معرفی هنر آجیده دوزی سوغاتی زیبا و مهم کرمان
- مجموعه: هنرهای دستی و ترسیمی
آجیدهدوزی؛ هنری اصیل و زیبا
یکی از سوغاتی های مهم شهر کرمان آجیده دوزی یا پنبه دوزی می باشد. آجیده دوزی دوخت ریز و ظریف بر روی پارچه ای دولایه با لایه ی نازكی از پنبه است. آجیده دوزی یکی از هنرهای قدیمی و سنتی است. با توجه به شواهد این هنر مربوط به زمان هخامنشیان است. در ادامه از بیتوته با این هنر بسیار زیبا بیشتر آشنا خواهید شد.
تاریخچه آجیده دوزی
از تاریخچه آجیده دوزی اطلاعات زیادی در دست نیست اما طبق شواهد آجیده دوزی مربوط به زمان هخامنشیان می باشد قسمت زیرتسمه های تیردان های عصر هخامنشی با یک لایه پارچه پنبه دوزی شده آستر داده می شود تا سنگینی وزن آن باعث آزار شانه ی حمل کننده نشود. از آن دوران به بعد نمونه های متعددی در حجاری های دوران اشکانی و ساسانی دیده شده است.
همچنین در دوره ی اسلامی تا زمان صفوی آجیده دوزی از رواج نسبی برخوردار بوده که در این دوران و همچنین در زمان های افشاریه،زندیه و قاجاریه هنرمندان آجیده دوز برای رویه ی پارچه قلمکار نقشی ریز انتخاب می کردند و آن را آجیده دوزی می کردند.
از هنر آجیده دوزی در تزئین روبالشتی، سجاده، روانداز، لحاف، روتختی، البسه و... استفاده میشود.
تکنیک های انجام آجیده دوزی
روش ساده بدون لایه وسط
ابتدا طرح مورد نظر را روی کاغذ کشیده و طرح را روی پارچه می گذاریم و با چرخ خیاطی بدون نخ کردن سوزن پارچه را سوراخ می کنیم سپس پارچه رویه را روی سطحی پهن می کنیم و پارچه آستری را بر پارچه رویی وصل می کنیم سپس کاغذ را بر آستر قرار داده و با کمک زغال و .. نقش را انتقال می دهیم. سپس با سوزن و نخ های پنبه ای بی رنگ و کوک های کوتاه ، طرح های روی آستری را به آستر و رویه می دوزیم.
آجیده دوزی لایه دار
ابتدا پارچه رویه را روی سطح صافی پهن کرده و لایه پنبه را روی آن قرار می دهیم و به هم کوک زده و پارچه آستری را روی لایه ای پنبه ای پهن می کنیم و سه لایه را به هم می دوزیم. سپس با فاصله لایه ها را کوک زده ، نقش می دهیم و شروع به دوخت می کنیم.
آجیده دوزی لایه دار با رویه تکه دوزی
نقش ها در این نوع آجیده دوزی به مرور زمان پیشرفت کرد. در ابتدا قطعات بدون فرم و طرح خاصی طراحی می شدند اما بعدها این هنر را با برش قطعات به صورت فرم و نظم خاصی طراحی و ایجاد کردند.
آجیده دوزی به شیوه برجسته
در این نوع هنر آجیده دوزی از دو لایه پارچه استفاده می شود. این روش به دو صورت دوخته می شود، یک روش این که خطوط طرح را دوخته و بعد داخل آن را با پنبه پر می کنند تا برجسته شود. روش دیگر به این صورت است که خطوط طرح را در دو خط دوخته و پس از آن ، از داخل نخ پرک و یا نخ کلفت پشمی رد می کنند تا خطوط برجسته شود.
گردآوری:بخش فرهنگ و هنر بیتوته