شیمون ساکاگوچی، ایمونولوژیست ژاپنی و برنده جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۵

مجموعه: زندگینامه شعرا و دانشمندان

شیمون ساکاگوچی

بیوگرافی شیمون ساکاگوچی: پیشگام در ایمونولوژی

شیمون ساکاگوچی (Shimon Sakaguchi)، متولد ۱۹ ژانویه ۱۹۵۱ در ناگاهاما، استان شیگا، ژاپن، یکی از برجسته‌ترین ایمونولوژیست‌های جهان است که برای کشف سلول‌های T تنظیم‌کننده (Tregs) و نقش آن‌ها در سیستم ایمنی شناخته می‌شود. تحقیقات او در زمینه تحمل ایمنی محیطی، درک ما از بیماری‌های خودایمنی را دگرگون کرده و راه را برای درمان‌های نوین هموار کرده است. ساکاگوچی در سال ۲۰۲۵، جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را به طور مشترک با مری ای. برانکو و فرد رمزدل دریافت کرد. این مقاله به بررسی جامع زندگی، تحصیلات، حرفه، کشف‌ها، جوایز و فعالیت‌های اخیر او می‌پردازد.

زندگی اولیه و تحصیلات

شیمون ساکاگوچی در ۱۹ ژانویه ۱۹۵۱ در شهر ناگاهاما، استان شیگا، ژاپن به دنیا آمد. او از کودکی علاقه‌مند به علوم پزشکی بود و در سال ۱۹۷۰ وارد دوره پیش‌پزشکی دانشگاه کیوتو شد. ساکاگوچی در سال ۱۹۷۶ مدرک پزشکی (MD) خود را از دانشکده پزشکی دانشگاه کیوتو دریافت کرد و سپس در سال ۱۹۸۲ مدرک دکترای (PhD) خود را در همان دانشگاه به دست آورد، جایی که به عنوان پاتولوژیست و ایمونولوژیست آموزش دید. آموزش‌های اولیه او بر پایه پاتولوژی و ایمونولوژی بود که پایه‌ای محکم برای تحقیقات آینده‌اش فراهم کرد.

جایزه نوبل پزشکی

حرفه آکادمیک

پس از دریافت دکترا، ساکاگوچی از سال ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۷ به عنوان پژوهشگر پسادکترا در ایالات متحده فعالیت کرد. او ابتدا در دانشگاه جانز هاپکینز و سپس در دانشگاه استنفورد به عنوان بورسیه لوسیل پی. مارکی کار کرد. پس از آن، به عنوان استادیار در دپارتمان ایمونولوژی موسسه تحقیقاتی اسکریپس (Scripps Research Institute) مشغول شد. در سال ۱۹۹۱ به ژاپن بازگشت و به عنوان محقق در موسسه ریکن (Riken) برای آژانس علم و فناوری ژاپن فعالیت کرد. سپس، ریاست دپارتمان ایمونوپاتولوژی در موسسه سالمندی شهری توکیو را بر عهده گرفت.

از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۱، ساکاگوچی استاد و رئیس دپارتمان پاتولوژی تجربی در موسسه علوم پزشکی پیشرو دانشگاه کیوتو بود و از ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ مدیر این موسسه شد. در سال ۲۰۱۱، آزمایشگاه او به دانشگاه اوزاکا منتقل شد، جایی که اکنون به عنوان استاد برجسته در مرکز تحقیقات پیشرو ایمونولوژی (IFReC) فعالیت می‌کند. او همچنین استاد بازنشسته دانشگاه کیوتو است. ساکاگوچی در طول حرفه‌اش، نقش‌های رهبری متعددی در موسسات تحقیقاتی ژاپن ایفا کرده و به تربیت نسل جدیدی از ایمونولوژیست‌ها کمک کرده است.

کشف‌های کلیدی در ایمونولوژی

ساکاگوچی به خاطر کشف سلول‌های T تنظیم‌کننده (regulatory T cells یا Tregs) شهرت دارد، که زیرمجموعه‌ای از سلول‌های T هستند که سیستم ایمنی را تعدیل می‌کنند و تحمل ایمنی را حفظ می‌کنند. در مطالعه‌ای در سال ۱۹۹۵، او و همکارانش نشان دادند که حذف سلول‌های CD4+CD25+ از سلول‌های T منجر به بیماری‌های خودایمنی مانند تیروییدیت و گاستریت در موش‌های آزمایشگاهی می‌شود، اما افزودن این سلول‌ها از بروز بیماری جلوگیری می‌کند. در سال ۲۰۰۳، گروه او اهمیت ژن FOXP3 را در توسعه و عملکرد سلول‌های Tregs برجسته کرد، که این کشف کلیدی در درک تحمل ایمنی محیطی بود.

این کشف‌ها توضیح دادند که چگونه سیستم ایمنی از حمله به بافت‌های خودی جلوگیری می‌کند و کاربردهای درمانی برای بیماری‌های خودایمنی، سرطان و پیوند عضو دارند. ساکاگوچی بنیان‌گذار علمی و مدیر شرکت استارت‌آپ RegCell در ژاپن است، که بر اساس سلول‌های Tregs درمان‌هایی توسعه می‌دهد. تحقیقات او بیش از ۲۰۰ مقاله علمی را شامل می‌شود، که بسیاری از آن‌ها در مجلات معتبر مانند Nature منتشر شده‌اند.

سلول‌های T تنظیم‌کننده

جوایز و افتخارات

ساکاگوچی جوایز متعددی دریافت کرده است. در سال ۲۰۰۴، جایزه ویلیام بی. کولی را برد؛ در ۲۰۱۷، جایزه کرافورد؛ و در ۲۰۲۰، جایزه رابرت کخ را کسب کرد. او همچنین جایزه بین‌المللی کانادا گاردنر (۲۰۱۵)، جایزه آساهی (۲۰۱۱)، جایزه پزشکی کیو (۲۰۰۸)، جایزه چونچی (۲۰۱۵)، و جایزه فرهنگ ژاپن (۲۰۱۹) را دریافت کرده است. در سال ۲۰۱۵، به عنوان Citation Laureate توسط تامسون رویترز شناخته شد و در ۲۰۱۷، به عنوان فرد شایسته فرهنگی ژاپن انتخاب شد. او عضو آکادمی ملی علوم ایالات متحده است.

اوج افتخارات او، جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی ۲۰۲۵ بود، که برای "کشف‌های مربوط به تحمل ایمنی محیطی" به او اهدا شد. این جایزه، اهمیت کار او در پیشگیری از بیماری‌های خودایمنی و درمان سرطان را برجسته کرد.

ژن FOXP3

فعالیت‌های اخیر و میراث

تا سال ۲۰۲۵، ساکاگوچی همچنان در دانشگاه اوزاکا فعال است و بر تحقیقات در زمینه تحمل ایمنی تمرکز دارد. در سال ۲۰۲۳، جایزه پزشکی مولکولی از دانشگاه دبرسن مجارستان را دریافت کرد. او در مصاحبه‌های اخیر، امیدوار است که کشف‌هایش به درمان‌های مبتنی بر سلول‌های Tregs برای بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۱ و آرتریت روماتوئید منجر شود.

میراث ساکاگوچی در ایمونولوژی عمیق است. کشف او نه تنها درک علمی را گسترش داد، بلکه پایه‌ای برای درمان‌های نوین فراهم کرد. او به عنوان یک دانشمند ژاپنی، نمادی از نوآوری در علم آسیا است و تحقیقاتش ادامه دارد تا تأثیرات بیشتری بر سلامت جهانی بگذارد.

 گرد آوری:بخش علمی بیتوته