هنر گلیچ بافی چیست و شامل چه چیزهایی است؟
- مجموعه: هنرهای دستی و ترسیمی
هنر گلیچ بافی چیست
آشنایی با هنر گلیچ بافی
هنر گلیچ بافی چیست؟
گلیچ از گذشته در این منطقه مورد استفاده قرار می گرفته است و به علت جنس پارچه آن كه پنبه ای و پشمی است، بیشتر در پوشاك مردانه استفاده می شده است.
اما این دست بافته هم مثل دیگر محصولات صنایع دستی ناشناخته مانده است و خطر از رواج افتادن، آن را تهدید می‌كند.
تارهای گلیچ از جنس نخ پنبه پرتاب، و پودهای آن پشمی است. گلیچ، پارچه ای پنبه ای و سنتی است كه بیشترین استفاده آن در زیرانداز پوشاك مردانه است.
هنر گلیچ بافی
هیچ جایی را نمی توان بدون صنایع دستی پیدا کرد و حتما جلوه هنرهای دست در روستاها بیشتر و وسیع تر نسبت به شهرها است ولی بعضی اوقات با نپرداختن به صنایع دستی آن منطقه، این هنر ارزشمند از یاد رفته است.
روستای فولادمحله از شهرستان مهدیشهر از آن مناطقی است که صنایع دستی آن نه فقط تهیه و تولید می شود بلکه بیشتر مشتریان آن را اشخاص غیر بومی تشکیل می دهند که خود علامتی از زیبایی و کارآمدی صنعت دست خانم های فولادمحله را می رساند.
گلیچ بافی مهمترین و شاید تنهاترین صنایع دستی فولادمحله که از گذشته شایع بوده و حالا نیز زنان فولادمحله ای انجام می دهند، است. هنر دستی که در دورانی از یاد رفته بود ولی خانم فولادمحله ای با مهم دانستن این صنایع محلی و با تلاش خود مجددا این هنر دست را زنده کرده و اکنون با این صنایع دستی نیز به زنده نگهداشتن فرهنگ فولاد محله می پردازد و نیز به این روش گذران زندگی می کند.
چنانچه گلیچ بافی در روستاهای دیگر استان هم پیدا می شود ولی در تهیه و طرح های آن فرق هایی با دیگر جاها دارد.
گلیچ بافی فولادمحله خود دارای مشتقات متفاوتی است که با دستگاه و ابزار آلات خاصی بافته می شود.
گلیج بافی شامل سَرحمومی، آیینه کیسه، گلیج تابلونما، اسب سَری، پادَری، کَج کیسه و کُرسی سَری می باشد .
برای بافت این صنایع از وسایلی مانند : کِرگاه(کارگاه)،توزَن، کاتلّم، چَل، چَلجِه استفاده می شود.
کِرگاه(کارگاه) دستگاهی است که برای بافت گلیج به کار می رود.
بافت گلیچ
دستگاه گلیج بافی شامل ابزار زیر است:
- نُوِرًد گارًدِن چو: (چوبی که بصورت عمودی قرار گرفته است)
- کارشن چو
- شانه
- وَرًد
- لَدًمَتی
- ماکو
- ماسوره
- لِنگ لتی
- سلام علیکی
- کِرگاه کَشً رَسِن، می باشد.
- چَلً: وسیله ای است برای حلاج کردن پشم به کار می رود.
- چَلًجِه: پشم حلاج شده با استفاده از این دستگاه به نخ تبدیل می شود.
- کاتًلُم: نخ بدست آمده را با استفاده از کاتلم تابیده تا محکم شود.
- توزَن: برای ضخیم کردن نخ ها استفاده می شود برای نخ هایی که برای بافتن جوراب و کلاه و غیره استفاده می شود.
دستگاه گلیچ بافی
انواع محصولات گلیج بافی
- سَرحمومی: گلیمی است که در آن وسایل حمام را می گذارند و زمانی که به حمام عمومی می رفتند آن را با خود می بردند.
- آیینه کیسه: کیسه ای است که در قدیم وسایل آرایش را در آن می گذاشتند حتی به عنوان جای نخ و سوزن نیز از آن استفاده می کردند.
- اسب سَری: گلیج بزرگی است که در قدیم در عروسی ها این گلیج را روی اسب قرار می دادند که در زمان بردن جهیزیه و رفتن داماد به حمام (داماد بر روی اسب می نشست) شکل زیبایی داشته باشد.
- کَج کیسه: کیسه ای است که در قدیم به گونه کج روی دیوار آویزان می کردند و داخل آن قاشق و چنگال می انداختند اما امروزه داخل کیسه الیاف می ریزند و روی مبلمان استفاده می شود.
- کُرسی سَری: کرسی وسیله ای است که در قدیم برای گرم کردن خانه از آن استفاده می کردند که آتش زیر کرسی که به صورت میزی بوده و آتش را در زیر آن میگذاشتند و کرسی سری که به صورت گلیج بوده را روی کرسی می گذاشتند که زیبایی ویژه ای دارد و همین طور کرسی را می پوشاند.
- پادری: گلیجی است که جلوی در گذارند و زیبایی ویژه ای را به منزل می دهد.
هر کدام از گلیج هایی که در بالا گفته شد برای دوخت آن از طرح های خاصی استفاده می کنند که هر یک از این طرح ها نام ویژه ای دارد:
طرح های گلیج بافی
طرح های گلیج بافی
- طرح گرجی دونه:(منظور لوزی داخل گلیم است)
- طرح دم دار،میرکادونه،سِ،چی پیچ
- طرح اِرِب پنجه گل
- طرح خوارجین نسخه
- طرح چهار دستمال
گردآوری: فرهنگ و هنر بیتوته
