آشنایی با پرنده شانه به سر (هدهد)
- مجموعه: گیاهان،حیوانات و آکواریوم
آشنایی با پرنده هدهد
بیومتریک هدهد یا شانه به سر:
طول: 26-32 سانتی متر
طول بال: 42-46 سانتی متر
وزن: 47-89 گرم
طول عمر : تا 10 سال
شانه به سر یا هدهد یا هوپو (Hoopoe) همچنین با "Upupa epops" شناخته می شود. 'Upupa' و 'epops' نام های لاتین و یونان باستان این گونه هستند.
هوپوها معمولاً در طول بهار و پاییز، با تقریباً 100 پرنده که هر سال از آن بازدید می کنند، یک مهاجر معمولی به انگلستان هستند. آنها معمولا در امتداد سواحل جنوبی و شرقی انگلستان دیده می شوند، اما می توانند در هر جایی ظاهر شوند.
نر بالغ دارای پرهای صورتی تا شنی روی سر، گردن، گوشته و قسمت های زیرین است (صورتی تر). کف و شکم سفید است.
بالهای گرد سیاه و سفید هستند و در سرتاسر نوکهای اولیه به رنگ سفید هستند. ابتدایی داخلی نوک سفید را نشان می دهد. وقتی بال ها بسته می شوند، می توانیم چندین نوار سفید پهن را ببینیم.
دم کمی گرد سیاه است و فقط یک نوار سفید دارد.
روی سر، تاج نمایان به صورت شنی با نوک سیاه و سفید است. این تاج معمولاً فرورفته است، اما در هنگام نمایش، پرنده آن را به عنوان یک فن فوق العاده باز می کند. این تاج از 28 پر تشکیل شده است.
منقار بلند و منحنی رو به پایین به طول حدود 5-6 سانتی متر سیاه رنگ است و در پایه کم رنگ تر است. چشم ها قهوه ای تیره هستند و دارای پاها خاکستری هستند.
ماده از نظر پر تقریباً شبیه نر است، اما کمی کوچکتر از نر است. پرهای او اغلب کدرتر با گلوی کم رنگ تر است.
نوجوان با تاج و نوک کوتاهتر شبیه ماده است. دارای قسمتهای سفید است که به راحتی میتوانند آنها را در تاریکی لانه ببینند.
ما میتوانیم 9 زیرگونه را پیدا کنیم که طیف وسیعی را به اشتراک میگذارند، با برخی از تغییرات پر و بال. نژاد "senegalensis" با سایر نژادهای زیر صحرا، به عنوان نژادی از هوپوه آفریقایی - Upupa Africana که تیره ترین است، با پرهای ژولیده عمیق و نوک سیاه روی تاج، بدون هیچ گونه لکه سفید در نظر گرفته می شود.
صدا هدهد :
صدای معمولی هوپو یک عبارت طنین انداز "هوپ-هوپ-هوپ" است که اغلب در صبح در طول بهار شنیده می شود. این عبارت ممکن است شامل 2-5 نت با مکث کوتاه بین آنها باشد. این آهنگ پرمخاطب است.
پرنده در هنگام هیجان نیز صدای خشن "شاهر" را به زبان می آورد.
پرنده معمولاً بر روی درختان، به ویژه درختان بلند یا پشت بام، آواز می خواند. این آواز ممکن است چند دقیقه طول بکشد، در حالی که نر پرنده سر خود را به سمت پایین خم میکند تا حجم هوا را بیشتر کند، گردنش را حرکت میدهد و سپس با هر نت، صدای آواز را به سمت بیرون میفرستد.
زیستگاه هدهد :
هدهد با توجه به محدودهی زیستی خود، در مناطق باز مانند زیر کشتها، تاکستانها، باغهای میوه، باغهای زیتون، استپها و دشتهای جنگلی، چندین نوع زیستگاه را به خود میبیند. این پستاندار به تعدادی درخت و صخره برای خمیدگی و ساختن لانه در چالهها احتیاج دارد، همچنین نیاز به نشیمنگاه برای آوازخواندن و منابع غذایی دارد.
این گونه اغلب در اطراف روستاها و زمینهای کشاورزی مشاهده میشود و در حاشیههای جنگلی یا جنگلهای باز در برخی مناطق این محدوده قابل مشاهده است. بهطور کلی، هوپو مناطق با زمین خالی یا علفهای کوتاه را برای جستوجو ترجیح میدهد.
محدوده :
هدهد گستره وسیعی دارد و در اروپا، شمال و جنوب صحرای آفریقا، ماداگاسکار و آسیا رایج است.
بیشتر جمعیت شمال در زمستان به مناطق گرمسیری مهاجرت می کنند.
پرندگان آفریقایی در محدوده خود ساکن هستند.
رفتار شانه به سر :
هدهد عمدتاً از غذای حیوانی و برخی مواد گیاهی به عنوان مکمل تغذیه می کند. این گونه حشره خوار است و از منحنی انحنا دار طولانی برای یافتن و استخراج لارو و شفیره حشرات از زمین استفاده می کند.
هدهد با قدم زدن در اطراف خود، به دنبال غذا میگردد و اغلب با ضربههای کوتاه، اسکناس را تکان میدهد. گاهی اوقات، این پرنده توقف میکند و صورتحساب را در خاک نفوذ میدهد تا اقلامی را که با نوکش حس میکند، جمع آوری کند. علاوه بر این، ممکن است در تعقیب طعمه در لانه خود، با شدت حفاری کند.
هدهد همچنین برای جستجوی غذا بستر برگها و فضولات خشک حیوانات را بررسی میکند. او میتواند در زبالهدانی فعالیت کند و به دنبال منابع غذایی خود بگردد.
این پرنده قادر است حشرات بزرگ و سختی مانند جیرجیرکها و لوکانیدا را بگیرد. بزرگترین طعمه ها را روی زمین می زنند تا قسمت های سخت مانند پاها، الیترا و بال ها را جدا کنند.
همچنین، پرندهی هدهد مارمولکها را قبل از شکار آنها میگیرد و میزند تا طعمه را در موقعیتی مناسب قرار دهد تا بتواند آن را بلعیدن پرتاب کند.
پرهای تاج هدهد در گاهی مواقع افسرده هستند، اما گاهی اوقات، تاج آن را مانند یک بادبزن تماشایی می بینید.
وقتی فصل تولید مثل آغاز میشود، نرها با آهنگ اصرار صبحگاهی خود، صدا میکنند و قلمرو لانه خود را اعلام میکنند. دعواها و جنگهای آهنگ گاهی اتفاق میافتد و این آهنگها میتوانند در کل دوره لانهسازی ادامه پیدا کنند.
آوازخوانی، اصلیترین شیوه تبلیغاتی نرها است، اما برخی رفتارهای هوایی و زمینی مانند تعقیب و گریز بین نرها (و مادهها) مشاهده شده است. این تعقیب و گریزهای هوایی نشاندهنده هیجان نرها در حال پرواز به عقب و جلو است. نبردهای هوایی شامل جهش و بالزدن در هوا میشود. در طول این رفتارها، تاج معمولاً بلند میشود.
در هنگام نمایش خواستگاری، مرد به تعقیب زن میپردازد و بعداً غذای خواستگاری آغاز میشود. سپس، نر به دنبال مکان لانه ای می گردد که مستلزم ایجاد قلمرو است.
جفت گیری معمولاً به دنبال تغذیه معاشقه و روی زمین یا روی شاخه های بزرگ اتفاق می افتد، اما اغلب در نزدیکی محل لانه.
هدهدها تک همسری هستند، اما پیوندهای جفتی معمولاً فقط برای یک فصل دوام دارند.
بخشی از جمعیت این گونه از پرندگان به شمال مهاجرت میکنند، در حالی که بخشی دیگر نیز به مقداری مهاجرتی هستند. در فصل زمستان، این پرندگان به مناطق گرمسیری مهاجرت میکنند.
پرواز هدهد :
هدهد دارای بال های گرد با نوارهای سیاه و سفید آشکار است. این پرنده پرواز قدرتمندی را با ضربان آهسته بال انجام می دهد. پرواز این پرنده به صورت موجی است که در فواصل کوتاه، از سویی به سوی دیگر انجام می شود.
هدهد به تنهایی یا به صورت جفت و با مقداری فاصله بین جفت پرواز می کند.
در طول مهاجرت، آنها ممکن است به صورت گروهی پرواز کنند، اما همیشه با فاصله ای از یکدیگر پرواز می کنند.
تولید مثل شانه بسر :
فصل تولید مثل با توجه به محدوده متفاوت است.
هدهد در حفرههای طبیعی مانند سوراخهای درختان، دیوارها، ساختمانها و بناهای تاریخی، روی صخرهها و در میان صخرهها و حتی در جعبههای لانه در صورت وجود لانه میسازد.
مادهها با برداشتن تمام مواد موجود در داخل حفره، آن را تمیز میکنند. فضای داخلی میتواند خالی و بیسطح باشد یا گاهی اوقات ممکن است برخی پرها یا علفهای خشک وجود داشته باشد.
مادهها 5 تا 9 تخم خاکستری یا سفید کم رنگ را در فواصل روزانه تخمگذاری میکنند. انکوباسیون تخمها در مدت 16 تا 18 روز انجام میشود. هنگامی که جوجهها فقط چند روز دارند، پرها آنها را پوشانده است. تاجهای آنها حدود دو هفته بعد از برخاستن ظاهر میشود. در حدود 20 تا 24 روزگی، جوجهها از ورودی سوراخ خارج میشوند. دوره لانه سازی متغیر است و معمولاً از 26 تا 32 روز در آفریقای جنوبی به 24 تا 28 روز در اروپا و آسیا میرسد.
بچه ها توسط هر دو والدین با حشرات تغذیه می شوند، اما آنها خیلی زود به زمین می آیند تا غذا را جستجو کنند.
والدین به طور منظم ناهنجاریهای جوجهها را حذف میکنند یا نه، اما در پاسخ به شکارچیان بالقوه لانه، این گونه از غده اوروپیژیال مایعی بدبو تولید میکند تا لانه را برای مزاحمان نفرتانگیز کند. علاوه بر این، جوجهها در حدود شش روزگی میتوانند مدفوع و محتویات کلواکال را به سمت مزاحم بریزند. برخی از جوجهها نمایشهای دفاعی را با باز کردن تاج و خمیده کردن دم به صورت پنکهای انجام میدهند، در حالی که صدای خش خش مار مانندی می زنند و ضربات تند و تیز با منقار می زنند.
رژیم غذایی هد هد :
هدهد عمدتاً از حشرات بزرگ و لاروها و شفیره های آنها مانند جیرجیرک های بزرگ، سوسک ها، کرم ها، موریانه ها، مورچه ها، ملخ ها، هزارپاها و همچنین عنکبوت ها تغذیه می کند.
بزرگ ترین طعمه ها را به زمین می زنند تا قسمت های غیرقابل هضم آن جدا شود.
همچنین مارمولک های کوچک، مارها و دوزیستان و برخی مواد گیاهی مانند برگ، دانه، توت و ریشه را می گیرد.
به خاطر همین رژیم غذایی شاید از عهد عتیق این پرنده جزء پرندگان ناپاک یا حرام گوشت شناخته می شده است.
حفاظت / تهدید / وضعیت :
هدهد در محدوده خود نسبتاً رایج است و این گونه در کشورهای متعددی محافظت می شود.
با توجه به محدودیتهای زیستگاه و محیط اطراف، ممکن است این گونه به دلیل مزاحمتها، شکار، قطع درختان کهنسال و استفاده از سموم برای کنترل آفات، در معرض خطر و آسیبپذیر باشد.
هشدارها برای نگهداری از هدهد :
• هدهد پرنده ای وحشی است و ممکن است حامل بیماری های مختلف باشد. قبل از نگهداری از هدهد، از سلامتی آن توسط دامپزشک اطمینان حاصل کنید.
• هدهد می تواند به اشیاء داخل قفس خود آسیب برساند. از اشیاء تیز و برنده در قفس هدهد استفاده نکنید.
• هدهد می تواند از قفس خود فرار کند. قفسی را انتخاب کنید که درب آن به طور کامل بسته شود.
گردآوری: بخش علمی بیتوته