آثار و زندگینامه فئودور داستایوفسکی؛ نویسنده بزرگ روسی

مجموعه: هنر و هنرمند

فئودور داستایوفسکی

فئودور داستایوفسکی: زندگی، آثار و تأثیرات

فئودور داستایوفسکی

"داستایفسکی" نام خانوادگی خود را به "داستایوفسکی" تغییر داده است. فئودور میخایلوویچ داستایوفسکی، رمان‌نویس و نویسنده روس، با آثار تأثیرگذار در ادبیات جهان شناخته می‌شود. آثار او، مختلف و گسترده، شرایط اجتماعی، سیاسی و معنوی روسیه در قرن نوزدهم را بازمی‌نمایند و به موضوعات فلسفی و مذهبی متنوعی می‌پردازند. رمان‌های برجسته او شامل "جنایت و مکافات"، "ابله"، "شیاطین" و "برادران کارامازوف" هستند. آثار او از ادبیات اگزیستانسیالیستی نیز تأثیر گرفته‌اند.

داستایوفسکی، که در سال 1821 در مسکو به دنیا آمد، از جوانی با افسانه‌ها و آثار نویسندگان روسی و خارجی آشنا شد. زندگی او پس از فوت مادرش و ترک مدرسه برای ورود به مؤسسه مهندسی نظامی نیکولایف، تحولات متعددی را پیش‌روی خود داشت. اعضایی از گروه ادبی "پتراشفسکی" به دلیل انتقاد از کتاب‌های ممنوعه انتقادی از روسیه، او را دستگیر کردند. او به اعدام محکوم شد، اما در لحظه آخر تخفیف یافت و سپس سال‌ها در زندان و تبعید گذراند. به عنوان روزنامه‌نگار و نویسنده فعال، داستایوفسکی سفرهای بسیار به اروپای غربی داشت و درگیر مشکلات مالی و اعتیاد به قمار شد. با این حال، او به یکی از نویسندگان برجسته و محبوب روسی تبدیل شد.

مجموعه آثار وی شامل سیزده رمان، سه رمان، هفده داستان کوتاه و آثار دیگر متنوع است. آثار داستایوفسکی به بیش از 170 زبان ترجمه شده‌اند و تاثیرگذاری بسیاری در ادبیات و هنرهای دیگر داشته‌اند.

رمان‌های داستایوفسکی 

اصل و نسب فئودور داستایوفسکی

اصل و نسب داستایوفسکی به خانواده‌ای اصیل از مسیحیان ارتدکس روسیه بازمی‌گردد. نام "داستایفسکی" از دهکده‌ای به نام Dostoïevo گرفته شده است که در آنجا واقع شده و این نام از دوستان قدیمی لهستانی به معنای شخصیت برجسته گرفته شده است. ریشه‌های این خانواده به دانیلو ایرتیش بازمی‌گردد، که در سال 1509 به دلیل خدماتش در منطقه پینسک زمین‌هایی به او اعطا شد.

اجداد نزدیک داستایوفسکی از طرف مادرش از تجار بودند، در حالی که خط مرد طرف پدر از کشیشان تشکیل شده بود. در سال 1809، میخائیل داستایوفسکی در آکادمی پزشکی-جراحی امپراتوری مسکو ثبت نام کرد و به عنوان پزشک نظامی خدمت کرد. در سال 1819، او با ماریا نچایوا ازدواج کرد و پس از مدتی به عنوان ارزیاب دانشگاهی ارتقا یافت.

دوران کودکی فئودور داستایوفسکی

در دوران کودکی (1821-1836)، فئودور داستایوفسکی در خانه خانوادگی در محوطه بیمارستان ماریینسکی برای فقرا بزرگ شد. او از سنین پایین با ادبیات آشنا شد و از دایه‌اش، آلنا فرولوونا، تأثیرات زیادی را در تربیت و علاقه او به داستان‌های تخیلی داشت. والدین او او را با طیف گسترده‌ای از ادبیات، از جمله نویسندگان روسی و کارهایی چون آثار گوگول، پوشکین، درژاوین، شیلر، گوته، سروانتس و اسکات آشنا کردند.

تجربیات کودکی داستایوفسکی، از جمله رویدادهای ناراحت‌کننده و تأثیرگذار زندگی‌اش، نقش مهمی در شکل‌گیری آثار او داشت. تجربیات مختلف، از جمله حادثه تجاوز یک دختر نه ساله و تأثیر آن در آثاری چون "شیاطین" و "برادران کارامازوف" به تصویر کشیده شده‌اند. داستایوفسکی با تحت تأثیر قرار گرفتن از این تجربیات در دوران کودکی، در آثار خود عناصر عمیقی از انسان شناسی و روان‌شناسی را بررسی کرد.

زندگی نامه داستایوفسکی

دوران جوانی‌ فئودور داستایوفسکی

داستایوفسکی در دوران جوانی‌اش با شرایط مشکل و تحولات زندگی خانوادگی مواجه شد. مرگ مادر او در سپتامبر 1837 به دلیل بیماری سل از رویدادهای ناراحت‌کننده زندگی او بود. پس از مرگ مادر، خانواده داستایوفسکی برادران را به موسسه مهندسی نظامی نیکولایف در سن پترزبورگ فرستادند. این تصمیم باعث شد تا داستایوفسکی و برادرش میخائیل از تحصیلات آکادمیک خود دست بکشند و به مسیر مشاغل نظامی هدایت شوند.

داستایوفسکی وارد آکادمی مهندسی شد، اما از این دوره خود را راضی نمی‌دانست. عدم علاقه به علوم، ریاضیات، و مهندسی نظامی باعث شد تا درجه مهندسی را با دشواری به دست آورد. او به طراحی و معماری علاقه‌مند بود و این تمایل او را به سمت این حوزه جلب می‌کرد.

در دوران تحصیلی خود، داستایوفسکی با شخصیتی متفاوت و شجاع شناخته می‌شد. در میان همکلاسی‌هایش، او با شجاعت، احساس قوی عدالت، و محافظت از تازه‌واردان مشهور بود. همچنین از فساد افسران انتقاد می‌کرد و به کشاورزان فقیر کمک می‌کرد. این ویژگی‌ها باعث جلب احترام همکلاسی‌هایش و ساخت شخصیتی بیگانه در میان همکلاسی‌ها شد.

نشانه‌های اولیه از صرع داستایوفسکی ممکن است پس از مرگ پدرش در سال 1839 ظاهر شده باشد. گزارش‌ها از تشنج او از نوشته‌های دخترش به دست آمده بودند. مرگ پدر باعث ایجاد مشکلات و سختی‌ها در زندگی او شد.

پس از اتمام تحصیلات و کسب درجه مهندسی، داستایوفسکی به عنوان ستوان مهندس به کار افتاد. او با آدولف توتلبن زندگی مشترکی را آغاز کرد، اما تصویر او در دیدگاه دیگران نه همیشه مثبت بود. او به عنوان یک شخصیت خوش اخلاق و مودب شناخته می‌شد، اما در لحظاتی از خود دور شد و با سوء استفاده از مواقع اخلاقی و از دست دادن خودآگاهی روبرو شد.

دورهٔ حرفه‌ای فئودور داستایوفسکی

در اوایل دورهٔ حرفه‌ای خود (۱۸۴۴-۱۸۴۹)، داستایوفسکی اولین رمان خود به نام "مردم فقیر" را در ماه مه ۱۸۴۵ نوشت. این رمان توسط دوستش، دیمیتری گریگوروویچ، که همزمان با او در آپارتمانی زندگی می‌کرد، به منتقد ادبی نیکلای نکراسوف ارائه شد و موفقیت تجاری قابل توجهی را به دنبال داشت. این اثر به عنوان اولین "رمان اجتماعی" روسیه توصیف شد.

حتی با موفقیت این اثر، داستایوفسکی با شکوفایی زندگی ادبی‌اش تداخل احساس کرد و از حرفه نظامی استعفا داد. پس از آن، وی دومین رمان خود به نام "دابل" را نوشت که پیش از انتشار، در فوریه ۱۸۴۶ در مجله "یادداشت‌های سرزمین پدری" منتشر شد. در همین دوره، داستایوفسکی با اصول سوسیالیسم آشنا شد و تأثیرگذاری این ایدئولوژی بر آثارش افزایش یافت. اما اختلافات ایمانی او با اعضای گروه سوسیالیستی به ویژه با ویساریون بلینسکی، باعث جدایی او از این گروه شد.

پس از انتقادات منفی به دنبال انتشار "دابل" و مشکلات سلامتی‌اش، داستایوفسکی به نوشتن ادامه داد. او تا سال ۱۸۴۸، چندین داستان کوتاه را در مجله "یادداشت‌های میهن" منتشر کرد. اما پذیرش منفی این داستان‌ها و مشکلات مالی به وجود آمده، زندگی او را دچار ناهنجاری کرد.

با پیوستن به جمع حلقه‌های اجتماعی‌تر و ارتباط با نویسندگان اصلاح‌طلب، داستایوفسکی از جایگاه دشواری که پیش از این داشت خارج شد. او در سال ۱۸۴۹ به گروه پتراشفسکی پیوست و در بحران سلامتی‌اش، با حمایت این گروه زنده ماند.

در سال ۱۸۴۹، قسمت اول از رمان "نتوچکا نزوانوا" منتشر شد، اما به دلیل مشکلات شخصی و تبعید، داستایوفسکی پروژهٔ نوشتاری خود را متوقف کرد. او هرگز سعی نکرد این اثر را به پایان برساند.

در این دوران، داستایوفسکی نخستین اثر ادبی خود را با ترجمه‌ای از رمان "اوژنی گرانده" اثر اونوره دو بالزاک منتشر کرد. این ترجمه نقدهای خوبی نداشت و مشکلات مالی او را به نوشتن رمان هدایت کرد.

داستایوفسکی با ویژگی‌ها و تجربیات زندگی‌اش، به عنوان یک شخصیت پررنگ و نویسنده بزرگ شناخته می‌شود که اثرات عمیقی در ادبیات جهان به جا گذاشته است.

آثار داستایوفسکی

 تبعید فئودور داستایوفسکی

در دهه 1840، داستایوفسکی به عنوان عضو گروه ادبی "پتراشفسکی" به خاطر خواندن آثار ممنوعه و انتقاد از سیاست و مذهب روسیه دستگیر شد. او همراه با اعضای گروه به اعدام با جوخه تیراندازی محکوم شد و در 23 دسامبر 1849، به میدان سمیونوف در سن پترزبورگ برده شد. اجرای حکم در لحظه آخر متوقف شد و تزار درخواست تخفیف مجازات را تحویل داد. داستایوفسکی تجربه این لحظات را در رمان "احمق" به تصویر کشید.

داستایوفسکی سپس چهار سال تبعید در زندان کاتورگا در سیبری گذراند و سپس خدمت اجباری سربازی را انجام داد. زندگی در تبعید دشوار بوده و شرایط ناهضم آن بسیار سخت بوده‌اند. او پس از آزادی نیز با مشکلات به ویژه سلامتی روبرو بود و تجربیات خود را در زندگی زندان و تبعید در اثر "احمق" به تصویر کشید.

زندگی خصوصی داستایوفسکی

داستایوفسکی پس از آزادی از زندان، با مشکلات مالی روبرو شده و از میخائیل خواسته کمک مالی به او کند. او نیز پس از آزادی رمان "خانه مردگان" را منتشر کرده و در سال 1861 این رمان در مجله Vremya ("زمان") منتشر شد. این اثر اولین رمان منتشر شده در مورد زندان‌های روسیه بود.

پس از آزادی، داستایوفسکی به سمی پالاتینسک مهاجرت کرد و در آنجا با خانواده‌های طبقه بالا ارتباط برقرار کرد. او چند دانش‌آموز را آموزش داد و با ماریا ایزایوا آشنا شد که به عنوان عشق دوم او شناخته می‌شود. در ابتدا، پیشنهاد ازدواج او را رد کردند اما در نهایت در سال 1857 با داستایوفسکی ازدواج کرد. این ازدواج همچنین با مشکلاتی همراه بود و زندگی خانوادگی آنها ناخوشایند بود.به  همین دلایل این زندگی دوام نداشت.

در سال 1862، داستایوفسکی به اروپای غربی سفر کرد و از شهرهای مختلف این منطقه بازدید کرد. او در این سفر با هرزن و دیگران ملاقات کرد و تحلیل‌ها و انتقادهایی از جامعه مدرن و مسائل اجتماعی ارائه داد. در سال 1863، او به اروپای غربی سفر دیگری داشت و در این سفر با پولینا سوسلوا ملاقات کرد. این دوره از سفرها و مشکلات مالی و فراز و نزولهای زندگی خصوصی او نشان‌دهنده سال‌های مختلف زندگی پس از آزادی او است.

داستایوفسکی پس از بازگشت به سن پترزبورگ در سپتامبر 1866، اقدام به نوشتن دو قسمت اول از رمان "جنایت و مکافات" کرد، که در ژانویه و فوریه 1866 در نشریه The Russian Messenger منتشر شد. این اثر با جلب حداقل 500 مشترک جدید، به مجله جلب توجه کرد.

در اوایل سپتامبر 1867، داستایوفسکی با  آنا اسنیکینا ازدواج کرد و به مسئولیت‌های خانوادگی متعهد شد. با کمک درآمد حاصل از رمان "جنایت و مکافات"، آنها ماه عسل خود را در آلمان شروع کردند. این ماه عسل به طور مختصر ادامه یافته و زوج به شهرها و مکان‌های مختلف از جمله برلین، درسدن، فرانکفورت، و ژنو سفر کردند.

در سپتامبر 1867، داستایوفسکی به کار بر روی رمان "احمق" (The Idiot) پرداخت و این کار تا ژانویه 1869 ادامه یافت. نوزاد سوفیا، فرزند اول آنها، در مارس 1868 به دنیا آمد و متأسفانه سه ماه بعد از ذات الریه درگذشت. آنها دیگرین فاجعه را با دلخوری و اندوه فراوان تجربه کردند.

در ماه‌های بعدی، زوج به سوی جنوب ایتالیا سفر کرد و در فلورانس مستقر شد. داستایوفسکی به نویسندگی رمان "شیاطین" اقدام کرد و این کار در پاسخ به خبر قتل ایوان ایوانف توسط گروه انقلابی سوسیالیست "انتقام مردم" آغاز شد. در سال 1871، آنها به برلین سفر کردند و سپس به سن پترزبورگ بازگشتند، و این پایان ماه عسل  آنها بود (در ابتدا برای سه ماه برنامه ریزی شده بود) که بیش از چهار سال به طول انجامید.

فلسفه ادبی داستایوفسکی

در دوره بازگشت به روسیه (1871-1875)، خانواده داستایوفسکی دوباره با مشکلات مالی مواجه شدند. پسر جدید آنها، فیودور، در 16 ژوئیه 1871 به دنیا آمد. آنها به دلیل مشکلات مالی، مجبور به فروش دارایی‌های خود شدند. آنها امیدوار بودند با فروش خانه اجاره‌ای خود در پسکی بدهی‌های خود را پرداخت کنند، اما با مشکلات با مستاجران و اختلافات با طلبکاران مواجه شدند.

داستایوفسکی دوستی خود را با افرادی چون مایکوف و استراخوف احیا کرد و با آشنایی با افراد جدید از جمله ترتی فیلیپوف و ولادیمیر سولوویف، به تأثیرات سیاسی اطراف خود پیوست. در سال 1872، خانواده چندین ماه را در شهر Staraya Russa سپری کرد و در این دوره، خواهر آنا ماریا سواتکوفسکایا درگذشت.

خانواده در سپتامبر به سن پترزبورگ بازگشتند و داستایوفسکی به نوشتن رمان "شیاطین" ادامه داد. این رمان در 26 نوامبر 1872 به پایان رسید و توسط "شرکت انتشارات داستایوفسکی" که توسط او و همسرش تأسیس شده بود، منتشر شد. آنها همچنین نشریه جدیدی به نام "روزنوشت یک نویسنده" را آغاز کردند. در تابستان 1873، آنا با بچه‌ها به Staraya Russa بازگشت، در حالی که داستایوفسکی در سن پترزبورگ می‌ماند تا به خاطرات خود ادامه دهد.

در مارس 1874، داستایوفسکی به دلیل فشار کاری و مسائل بیروکراتیک، شهروند را ترک کرد و به Ems رفت. او به عنوان درمان آب مروارید حاد تشخیص داده شد. با بازگشت به سن پترزبورگ، پس از تجربه دو بار به دادگاه برده شدن، در اوت 1875 پسرش الکسی به دنیا آمد و خانواده به سن پترزبورگ بازگشت. در پایان همین دوره، داستایوفسکی نوشتن رمان "نوجوان" را به پایان رساند.

داستایوفسکی در دوره سالهای گذشته (1876–1881)

در دوره "سالهای گذشته (1876–1881)"، داستایوفسکی به کار بر روی دفتر خاطرات خود ادامه داد. این دفتر شامل مقالات متعدد و چند داستان کوتاه در مورد جامعه، دین، سیاست و اخلاق بود. این مجموعه بیش از دو برابر کتاب‌های قبلی او فروش داشت و او نامه‌های بسیاری از خوانندگان دریافت کرد.

در تابستان 1876، داستایوفسکی دوباره دچار تنگی نفس شد و برای سومین بار از Ems دیدن کرد. هنگام بازگشت به سن پترزبورگ برای تکمیل دفترچه خاطرات، از داروخانه بازدید کرد و در مراسم تشییع جنازه نکراسوف شرکت کرد. وی همچنین به عضویت افتخاری آکادمی علوم روسیه منصوب شد.

وضعیت سلامتی داستایوفسکی به تدریج کاهش یافت و در مارس 1877 چهار حمله صرع را تجربه کرد. او در دسامبر در مراسم تشییع جنازه نکراسوف شرکت کرد و سخنرانی کرد. پس از مرگ پسرش آلیوشا، از دعوت به یک کنگره بین‌المللی در مورد حق چاپ در پاریس خودداری کرد.

در سال 1880، داستایوفسکی به عنوان نایب رئیس انجمن خیرخواه اسلاو انتخاب شد و در مراسم رونمایی از یادبود پوشکین در مسکو سخنرانی کرد. سخنرانی او با تشویق شدید همراه شد و حتی رقیب دیرینه اش تورگنیف او را در آغوش گرفت. این سخنرانی بعدها تحت حملات منتقدین قرار گرفت و وخامت بیشتری در سلامت او ایجاد کرد.

شخصیت‌ها در داستایوفسکی

مرگ فئودور داستایوفسکی

در تاریخ 6 فوریه 1881، هنگامی که داستایوفسکی در جستجوی اعضای سازمان تروریستی Narodnaya Volya ("اراده مردم") بود که به زودی تزار الکساندر دوم را ترور می‌کرد، پلیس مخفی تزار حکم بازرسی را در آپارتمان او اجرا کرد. در نتیجه، داستایوفسکی دچار خونریزی ریوی شد. او در خلال چندین روز پس از این حادثه دچار سه بار خونریزی شد.

آنا (همسر داستایوفسکی) نقل کرد که این حوادث به دنبال جستجوی پلیس برای اعضای سازمان تروریستی بوده و ادعا کرد که خونریزی اولین بار پس از آن رخ داد که داستایوفسکی به دنبال یک جا خودکار افتاده بود. پس از دیدارهای مکرر با پزشکان، حالت سلامت او بهبود یافته و سپس دچار خونریزی شدید‌تر شد. پس از سه حمله خونریزی، آنا با پزشکان تماس گرفت و در نهایت ویکتور گوسیپوویچ به عنوان پزشک انتخاب شد. آنا منکر کرد که داستایوفسکی مشکلی دارد و گفت که خونریزی به دلیل یک جا خودکار نبوده است.

آخرین سخنان داستایوفسکی به همسرش آنا اشاره به مثل تجاوز، توبه و بخشش کرد که او آرزو داشت به عنوان آخرین میراث برای فرزندانش بگذارد. همچنین، آخرین نقل قول از او از متی 3: 14-15 بود. آنا پس از مرگ داستایوفسکی از وفات او اعلام کرد و او در گورستان تیخوین در صومعه الکساندر نوسکی به خاک سپرده شد.

مراسم تشییع جنازه داستایوفسکی با حضور زیادی برگزار شد، و جسد او به مطابق رسوم روسی در میزی قرار گرفت. او در گورستان تیخوین در نزدیکی شاعران مورد علاقه‌اش به خاک سپرده شد. سنگ قبر او خطوطی از عهد جدید حاکی از اعتقادات مذهبی او دارد. 

تأثیرات داستایوفسکی

دیدگاه فئودور داستایوفسکی

داستایوفسکی در آثار خود به نقد و ارزیابی شخصیت‌هایی می‌پرداخت که حتی آدمکشی را زیر لوای اعتقادات ایدئولوژیک و مرام موجه می‌دانستند. او در طول تاریخ با چالش‌های مختلف زمان خود، از جمله دوران قدرت‌گیری حکومت‌های تمامیت‌خواه قرن بیستم، به خوبی تطابق داستان‌ها و افکار خود با زمانه را حفظ کرد.

یکی از اعمال معروف داستایوفسکی به نام "تسخیرشدگان" (جن زدگان)، مخالفت و اعلام جرم داستایوفسکی علیه نهیلیسم روسی را به خوبی منعکس می‌کند. این کتاب با زبان آمرانه و نصیحت‌گونه‌اش مورد انتقاد قرار گرفته، اما هدف او از آن این بود که نشان دهد افکار مرسوم در میان روشنفکران زمانه‌اش می‌تواند خطرناک باشد. داستایوفسکی در این کتاب به طرز سیاه و گزنده‌ای، انقلابیان را به خاطر بازی با ایده‌های انقلابی بدون درک عمیق از معنای واقعی انقلاب مورد نقد قرار می‌دهد.

در تسخیرشدگان، داستایوفسکی استدلال می‌کند که فراموش کردن موازین اخلاقی و انسانی به دلیل ایده‌های آزادی‌خواهانه به نوعی به تمامیت‌خواهی و استبداد بدتر از گذشته منجر می‌شود. این اثر نشان‌دهنده نگرش او به افکار مدرن و روشنفکری می‌باشد.

دیدگاه معروف داستایوفسکی که از زبان یکی از شخصیت‌های رمان برادران کارامازوف بیان می‌شود، جمله "اگر خدایی وجود نداشته باشد، همه‌چیز مجاز است" است. این دیدگاه با دیدگاه متفکران معاصر ژیل دلوز و ژاک لاکان مغایرت دارد. این متفکران معتقدند که وجود منع الهی، زمینهٔ گناه را فراهم می‌سازد. دلوز به عقیده‌ای متفاوت از داستایوفسکی دارد و برعکس اظهارات او، معتقد است که وجود خدا باعث می‌شود همه‌چیز مجاز نباشد.

داستایوفسکی و ادبیات روسی

آثار مهم داستایوفسکی

"مردم فقیر" (Poor Folk): این رمان به تصویر رابطه بین ماکار دووشکین و واروارا دوبروسلووا، دو فرد فقیر می‌پردازد. این آثار به شیوه‌ای لطیف و عاطفی مسائل مربوط به فقر و عزت نفس را بیان می‌کند.

"یادداشت‌هایی از زیرزمین" (Notes from Underground): این اثر به دو بخش مختلف تقسیم می‌شود، که یک بخش به سبک مقاله و دیگری به سبک روایی است. در آن، شخصیت اصلی به نام "مرد زیرزمینی" نگرانی‌ها و انتقادات خود را نسبت به جامعه و وضعیت فردی خود بیان می‌کند.

"جنایت و مکافات" (Crime and Punishment): این رمان به دنبال داستان رودیون راسکولنیکوف است که تصمیم به کشتن یک زن دارای ثروت می‌گیرد. این اثر به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رمان‌های داستایوفسکی شناخته می‌شود و موضوعات اخلاقی و روان‌شناسی را مورد بحث قرار می‌دهد.

"احمق" (The Idiot):"احمق" یکی دیگر از آثار بزرگ داستایوفسکی است که به شخصیت اصلی رمان، شاهزاده لو نیکولایویچ میشکین، می‌پردازد. شخصیت مثبت، زیبا، و خالص این شاهزاده باعث سوتفاهمات و اشتباهات در برخورد با افراد دنیوی می‌شود. داستان این رمان به تحلیل تضادها، امیال، امیدها، و منیت‌گرایی در جامعه و زندگی انسانی می‌پردازد.

جوزف فرانک این کتاب را به عنوان "شخصی‌ترین اثر در میان تمام آثار مهم داستایوفسکی" توصیف کرده است. این کتاب شامل توصیف مصائب شخصی نویسنده، مسائل اخلاقی، معنوی، و فلسفی است که از آن بر می‌آید.

"شیاطین" (Demons یا The Devils):"شیاطین" یک رمان بزرگ ادبیات روسیه است که به صورت طنز اجتماعی و سیاسی، درام روانی، و تراژدی بزرگ شناخته می‌شود. این رمان نمایانگر پیامدهای نیهیلیسم سیاسی و اخلاقی در روسیه قرن 19 است. داستایوفسکی از این طریق شخصیت‌ها و وقایع رمان را به تحلیل تأثیرات نیهیلیسم می‌پردازد.

"برادران کارامازوف" (The Brothers Karamazov):"برادران کارامازوف" به عنوان بزرگترین اثر داستایوفسکی شناخته می‌شود. این رمان داستان آلیوشا، ایوان، و دیمیتری کارامازوف را روایت می‌کند. مرگ پدرشان، مسائل فلسفی و مذهبی، و تضادهای انسانی در داستان به تجسم درآمده‌اند. قسمت "مفتش عقاید اعظم" معروف به تحلیل ایوان از مسیح و مسائل دینی در قالب یک داستان فلسفی معروف است.

آثار داستایوفسکی به عنوان یکی از بزرگترین اثرات ادبیات روسیه و جهان شناخته می‌شوند، و او به دلیل تجسم درونی شخصیت‌ها، تأثیرگذاری در ادبیات انسانی، و بررسی عمیق اخلاق و روان‌شناسی شخصیت‌ها شناخته می‌شود.

آثارفئودور داستایوفسکی 

رمان‌ها و رمان‌های کوتاه داستایوفسکی

(۱۸۴۶) بیچارگان (رمان کوتاه)

(۱۸۴۶) همزاد(رمان) (رمان کوتاه)

(۱۸۴۷) خانم صاحبخانه (رمان کوتاه) (بانوی میزبان)

(۱۸۴۹) نیه توچکا (ناتمام)

(۱۸۵۹) رؤیای عموجان (رمان کوتاه)

(۱۸۵۹) روستای استپانچیکو

(۱۸۶۱) آزردگان (تحقیر و توهین شدگان)

(۱۸۶۲) خاطرات خانه اموات

(۱۸۶۴) یادداشت‌های زیرزمینی (رمان کوتاه)

(۱۸۶۶) جنایت و مکافات

(۱۸۶۷) قمارباز (رمان کوتاه)

(۱۸۶۹) ابله

(۱۸۷۰) همیشه شوهر (رمان کوتاه)

(۱۸۷۲) جن‌زدگان

(۱۸۷۵) جوان خام

(۱۸۸۰) برادران کارامازوف

داستان‌های کوتاه داستایوفسکی

در پانسیون اعیان

(۱۸۴۶) «آقای پروخارچین»

(۱۸۴۷) «رمان در نُه نامه»

(۱۸۴۸) «شوهر حسود»

(۱۸۴۸) «همسر مردی دیگر»

(۱۸۴۸) «همسر مردی دیگر و شوهر زیر تخت» (تلفیقی از دو داستان قبلی)

(۱۸۴۸) «نازک‌دل»

(۱۸۴۸) «پولزونکوف»

(۱۸۴۸) «دزد شرافتمند»

(۱۸۴۸) «درخت کریسمس و ازدواج»

(۱۸۴۸) «شب‌های روشن (داستان کوتاه)»

(۱۸۴۹) «قهرمان کوچولو»

(۱۸۶۲) «یک داستان کثیف» یا «یک اتفاق مسخره»

(۱۸۶۵) «کروکدیل»

(۱۸۷۳) «بوبوک»

(۱۸۷۶) «درخت کریسمس بچه‌های فقیر»

(۱۸۷۶) «نازنین»

(۱۸۷۶) «ماریِ دهقان»

(۱۸۷۷) «رؤیای آدم مضحک»

() «دلاور خردسال»

مجموعه مقاله های داستایوفسکی

Winter Notes on Summer Impressions (۱۸۶۳)

یادداشت‌های روزانه یک نویسنده (۱۸۷۳–۱۸۸۱)

ترجمه های داستایوفسکی

(۱۸۴۳) یوژینی گرانده (انوره دو بالزاک)

(۱۸۴۳) La dernière Aldini (ژرژ ساند)

(۱۸۴۳) Mary Stuart (فریدریش شیلر)

(۱۸۴۳) Boris Godunov (الکساندر پوشکین)

نامه‌های شخصی داستایوفسکی

(۱۹۱۲) Letters of Fyodor Michailovitch Dostoevsky to His Family and Friends by Fyodor Mikhailovich Dostoevsky (Author), translator Ethel Colburn Mayne Kessinger Publishing, LLC (۲۶ مه ۲۰۰۶) ISBN 978-1-4286-1333-1

نوشته‌های منتشر شده پس از مرگ داستایوفسکی

(۱۹۲۲) Stavrogin's Confession & the Plan of the Life of a Great Sinner – English translation by ویرجینیا وولف and S. S. Koteliansky

سوالات متداول درباره فئودور داستایوفسکی

1. فئودور داستایوفسکی چه زمینه‌های ادبیاتی را تحت پوشش قرار داده است؟

فئودور داستایوفسکی در آثار خود به مسائل مختلفی از جمله فلسفه، اخلاق، و روان‌شناسی انسانی پرداخته است. او در رمان‌ها و داستان‌های خود به تجسم درونی شخصیت‌ها و بررسی ژرف ابعاد انسانی می‌پردازد.

2. آیا آثار داستایوفسکی تأثیرگذاری در ادبیات جهانی داشته‌اند؟

بله، آثار داستایوفسکی به عنوان یکی از بزرگترین اثرات ادبیات روسیه و جهان شناخته می‌شوند. او با تأثیرگذاری در حوزه تجسم درونی شخصیت‌ها و بررسی ابعاد عمیق انسانی به عنوان یک نویسنده برجسته شناخته می‌شود.

3. آیا موضوعات اخلاقی و مذهبی در آثار داستایوفسکی جایگاه ویژه‌ای دارند؟

بله، داستایوفسکی موضوعات اخلاقی و مذهبی را به شکل ژرفی مورد بررسی قرار داده است. مفاهیمی نظیر ایمان، گناه، و مسائل اخلاقی از جمله محورهای مهم در آثار او محسوب می‌شوند.

4. آیا فئودور داستایوفسکی تنها در زمینه رمان نویسی فعالیت داشته است؟

علاوه بر رمان نویسی، داستایوفسکی در نوشتن داستان‌ها و مقالات ادبی نیز فعالیت داشته است. او در زمینه‌های مختلف ادبی فعالیت نموده و آثار متعددی را خلق کرده است.

5. چه جایگاهی در تاریخ ادبیات روسیه برای داستایوفسکی قائل شده است؟

داستایوفسکی به عنوان یکی از نویسندگان برجسته ادبیات روسیه و جهان شناخته می‌شود. آثار او به عنوان ثروتمندترین لایه‌های ادبی و فرهنگی جهان مطرح شده و در تحلیل مسائل عمیق انسانی شناخته می‌شوند. 

سخن آخر مقاله درباره ی فئودور داستایوفسکی

با پرداختن به زندگی و آثار فئودور داستایوفسکی، عمیقاً در جهان درونی و انسانی او غرق شدیم. او با قلمی استثنایی توانسته است احساسات و مفاهیم پیچیده انسانی را با وجاهت و عمق به تصویر بکشد. آثار این نویسنده بی‌نظیر همواره مورد تأمل و بررسی قرار گرفته و ارثی ارزشمند در ادبیات جهان به جا گذاشته است.

گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته