احادیث درباره عجله و شتاب

مجموعه: احادیث و سخنان بزرگان

احادیث درباره عجله و شتاب

احادیثی از ائمه درباره عجله و شتاب:

عجله، ضد تأنّی است و در كتاب مفردات، معناي آن را، طلب شی، پيش از وقت مناسب آن دانسته است. عجله، غالباً با حماقت همراه است و معمولاً اعمالی كه از روی عجله انجام می گيرد، بدون فكر و تأمّل است.

در روایات اسلامی بحث های فراوانی درباره نکوهش «عجله» و ستایش «تانی» وخویشتن داری دیده می شود که نکات زیادی در آنها نهفته است.

از اين رو، قرآن كريم سخن كسانی را كه دنيای فراهم و عاجل را بر آخرت ترجيح دادند، چنين نقل می كند :

«لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ.» (سوره ملك، آیه 10)

اگر ما، گوش فرا می داديم يا می انديشيديم، از اهل دوزخ نبوديم.

عجله،‌ صفتی ناپسند و نكوهيده است و آثار سوئي به دنبال دارد. عجله، نامی است كه هم بر اين صفت، و هم بر آثار و پيامدهای آن،‌ اطلاق می شود. همچنين عجله به معنايی جز آنچه مورد نظر ماست، نيز به كار می رود و آن معنی، تقدّم و پيش گرفتن، برگرفته از عاجل در مقابل آجل است، كه مذموم و ناپسند نيست و آيات ذيل ناظر بر آن است :

«وَ لا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضى‏ إِلَيْكَ وَحْيُه» (سوره طه، آیه 114)

… پيش از آنكه وحي خدا تمام شود، در [تلاوت و تعليم] قرآن، شتاب مكن.

........

«لَوْ يُؤاخِذُهُمْ بِما كَسَبُوا لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذاب» (سوره کهف، آیه 58)

… اگر خدا آنان را به سبب آنچه كرده‌اند، مأخذه كند،‌ همانا در عذابشان شتاب كند..

«أَتى‏ أَمْرُ اللَّهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوه» (سوره نحل، آیه 1)

امر خدا (قيامت) آمدني است، پس تقاضاي تعجيل آن را مكنيد …

«فَإِنَّ لِلَّذينَ ظَلَمُوا ذَنُوباً مِثْلَ ذَنُوبِ أَصْحابِهِمْ فَلا يَسْتَعْجِلُون» (سوره ذاریات، آیه 59)

پس به يقين، كساني كه ستم كردند، گناهاني مثل گناهان پيروانشان دارند، پس طلب تعجيل نكنند.

احادیث درباره عجله و شتاب :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّما أهلَكَ النّاسَ العَجَلَةُ، و لَو أنَّ النّاسَ تَثَبَّتوا لَم يَهلِكْ أحَدٌ

مردم را، در حقيقت، شتابزدگى به هلاكت افكنده است. اگر مردم آرام و از شتاب كارى به دور بودند هيچ كس هلاک نمى شد.

رسول خدا (ص) مى فرمايند: 

«اَلاَناةُ مِنَ اللّهِ وَ العَجَلَةُ مِنَ الشَّيْطانِ»؛ 

(تأنّى و خويشتن دارى از سوى خداست و عجله و شتاب از شيطان است).

حدیث هایی درباره عجله و شتاب

امام على عليه السلام :

التُّؤَدَةُ مَمدوحَةٌ في كُلِّ شَيءٍ إلاّ في فُرَصِ الخَيرِ.

درنگ در هر چيزى پسنديده است، مگر در فرصت هايى كه براى انجام كار خوب دست مى دهد.

امیرمؤمنان حضرت علی (ع) فرمودند :

«العجل یوجب العثار.»

عجله موجب بدبختی و هلاکت است.

امیرمؤمنان على (علیه السلام) مى فرمایند: 

«العَجَلَةُ مَذمُومَةٌ فی کُلِّ اَمْر اِلاّ فی مَا یَدفَعُ الشَّرَّ»

عجله در هر کارى نکوهیده است، مگر در مقام دفع شرّ.

امیرالمومنین علی (ع) فرمودند : 

«اِیّاکَ وَ العَجَلَ فَأِنّه مَقرُونٌ بِالعِثار؛»

از شتاب کردن در کارها دورى کن، زیرا عجله و شتابکارى با لغزش همراه است.

امام على (ع) فرمودند :

مَعَ العَجَلِ يَكثُرُ الزَّلَلُ.

با شتابزدگى، لغزش ها زياد مى شود.

امام علی (ع) فرمودند :

«الزّلل مع العجل»

عجله با لغزش همراه است.

امام باقر (ع) فرمودند :

«انّما أهلک النّاس العجله، و لو انّ الناس تثبّتوا لم یهلک احد.»

همان شتابزدگی، مردم را به هلاکت افکنده است و اگر مردم شتاب نمی کردند، هیچ کس هلاک نمی شد.

امام صادق عليه السلام فرمودند : 

مَـعَ التَّثَبُّتِ تَكـونُ السَّلامَةُ، و مَعَ العَجَلَةِ تَكونُ النَّدامَةُ

با آرامش و درنگ، سلامت [از خطا و لغزش] همراه است و با شتابزدگى، پشيمانى.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته