آزمایش‌های سه ماهۀ دوم بارداری
- مجموعه: بارداری و زایمان
در سه ماهۀ دوم بارداری گاهی نیاز است آزمایش‌هایی را با تشخیص پزشک انجام دهید. بهتر است از قبل نسبت به آنها آگاهی داشته باشید تا زمانی که پزشک انجام آنها را برای شما ضروری تشخیص دهد، بهتر بتوانید تصمیم بگیرید. در این مطلب با آزمایش‌های سه ماهۀ دوم بارداری آشنا خواهید شد.
آزمایش آلفافتوپروتئین مادر
در بارداری هفته به هفته گاهی لازم است آزمایش‌هایی برحسب ضرورت و تشخیص پزشک انجام گیرد که آزمایش آلفافتوپروتئین یکی از این موارد است که در سه ماههٔ دوم بارداری انجام می‌گیرد. آزمایش آلفافتوپروتئین یا AFP بخشی از آزمایش‌های غربالگری است. صرف نظر از نتیجۀ غربالگری سه ماهۀ اول، پزشک ممکن است آزمایش سرم آلفافتوپروتئین را بین هفته پانزدهم بارداری تا هفته هفدهم بارداری درخواست کند. در این آزمایش میزان آلفافتوپروتئین یعنی پروتئینی اندازه‌گیری خواهد شد که توسط جنین تولید می‌شود. غیرطبیعی بودن میزان این پروتئین، نشان‌دهندۀ احتمال ابتلای جنین به سندرم داون یا نقص‌های لولۀ عصبی است. برای تشخیص قطعی وجود این مشکل‌ها نیاز به انجام سونوگرافی آنومالی و آمنیوسنتز است. اگر پزشک درخواست آزمایش غربالگری نشانگرهای چهارگانه را داده باشد، نیازی به آزمایش آلفافتوپروتئین مجزا نیست و سطح این ماده در آن آزمایش اندازه‌گیری می‌شود.
غربالگری نشانگرهای چهارگانه
این آزمایش بخشی از غربالگری سه ماهۀ دوم بارداری است. در ایران پزشک در صورت نیاز به غربالگری سه ماهۀ دوم، این آزمایش را در هفته‌های ۱۵ تا ۱۷ درخواست خواهد کرد. در این آزمایش سطح چهار ماده شامل آلفافتوپروتئین، هورمون گنادوتروپین جفتی انسان یاhCG ، استریول (Estriol) که شکلی از هورمون استروژن است و اینهیبین (Inhibin A) A بررسی می‌شود. احتمال تشخیص سندرم داون با انجام این آزمایش به طور چشمگیری بالاست. این آزمایش حدود ۷۵ درصد نقص‌های لولۀ عصبی و ۷۵ تا ۹۰ درصد موارد سندرم داون را بسته به سن مادر تشخیص می‌دهد.
سونوگرافی آنومالی
پزشک معمولاً در هفتۀ ۱۶ تا ۱۸ بارداری، انجام سونوگرافی آنومالی را توصیه می‌کند. این سونوگرافی برای تشخیص مشکلات ساختاری در جنین است و در آن پزشک با دقت اجزای مختلف بدن جنین را با استفاده از دستگاه سونوگرافی بررسی می‌کند تا هر گونه نقصی در قلب، ستون فقرات، صورت و بدن جنین را پیدا کند. همچنین وضعیت جفت نیز بررسی می‌شود.
غربالگری دیابت
غربالگری دیابت با استفاده از آزمایش چالش گلوکز انجام می‌شود که یک آزمایش روتین است که در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ و برای تشخیص دیابت بارداری انجام می‌شود. در این آزمایش، سطح گلوکز یا همان قند خون، یک ساعت پس از نوشیدن میزان مشخصی گلوکز خوراکی اندازه‌گیری می‌شود. اگر نتیجه، بالا بودن قند خون را نشان دهد، آزمایش تحمل گلوکز نیز انجام خواهد شد که در این آزمایش، بعد از اندازه‌گیری قند خون ناشتا، مقدار مشخصی گلوکز خوراکی خورده می‌شود و طی دو تا سه ساعت، قند خون با گرفتن نمونه خون اندازه‌گیری می‌شود. دیابت بارداری می‌تواند باعث بزرگی غیرطبیعی جنین، زایمان مشکل و ایجاد عارضه‌هایی برای مادر و جنین شود.
آزمایش تشخیصی آمنیوسنتز
آزمایش آمنیوسنتز (Amniocentesis) آزمایشی است که پزشک در صورت نیاز، آن را بین هفته چهاردهم بارداری تا هفته شانزدهم بارداری برای زنان باردار درخواست خواهد کرد. درصورتی‌که آزمایش غربالگری سه ماهۀ دوم بارداری که شامل آزمایش خون نشانگرهای چهارگانه است، احتمال بالای وجود نقص در جنین را تشخیص دهد، نیاز به این آزمایش وجود خواهد داشت. برخی از پزشکان، در زنانی که سن آنها ۳۵ سال یا بیشتر است نیز این آزمایش را برای تشخیص وجود نقص‌های مادرزادی در جنین توصیه می‌کنند.
در این آزمایش، سوزنی را از شکم به کیسۀ آب وارد می‌کنند و نمونه‌ای از مایع آمنیوتیک را که حاوی سلول‌های جنین است برمی‌دارند. با آنالیز این مایع، می‌توان نقص‌های لولۀ عصبی و اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون و تریزومی ۱۸ را تشخیص داد. این آزمایش می‌تواند ۹۹ درصد نقص‌های لولۀ عصبی و تقریباً ۱۰۰ درصد برخی ناهنجاری‌های ژنتیکی را شناسایی کند. این آزمایش، در برخی موارد می‌تواند برای جنین ایجاد خطر کند.
