محاربه چیست؟ و چه مجازاتی دارد؟

مجموعه: نکات و قوانین حقوقی

محاربه چیست و چه مجازاتی دارد؟

محاربه چیست و در قانون مجازات چه حکمی دارد؟

محاربه چیست و چه حکمی دارد؟

ریشه‌ی واژه‌ی مُحارَبه، «حرب» است و در اصل به ‌معنای «سلب» و گرفتن است. در فقه مُحارَبه به معنای سلاح کشیدن به روی مردم، به قصد ترساندن آنان است. به فتوای فقها، هرکس که آشکارا و به زور، مال دیگری را بگیرد یا مردم را به‌ اسارت ببرد، محارب است. در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، در ماده ی 279، کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها، به نحوی که موجب نا امنی در محیط شود، محاربه است.

در قانون مجازات اسلامی هر فردی که برای ایجاد رعب و هراس و سلب آزادی و آرامش و امنیت مردم اسلحه در دست بگیرد محارب است و محارب مفسد فی الارض است. تفاوتی ندارد از سلاح سرد و یا گرم استفاده کنند. حتی چوب و سنگ هم می توانند از این ابزار باشند.

اگر فردی روی مردم اسلحه بکشد و به دلیل ناتوانی آن، کسی از آن نترسد، محارب نیست.

اگر فردی به دلیل خصومت های شخصی، به سمت یک نفر و یا چند نفر اسلحه بکشد و کار آن جنبه ی عمومی نداشته باشد، محارب به حساب نمی آید.

در ماده 185 این مسأله بسیار روشن است که سرقت مسلحانه به هر نحوی که باشد از مصادیق محاربه است.

یکی از مصداق های محاربه براندازی حکومت اسلامی موضوع ماده 187 قانون مجازات اسلامی ماده مذکور از این قرار است ((هر فرد یا گروه که طرح بر اندازی حکومت اسلامی را بریزد و برای این منظور اسلحه و مواد منفجره تهیه کند و نیز کسانی که با آگاهی و اختیار امکانات مالی مؤثر و یا وسایل و اسباب کار و سلاح در اختیار آنها بگذارند محارب و مفسد فی الارض می باشند.))

ماده ی 187 از این عناوین تشکیل یافته است :

طرح بر اندازی حکومت اسلامی: این نمونه از حرکت های محاربانه را در زمان معصوم نیز شاهد هستیم وسیره عملی معصوم علیه السلام هم نشان از برخورد مسلحانه حکومت اسلامی با این گروه هاست.

تهیه اسلحه و مواد منفجره: این قسمت از ماده مقوم جرم محاربه است زیذا تا دست به سلاح بردن نباشد محاربه معنا پیدا نمی کند.

قرار دادن امکانات مالی به صورت آگاهانه و مؤثر در اختیار فرد یا گروهی که قصد بر اندازی دارند: قید آگاهانه مذکور در ماده به این نکته اشاره می کند که علم به این عمل یعنی محاربه هم یکی از عناصری است که برای صدق این عنوان به فرد موضوع این ماده دخیل است.

حکم مجازات محاربه

راه های اثبات محاربه و افساد فی الارض

قانون گذار در ماده 189 راه های اثباتی جرم افساد فی الارض را این گونه بیان می کند:

با یک بار اقرار به شرط آنکه اقرار کننده بالغ و عاقل و اقرار او با قصد و اختیار باشد.

با شهادت فقط دو مرد عاقل.

تبصره ۱– شهادت مردمی که مورد تهاجم محاربان قرار گرفته اند به همدیگر پذیرفته نیست.

تبصره ۲– هرگاه عده ای مورد تهاجم محاربان قرار گرفته باشند شهادت اشخاصی که بگویند به ما آسیبی نرسیده به دیگران پذیرفته است.

تبصره ۳– شهادت اشخاصی که مورد تهاجم قرار گرفته اند اگر به منظور محارب بودن مهاجمین باشد و شکایت شخصی نباشد پذیرفته است.

مجازات محاربه چیست؟

مطابق ماده 190 قانون مجازات اسلامی حد محاربه و فساد فی الارض یکی از چهار چیز است :

- قتل

- آویختن به دار

- اول قطع دست راست و سپس پای چپ

- نفی بلد (تبعید)

غیر از موارد فوق، هرکس در طول براندازی حکومت اسلامی خود را نامزد یکی از پست های حساس حکومت بداند و کودتا کند و نامزدی او در تحقق کودتا به نحوی موثر باشد، محارب و مفسد فی الارض است.

مجازات تبعی محاربه چیست؟

مجازات تبعی مجازاتی ست که فرد در اثر انجام جرم از حقوق اجتماعی برای مدتی محروم می شود اگر از مجازات های نامبرده هر کدام به جز اعدام مورد حکم قرار گیرد بعد از اتمام مجازات فرد تا 3 سال از حقوق اجتماعی محروم است.

اگر محکوم به اعدام شود و بر فرضی که این حکم اجرا نشود به هر دلیلی فرد تا 7 سال محروم از حقوق اجتماعی مثل موارد استخدام و … خواهد بود.

توبه ی محارب

طبق تبصره ی 1 ماده ی 114  و 116 قانون مجازات اسلامی توبه محارب صرفا قبل از تسلط یا دستگیری موجب سقوط حد است و با لحاظ ماده ی 284 قانون مجازات اسلامی محاربی که مجازات نفی بلد محکوم شده باشد به مدت یک سال تا زمان توبه در تبعید می ماند یعنی حداقل مدت تبعید محارب یک سال است و حداکثر آن زمان توبه او است.

گردآوری: بخش علمی بیتوته