آشنایی با رشته آموزش کودکان استثنایی



 

روان شناسی آموزش کودکان استثنایی شاخه‌ای از دانش روانشناسی است

 

معرفی رشته آموزش کودکان استثنایی

در حدود 3 درصد افراد هر جامعه مبتلا به نوعی عقب ماندگی ذهنی می باشد، شناسایی این قبیل کودکان و آموزش و پرورش آنان از ابعاد مختلف حائز کمال اهمیت می باشد. 

 

در دین مبین اسلام افراد با هر نوع توان و استعداد حق برخورداری از موهبت الهی و حقوق اجتماعی را دارند و استعداد و توان آنها در هر حد و اندازه قابل پرورش و تربیت است بنابر این باید در حکومت جمهوری اسلامی امکانات بهره وری از مواهب الهی را برای همه افراد در سایه تعلیم و تربیت صحیح فراهم نمود.

 

مسئله دیگری که در رابطه با تعلیم و تربیت این گروه مطرح است این است که عدم توجه به تعلیم و تربیت آنان موجب زیانهای اجتماعی و اقتصادی برای جامعه و در واقع هدر رفتن تعداد زیادی از افراد خواهد شد .مضافا باینکه با عنایت به شرایط جسمی و روانی این گروه اگر عدم توجه به آنان باعث انحرافات و اشکالات اجتماعی شود اثر مستقیم آن بر جامعه مترتب خواهد شد که در نزد خداوند مسئول خواهیم بود. 

 

منظور از کودکان استثنایی کودکان نابینا، ناشنوا، عقب مانده ذهنی، دارای معلولیت جسمی، کودکان مبتلا به اختلالات عاطفی – اجتماعی و کودکان تیزهوش می باشد.

تربیت متخصصانی در زمینه فراهم آوردن فرصت‌ های مناسب و امکانات آموزشی ویژه برای کودکان استثنایی و همچنین تربیت متخصصانی برای حداکثر کردن توانایی‌ های ذهنی و جسمی کودکان استثنایی با توجه به ویژگی‌ های عقلانی و جسمانی آنان هدف از رشته آموزش و پرورش کودکان استثنایی می باشد.

 

روان شناسی آموزش کودکان استثنایی شاخه‌ای از دانش روانشناسی است که به تعریف کلیه مسایل مربوط به کودکان استثنایی از گستره کودکان تیزهوش تا کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان نابینا و کم بینا، کودکان ناشنوا و کم شنوا، کودکان دارای ناتوانی های تکلمی، و کودکان دارای ناتوانی های حرکتی و ذهنی و تمامی امور و تعاریف مربوط به پیشگیری و شناخت و آموزش این کودکان می پردازد. 

 

این رشته دارای جذابیت های منحصر بفرد بوده و طرفداران خاص خود را حتی در بین نخبگان نیز دارد.

 

دروس عمومی رشته آموزش کودکان استثنایی:

بهداشت و کمک های اولیه. ادبیات فارسی. زبان عمومی. تربیت بدنی ۱٫ تربیت بدنی ۲٫ دو درس ازدروس مبانی نظری اسلام. یک درس از دروس اخلاق اسلامی و …

 

دروس اختصاصی رشته آموزش کودکان استثنایی:

تاریخ آموزش و پروش در اسلام و ایران، فلسفه آموزش و پرورش، اصول و مبانی آموزش و پرورش،‌ آموزش و پرورش تطبیقی، آموزش و پرورش ابتدایی راهنمایی و متوسطه، اخلاق اسلامی،‌روش ها و فنون تدریس، روانشناسی عمومی، ‌روانشناسی تربیتی، روانشناسی رشد کودکی و نوجوانی، جامعه شناسی عمومی، جامعه شناسی آموزش و پرورش، اقتصاد آموزش و پرورش، مقدمات مدیریت آموزشی، مقدمات برنامه ریزی آموزشی و درسی، آموزش و پرورش کودکان استثنائی، مقدمات مشاوره و راهنمایی، مقدمات تکنولوژی آموزشی، آشنایی با کتابخانه و اصول کتابداری، روش‌های آماری در علوم تربیتی، سنجش واندازه‌گیری در علوم تربیتی، مقدمات روش تحقیق در علوم تربیتی.

 

دروس تخصصی آموزش کودکان استثنایی:

فیزیولوژی، روانشناسی عقب ماندگی های ذهنی‌، آموزش و پرورش عقب ماندگان ذهنی، اختلالات رفتاری ـ عاطفی، اختلالات گویایی، اختلالات یادگیری، گفتار درمانی، روش های تغییر رفتار، آزمون های تشخیص عقب ماندگی های ذهنی، بهداشت و کمک های اولیه، روش های مشاوره و مصاحبه، بازی و حرکت درمانی،‌ تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک‌ آموزشی، روش تدریس علوم تجربی و اجتماعی، روش تدریس ریاضی،‌ روش تدرس زبان فارسی، کارورزی در روش های تدریس، روش های بازپروری حسی ـ حرکتی، روش های بازپروری حرفه ای، روش های بازپروری اجتماعی، کارورزی در روش های بازپروری.

 

یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد

 

وظایف معلم کودکان استثنایی (خاص):

آموزش دروس متناسب با توانایی ها و نیازهای دانش آموزان خاص

تلاش برای شناخت و کشف توانایی ها و استعدادهای بالقوه دانش آموزان خاص

 

ایجاد ارتباط نزدیک و دوستی با دانش آموزان کم توان یا ناتوان

کمک به دانش آموزان در افزایش اعتماد به نفس، کسب استقلال و بهبود توانایی ها

 

نمره دهی و ارزیابی دانش آموزان

استفاده از ابزارهای کمک آموزشی مناسب و روش های تمرین متنوع در کلاس

 

همکاری با سایر متخصصان مانند پزشکان، گفتار درمان ها و یا روانشناسان آموزشی

صحبت با والدین در خصوص روند پیشرفت فرزندانشان و راهنمایی آنها برای داشتن رفتاری مناسب با بچه ها

 

مهارت و دانش مورد نیاز معلم کودکان خاص

علاقه فراوان به آموزش بچه ها به خصوص دانش آموزان خاص

 

مهارت ارتباطی عالی برای ایجاد ارتباط مناسب با دانش آموزان، والدین و…

خلاقیت و تسلط بر روش ها و فنون مختلف آموزشی

توانایی کار تیمی همراه با داشتن ابتکار عمل

 

توانایی مدیریت کلاس ها و برخورد مناسب با رفتارهای نابه نجار

همکاری در مراقبت شخصی از دانش آموزان خاص در صورت لزوم

صبر زیاد و خوش خلقی

 

توجه: رشته آموزش کودکان استثنایی در مقطع ارشد از زیرگروه های مجموعه روانشناسی محسوب می شود.

 

شخصیت های مناسب این شغل معلم کودکان خاص

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و ... برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

 

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.

 

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل معلم کودکان خاص

علاقه مندان این شغل می توانند برای کسب دانش و مهارت لازم به صورت تخصصی در سطح کارشناسی در رشته های روانشناسی آموزش کودکان استثنایی، علوم تربیتی گرایش های آموزش و پرورش کودکان استثنایی و آموزش و پرورش کودکان عقب مانده ذهنی  و در سطح کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی در دانشگاه های کشور تحصیل کنند.

 

البته در برخی موارد معلمانی هستند که در رشته های دیگر تحصیل کرده اند اما به دلیل علاقه ای که به آموزش کودکان خاص دارند، به این شغل روی آورده اند.

 

بازار کار رشته کودکان استثنایی :

۱. دبیر مدارس دانش آموزان استثنایی (عقب مانده ذهنی)

۲. مربی مراکز نگهداریکودکان عقب مانده ذهنی 

۳. مدیر مراکز کودکان و دانش آموزان عقب ماندهذهنی

۴. کارشناس گزینش و تشخیص کودکان عقب مانده ذهنی

۵. کارشناس آموزش و پرورشکودکان و دانش آموزان عقب مانده ذهنی در موسسات گوناگون از قبیل : وزارت آموزش وپرورش و سازمان بهزیستی کشور

 

گردآوری: بخش علمی بیتوته

کالا ها و خدمات منتخب

      ----------------        سیــاست و اقتصــاد با بیتوتــــه      ------------------

      ----------------        همچنین در بیتوته بخوانید       -----------------------