همه چیز درباره نکاح معاطاتی
- مجموعه: دانستنیهای قبل از ازدواج
بررسی فقهی و حقوقی نکاح معاطاتی
در معنی لغوی ، معاطات به معنی عقد بدون تشریفات و الفاظ خاص است یعنی دو نفر با انجام عملی قصد خودشان برای ایجاد عقد را ابراز می کنند.
معاطات در عقد نکاح بحث و مناقشه زیادی بین فقها و حقوقدان ها ایجاد کرده است و به دلیل حساسیت هایی که در مورد ازدواج و تاثیر آن بر اجتماع ، نظرات متفاوتی درباره آن وجود دارد.
از نظر فقهای اسلامی ، نکاح معاطاتی در فقه اسلامی برای برخی پذیرفته شده و برای برخی غیر قابل قبول است ولی نکاح معاطاتی در قانون مدنی مورد قبول نیست.
البته نباید نکاح معاطاتی را با زنا اشتباه بگیرید، در زنا طرفین قصد زوجیت ندارند و صرفا به دنبال لذت جویی جنسی هستند ولی در عقد معاطاتی طرفین قصد ازدواج دارند ولی صیغه ای بینشان خوانده نشده است ولی سایر شرایط عقد نکاح در آن پابرجاست.
نکاح معاطاتی یعنی چه
عقد نکاح معاطاتی به این معنی است که رضایت دو نفر برای نکاح کافی است و در آن قصد ایجاد عقد نکاح به واسطه رفتاری که به وضوح نشان دهنده ازدواج باشد ، انجام می شود که تشخیص این صراحت بر عهده عرف است.
مثلا حلقه به دست کردن ، جهیزیه بردن یا انجام رابطه جنسی یعنی اگر زن یا مرد حلقه ای به دیگری بدهد یا زن جهیزیه خود را به خانه مرد ببرد و زندگی زناشویی را آغاز کنند ، عقد ازدواج انجام گرفته است.
نکاح معاطاتی در فقه
همان طور که متوجه شدید نکاح معاطاتی بر خلاف تعریف عرفی که از ازدواج دارید به وسیله صیغه ازدواج یا جملات مخصوصی منعقد نمی شود بلکه دو نفر بواسطه یک عمل مثل حلقه به دست کردن یا رابطه جنسی ، پیوند ازدواج را ایجاد می کنند.
در مورد نکاح معاطاتی در فقه مناقشات زیادی وجود دارد برخی این نوع ازدواج را درست می دانند و برخی دیگر مخالف آن بوده و حکم نکاح معاطاتی را باطل می دانند.
از آنجایی که اغلب فقهای اسلامی برای ازدواج خواندن جملات و صیغه خاصی را لازم می دانند بنابراین حکم نکاح معاطاتی که به دلیل رابطه جنسی ایجاد شده باشد را باطل و نامشروع می دانند.
از سویی دیگر فقهایی که طرفدار ازدواج معاطاتی هستند ، نظرشان این است که برای صحیح بودن ازدواج لزومی ندارد صیغه ای خاص خوانده شود و دلیل فقهایی که لزوم عقد نکاح صحیح را جملات و کلمات خاص میدانند را رد می کنند.
این افراد عقد نکاح را مانند عقد بیع می دانند ، عقدی که معاوضی است و بنابراین احکامی مشابه دارند ولی مخالفان عقد نکاح و عقد بیع را از نظر ماهیت متفاوت می دانند بنابراین با نکاح معاطاتی مخالفت می کنند.
نکاح معاطاتی در قانون مدنی
بر اساس ماده 193 قانون مدنی ، انشای معامله ممکن است بوسیله عملی که مبین قصد و رضا باشد از جمله قبض و اقباض حاصل شود مگر در مواردی که قانون آن را استثنا کرده باشد ، یعنی برای انعقاد یک معامله می توانید به صورت عملی رفتار کنید مثل دادن و گرفتن جنس یا کالای مورد معامله و دریافت مبلغ آن.
ولی یکی از مواردی که در این قانون مورد استثنا قرار گرفته است ، عقد وقف و عقد نکاح است.
بر اساس قانون 1062 مدنی ، عقد نکاح باید به صورت لفظی بیان شود حتی در موارد استثنا که دو نفر توانایی تکلم نداشته باشند باید با استفاده از اشاره ای که به وضوح نشان دهنده قبول عقد است ، قصد خود را اعلام کنند مثلا سر یا دست خود را با حرکتی که نشان دهنده رضایت است ، تکان دهد.
بر اساس گفته های بالا متوجه شدید که نکاح معاطاتی در قانون مدنی پذیرفته شده نیست و قانون گذار این نوع عقد را نپذیرفته است.
از نظر قانون مدنی ، عقد معاطاتی مخالف ارزش جایگاه خانواده و ازدواج در قانون است چرا که قانونگذرار با در نظر گرفتن شروط و سخت گیری های لازم به دنبال محکم تر کردن ازدواج و بنیان خانواده زیر پرچم قانون است.
گردآوری : بخش زناشویی بیتوته