لایه‌برداری از پوست در منزل

مجموعه: سلامت پوست

خیلی از خانم‌ها برای لایه‌برداری از پوست‌شان، می‌روند سراغ کِرِم‌های لایه‌بردار (اسکراب). ولی آیا واقعا این کِرِم‌ها موثرند؟ دکتر بهروز باریک‌بین، متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به این سوال پاسخ می‌دهد....

اصلا چرا باید از کِرِم‌های اسکراب (لایه‌بردار) استفاده کرد؟

حذف لایه‌های شاخی و سلول‌های مرده پوست، باعث حذف باکتری‌های مضر و کاهش قطر منافذ پوست شده و به زیبایی و افزایش سلامت پوست کمک می‌کند. روش‌هایی که برای این منظور استفاده می‌شوند شامل دو روش مکانیکی و شیمیایی هستند.

بعضی‌ها هم این کار را با پوست بادام یا زردآلو انجام می‌دهند یا سراغ سفیدآب می‌روند.آیااین این کار درست است؟

بله؛ در روش‌های مکانیکی از فیبرها و پارچه‌های ضخیم، پوست بادام یا زردآلو، اسفنج، برس و بخش‌های خشک و فیبری گیاهان برای این منظور استفاده می‌شود. به عنوان مثال، کیسه کشیدن که در حمام‌های سنتی رایج بوده و هنوز هم توسط بسیاری از پدربزرگ و مادربزرگ‌ها استفاده می‌شود مثالی از لایه‌برداری مکانیکی است که اگر با سفیدآب همراه شود، میزان لایه‌برداری آن بیشتر شده و این عمل موثرتر خواهد بود. حتی استفاده از سنگ‌پا برای کاستن از خشونت کف پا مثالی دیگر از لایه‌برداری مکانیکی است.

میکروابریژن در مطب، چه‌طوراست؟

خب، در این روش، توسط دستگاهی، پودرهای اکسیدآلومینیوم با فشار روی پوست پاشیده می‌شود. کریستال‌های اکسید آلومینیوم بسیار سخت هستند و برای خراشاندن و ساییدن پوست مناسب‌اند. این دستگاه، یک فشار منفی به پوست وارد می‌کند و عملی شبیه بادکش انجام می‌دهد. از ترکیب این ساباندن و ایجاد فشار منفی یک لایه‌برداری مکانیکی خوب روی پوست صورت اتفاق می‌افتد که خواص زیادی دارد؛ از جمله شادابی و روشن‌تر شدن پوست، بهبود منافذ باز پوست، بهبود جوش‌های سرسیاه و سرسفید، کم‌رنگ شدن لک‌های صورت و حتی بدن، بهبود چین و چروک‌های ظریف با واسطه ترشح فاکتورهای رشد متفاوت ثانویه به ایجاد فشار منفی و بادکش روی پوست و بالاخره افزایش نفوذ داروهای موضعی پوست که به ویژه برای بیماران مبتلا به لک صورت یا آکنه می‌تواند موثر باشد.

پیلینگ چه فرقی با میکرودرم ابریژن دارد؟

استفاده از مواد شیمیایی لایه‌بردار، همان پیلینگ‌ است؛ موادی مانند اسید سالسیلیک، اسید سیتریک، اسیدهای میوه یا آلفاهیدروکسی اسید AHA یا تری‌کلرواستیک اسید (TCA). در این روش اسیدهای لایه‌برداری با درصدهای متفاوت روی پوست صورت استعمال شده و عمل لایه‌برداری به صورت شیمیایی انجام می‌شود.

درباره اسیدهای میوه هم توضیح می‌دهید؟

بله؛ استفاده از اسیدهای میوه با غلظت بالا و استفاده از تری‌کلرواستیک اسید باید حتما توسط متخصص پوست و مو و در کلینیک انجام شود زیرا مدت ماندگاری اسید روی پوست و نواحی خاصی که دارو باید مالیده شود یک امر کاملا تخصصی است و توجه نکردن به این مساله می‌تواند موجب سوختگی پوست و عوارض مربوطه شود. اسیدهای میوه غلظت پایین‌تر را افراد می‌توانند بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه کنند و در منزل، شب‌ها هنگام خواب استفاده نمایند. بهتر است این فرآورده‌ها (AHA) دور چشم و دور دهان استفاده نشود زیرا موجب تحریک و قرمزی و التهاب این نواحی خواهد شد. درصدهای بالاتر مانند 50 درصد و 70 درصد باید متوسط متخصص پوست به کار روند.

لایه برداری شیمیایی فایده‌ای هم دارد؟

البته! لایه‌برداری شیمیایی کاربردهای فراوانی دارد: بهبود چین و چروک‌های ظریف از طریق تحریک کلاژن‌سازی، شاداب‌تر و روشن‌تر شدن پوست، بهبود جوش‌های سرسیاه و سرسفید، بهبود لک‌های مختلف پوست و همچنین افزایش تاثیر داروهای موضعی مصرف شده توسط بیمار. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که لایه‌برداری پوست چه مکانیکی و چه شیمیایی باعث تحریک‌پذیرتر شدن آن نسبت به نور‌آفتاب می‌شود و لذا مصرف کرم‌های ضدآفتاب و پرهیز از قرار گرفتن به طور مستقیم در برابر نور آفتاب توصیه می‌شود. در غیر این صورت، بیمار ممکن است حتی نتیجه معکوس بگیرد؛ مثلا خانمی برای بهبود لک بارداری ملاسما پیلینگ شیمیایی انجام داده، به دلیل مراقبت نکردن از نور آفتاب ممکن است دچار بزرگ‌تر شدن لک نیز بشود.

به چه کسانی این روش‌ها را توصیه نمی‌کنید؟

کلا برای پوست‌های خشک، استفاده از لایه‌برداری چه مکانیکی و چه شیمیایی توصیه نمی‌شود زیرا موجب خشکی بیشتر پوست شده و می‌تواند برای بیمار دردسرساز باشد. در صورت لزوم، استفاده از لایه‌بردار در پوست‌های خشک، این کار باید زیر نظر متخصص پوست و با تمهیدات لازم انجام شود. مساله بعدی احتمال عود تبخال توسط لایه‌برداری پوست است، به خصوص در لایه‌برداری شیمیایی باید مراقب عود تبخال بود و بیمارانی که به طور مکرر تبخال می‌زنند، باید پزشک را از این مساله آگاه سازند تا روش‌های پیشگیری از بروز تبخال به کار گرفته شود زیرا این عفونت می‌تواند موجب ایجاد جوشگاه شده و در پوست تحریک شده توسط مواد شیمیایی لایه‌بردار وسعت زیادی پیدا کند.

آیا می‌توان از کِرِم‌های اسکراب موجود در داروخانه‌ها استفاده کرد؟

کِرِم‌های اسکراب یا اکسفولیان به عنوان خراشنده و ساینده پوست استفاده می‌شوند. برخی موارد شاهد هستیم که برای افزایش اثربخشی اسیدهای میوه هم به این کِرِم‌ها اضافه می‌کنند که بیمار از هر دو مکانیسم لایه‌برداری مکانیکی و شیمیایی سود ببرد. کرم‌ها و صابون‌های اسکراب (که حاوی دانه‌های خشن هستند) می‌توانند در درمان ضایعات پوستی مثل آکنه‌های کومدونال (جوش‌های سرسیاه یا سفید)، چربی پوست، خشونت پوست و نیز افزایش اثر داروهای موضعی کاربرد داشته باشند.