آموزش بیلیارد + قوانین بیلیارد
- مجموعه: تاریخچه رشته های ورزشی
تاریخچه ورزش بیلیارد در ایران
بازی بیلیارد در محیطی سرپوشیده و بر روی میز مستطیلی شکل که با پارچه ای سبز رنگ پوشیده شده است به همراه گویهایی با رنگهای مختلف و یک چوب که با آن به توپها ضربه میزنند انجام میشود. تاریخ دقیقی از اختراع این بازی در دست نیست اما بر طبق تحقیقات و گزارشها در قرن ۱۶ میلادی و در فرانسه نوعی بازی شبیه به بیلیارد رواج داشته است.
بازی بیلیارد توسط روس و انگلیسیها به ایران وارد شد. تا پیش از سال ۱۳۴۲ بیلیارد تنها توسط افراد به خصوصی مانند بازنشستگان ارتش، هنرمندان و نظامیان انجام میگرفت اما از آن سال به بعد این بازی در مکانهای عمومی مختلف مانند کلوپهای ورزشی راه پیدا کرده و به عمومیت رسید. در سال ۱۳۸۰ با تاسیس فدراسیون بولینگ و بیلیارد جمهوری اسلامی، بازی بیلیارد به صورت همگانی درآمده و به رسمیت رسید.
قوانين بازي بيليارد
قوانين حاکم بر بازي بيليارد از حدود سال 1770 تا 1920 همان قوانين حاکم بر بازي بيليارد در انگلستان بود. اين بازي بر روي يک ميز بزرگ به شکل مکعب مستطيل با سه توپ و شش حفره انجام مي شد.
در قرن 18 اندازه استاندارد ميزها دو به يک، يعني طول دو متر و عرض يک متر بود. قبل از اين ابعاد استانداردي براي ساختن ميز وجود نداشت. اصول بازي بيليارد انگليسي به واسطه بازي اسنوکر که يک بازي پيچيده، رنگارنگ و مرکب از جنبه هاي دفاعي و تهاجمي بود، ادامه پيدا کرد با اين تفاوت که در بازي اسنوکر از 22 توپ و در بازي بيليارد انگليسي از 3 توپ استفاده مي شد.
اشتياقي که انگليسي ها به بازي اسنوکر داشتند همانند اشتياق آمريکايي ها به بازي بيسبال بود. به خاطر اين اشتياق، شما مي توانيد هر روز شاهد رقابتي در بازي اسنوکر در انگليس باشيد.
آمريکايي ها سال هاست در اين رشته فعال هستند و اينکه چطور بازی بيليارد به آمريکا آورده شده کاملا مشخص نيست. روايت ها نشان مي دهد که اين بازي در سال 1580 توسط يک شخص اسپانيايي به خيابان آگوستين آورده شده است اما تحقيقات به عمل آمده نشان مي دهد که در سال 1580 هيچ اثري از اين بازي وجود نداشته و بيشتر احتمال مي رود که اين بازي توسط مهاجران انگليسي و هندي به آمريکا وارد شده باشد.
در سال 1700 تعدادي از قفسه سازان آمريکايي تصميم گرفتند ميزهايي هر چند کوچک براي بازی بيليارد بسازند. با وجود اين بازي بيليارد در سرتاسر کشورهاي مستعمره گسترش پيدا کرد. مشهورترين آنها بسفورد، مکاني در نيويورک بود که به دلالان سهام اختصاص داده شده بود.
بازی بيليارد آمريکايي تا سال 1870 همان بازي بيليارد 4 توپه بود که معمولا بر روي يک ميز بزرگ 11 يا 12 فوتي با چهار حفره و چهار توپ که 2 توپ آن سفيد و 2 توپ ديگر قرمز بودند انجام مي شد.
پوشش ميز بیليارد و توپ ها
روزگاري پارچه بیليارد به طور معمول از جنس نمد بود اما امروزه اين پوشش از جنس پشم شيشه يا پشم معمولي و يا مخلوط (پشم و نايلون) است. اگرچه مي توانيد ميز خود را در هر رنگي که مي خواهيد خريداري کنيد اما بايد رنگي را انتخاب کنيد که چشم را نزند. رنگ قرمز، ارغواني و امثال اينها ممکن است در يک نگاه زيبا به نظر برسند اما خستگي چشم خيلي زود حادث مي شود.
توپ بیليارد
زماني توپ ها مي بايست از عاج، ترکيبات ديگر و خاک رس ساخته مي شدند اما امروزه جايگزين هاي پايدارتري دارند. توپ هاي آسيايي از رزين هاي پلي استري ساخته مي شوند و اين باعث مي شود که براي توليد ارزان تر باشند.
تجهیزات
یک ضربه با کمک رست (چوبی که در دست چپ بازیکن قرار دارد و به عنوان تکیه گاه چوب اصلی از آن استفاده میشود)
گچ: به نوک(تیپ) چوب بیلیارد زده میشود تا تماس مناسبی بین چوب و توپ سفید برقرار شود.
تیپ: بر روی نوک چوب بیلیارد نصب می شود تا هم آسیب به چوب نرسد و هم امکان ضربات مختلف و چرخشی را میسر کند.جنس و متریال آن از مواد فشرده و چرم هست.
چوب: از جنس چوب (ساخته شده از چوب درخت ون (زبان گنجشک و چوب درخت افرا) یا فایبرگلاس بوده و از سر آن برای ضربهزدن به توپ سفید(کیوبال) استفاده میشود.
رست: از نظر ظاهری مانند چوب عادی با سر X مانند میباشد و هنگامی استفاده میشود که توپ سفید در دسترس نباشد.
مثلث: برای چیدن توپ های قرمز در شروع بازی از آن استفاده میشود.
رست و چوب بلند: برای زدن توپ سفید هنگامی که توسط چوب و رست عادی قابل دسترسی نباشد استفاده میشود.
اکستنشن: یا همان ته چوب که جدیداً به جای چوب بلند استفاده میشود.
مگنت: وسیله ای است که برای نگهداری گچ از آن در حین بازی استفاده میشود.
نام حفره های بیلیارد
میز بیلیارد شامل ۶ کیسه یا حفره است که corner pockets، liner pocket و pocket points اسامی حفرههای گوشه میز و side pocket نام حفرههای طرفین میز هستند.
اصطلاحات رايج در بيليارد
شما بايد اصطلاحاتي که در اين بازي به کار مي رود را به خاطر بسپاريد، زيرا اين اصطلاحات در طول بازي زياد به کار مي روند.
Cue Ball (پيتوک): يک توپ سفيد بدون شماره است که شما در بازي فقط حق ضربه زدن به اين توپ را داريد.
Object Ball (توپ هدف): اولين توپي که در طول بازي، پيتوک به آن ضربه مي زند.
Break: ضربه اي است که د رابتداي بازي زده مي شود. وقتي بازي شروع مي شود، بازيکني که از قبل تعيين شده به وسيله پيتوک اولين ضربه بازي را به سوي توپ هاي مرتب شده مي زند و به اين ترتيب بازي شروع مي شود. به اين عمل Break مي گويند.
Pocketing a ball: وقتي يک توپ داخل پاکت برود به اين عمل Sinking نيز گفته مي شود.
Scratch: هنگامي که شما هرگز نمي توانيد پيتوک يا توپ طرف مخالف را در پاکت کنيد، در غير اينصورت شما Scratch مي گيريد و جريمه مي شويد.
Frozen: وقتي که توپ هدف به توپ ديگري يا به ديواره ميز چسبيده باشد. ضربه زدن به اين توپ مقداري دشوار است.
Position Play: موقعيت بازي، سرعت لازم براي ضربه زدن، چرخش لازم و استراتژي بازي (به کدام توپ و از کجا ضربه بزنيم که بهترين موقعيت را براي ما فراهم کند.
Banking a shot: زماني که شما به پيتوک ضربه بزنيد و پيتوک شما به توپ هدف و توپ هدف به ديواره ميز برخورد کند و داخل يکي از پاکت ها برود. به اين معناست که شما يا خيلي خوب بازي مي کنيد و يا خيلي خوش شانس هستيد.
Combination: اين در زماني صورت مي گيرد که ما به پيتوک ضربه بزنيم و پيتوک به يکي از توپ هاي خودمان و آن توپ به توپ هدف ضربه بزند و آن را هدايت کند.
گردآوری: بخش ورزشی بیتوته