولی از آنجا که سرعت نور بیشتر از سرعت صدا است ، ما در ابتدا نور را می بینیم و سپس صدایش را می شنویم. 

تشخیص فاصله طوفان از روی صدای صاعقه

اگر میخواهید فاصله طوفان از خودتان را محاسبه کنید کافی است تعداد ثانیه هایی که بین دیدن نور صاعقه و شنیدن صدای صاعقه می شنوید را بشمارید و بر عدد 5 تقسیم کنید. 

نتیجه حاصل فاصله طوفان از شما با واحد مایل را نشان میدهد. 

اگر هر بار صدای صاعقه ای که می شنوید در حال بلند تر شدن است به معنی نزدیک تر شدن طوفان به شما ست و زمانی که هر صاعقه صدایش در حال کمتر شدن باشد نشان دهنده دور شدن طوفان از شماست. 

معرفی انواع صاعقه 

انواع رعد و برق

رعد و برق میتواند در جهات و مسیرهای مختلف ایجاد شود که بر همین اساس نامگذاری شده است. 

1 - رعد و برق ابر به زمین : خطرناک ترین نوع صاعقه است که به اجسام بلند مانند درختان و ساختمان ها برخورد کرده و میتواند منجر به اتش سوزی شود. 

2 – رعد و برق درون ابری : رایج ترین نوع صاعقه است که در اثر جذب بار منفی و مثبت بین خود ابر ایجاد می شود و از دور به حالت شبیه نور روشن و لرزان لامپ دیده می شود. 

3 – رعد و برق بین ابری : این صاعقه کمتر رایج است و زمانی که بارهای مثبت و منفی دو ابر مختلف یا ابرهای مختلف هم را جذب کنند اتفاق می افتد و نور صاعقه بین دو ابر حرکت میکند.

4 – رعد و برق چنگالی : به شکل خطوط نوری دندانه دار دیده می شود و میتواند چندین شاخه داشته باشد و به شکل تیری که از ابر به سمت زمین یا ابر به سمت هوا انداخته می شود ، دیده می شود که میتواند تا فاصله 16 کیلومتری دورتر از طوفان دیده شود.

5 – رعد و برق ورقه ای : به شکل جرقه های نوری است که تمام ابر را روشن میکند.

6 – رعد و برق گرمایی : این اصطلاح برای صاعقه هایی استفاده می شود که به قدری از ما دورند که صدایشان به ما نمی رسد و چون بیشتر در روزهای گرم تابستان آسمن را روشن می کنند به این نام شناخته می شوند.

7 – رعد و برق ارتفاع بالا : جرقه هایی که به صورت رنگی بالای طوفان ایجاد می شوند و از زمین قابل دیدن نیستند. این جرقه ها به نام جن های قرمز ، فواره های آبی یا الف های سبز شناخته می شوند. 

8 – رعد و برق روبانی : نور صاعقه توسط باد از هم جدا می شود و به صورت رگه های نورانی موازی دیده می شود. 

9 – رعد و برق زنجیری : نور صاعقه هنگام محو شده به شکل خطوط نقطه ای شکسته می شود.

10 – رعد و برق توپی : صاعقه ای است که به ندرت دیده می شود و به شکل توپ متمایل به قرمز و درخشان است. حالت کروی با قطر حدود 30 سانتی متر و صدایی تیز است که هنگام انفجار بلند تر هم می شود.

11 – رعد و برق آتش سنت المو : به شکل درخشش آبی متمایل به سبز در بالای اجسام برجسته زمین دیده می شود و زمانی ایجاد می شود که جرقه های بار مثبت زمین در پاسخ به بار منفی ابرها ، بالا می روند.

12 – رعد و برق آنویل : بدون ابر و به صورت ناگهانی در آسمان دیده می شود و در جایی دور از ابر اصلی به طمین می خورد در حالی که آسمان بالای محل برخورد کاملا صاف و روشن است. 

گردآوری : بخش علمی و آموزشی بیتوته