علل لکه‌های قرمز روی پوست نوزاد چیست و چه باید کرد؟
- مجموعه: سلامت پوست
علل لکه‌های قرمز روی پوست نوزاد
لکه‌های قرمز روی پوست نوزاد؛ علت چیست و چه باید کرد؟
دیدن لکه‌های قرمز روی پوست لطیف نوزاد، یکی از نگرانی‌های رایج در ماه‌های ابتدایی تولد فرزند است. این لکه‌ها ممکن است از چند نقطه‌ی کوچک و بی‌ضرر تا نشانه‌هایی از بیماری‌های پوستی یا سیستم ایمنی را شامل شوند. شناخت علل ایجاد این لکه‌ها و دانستن اینکه چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک است، می‌تواند به والدین کمک کند با آرامش و آگاهی بیشتری با این مسئله برخورد کنند.
در ادامه به دلایل رایج بروز لکه‌های قرمز روی پوست نوزاد، علائم هشداردهنده، روش‌های مراقبت و پیشگیری می‌پردازیم.
دلایل شایع بروز لکه‌های قرمز روی پوست نوزاد
۱. آکنه نوزادی
آکنه نوزادی یکی از شایع‌ترین دلایل بروز لکه‌های قرمز در نوزادان است. این نوع آکنه معمولاً چند هفته بعد از تولد ظاهر می‌شود و بیشتر روی صورت، به‌ویژه گونه‌ها، پیشانی و چانه دیده می‌شود. علت آن معمولاً تغییرات هورمونی است که از مادر به نوزاد منتقل شده‌اند. آکنه نوزادی معمولاً بدون درمان خاصی، در عرض چند هفته تا دو ماه از بین می‌رود.
۲. راش گرمایی یا عرق‌سوز
راش گرمایی زمانی اتفاق می‌افتد که غدد عرق نوزاد مسدود می‌شوند و عرق نمی‌تواند به درستی از پوست خارج شود. این وضعیت اغلب در آب و هوای گرم و مرطوب یا هنگامی که نوزاد بیش از حد لباس پوشیده باشد، رخ می‌دهد. لکه‌ها یا دانه‌های قرمز در نواحی چین‌دار بدن مانند گردن، پشت، زیر بغل و کشاله ران دیده می‌شوند و ممکن است باعث خارش یا بی‌قراری نوزاد شوند.
۳. اگزما (درماتیت آتوپیک)
اگزما نوعی التهاب مزمن پوست است که در نوزادان بسیار رایج است. این بیماری معمولاً از دو تا شش ماهگی آغاز می‌شود و به صورت لکه‌های قرمز، خشک و پوسته‌پوسته‌شده روی گونه‌ها، آرنج، زانوها یا بدن ظاهر می‌شود. اگزما ممکن است با خارش همراه باشد و نیاز به مراقبت پزشکی یا استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و دارویی دارد.
درمان خانگی لکه‌های پوستی نوزاد
۴. حساسیت یا آلرژی پوستی
برخی لکه‌های قرمز می‌توانند واکنشی به یک ماده آلرژن باشند؛ مانند شوینده لباس، کرم‌ها، پوشک، یا حتی برخی غذاهایی که مادر مصرف کرده (در دوران شیردهی). این واکنش‌ها ممکن است به شکل کهیر، جوش‌های پراکنده یا دانه‌های خارش‌دار ظاهر شوند. در این موارد، شناسایی و حذف ماده آلرژن از محیط نوزاد بسیار مهم است.
۵. بیماری‌های ویروسی یا باکتریایی
برخی ویروس‌ها و عفونت‌ها می‌توانند باعث بروز لکه‌های پوستی شوند. به‌عنوان مثال، بیماری‌هایی مانند روزئولا، سرخک، سرخجه یا تب دهانی می‌توانند همراه با لکه‌های پوستی باشند. این لکه‌ها معمولاً با علائمی مانند تب، بی‌قراری، بی‌اشتهایی یا تورم غدد همراه هستند. در این موارد، مراجعه به پزشک ضروری است.
۶. کبودی‌های خفیف یا آسیب‌های زایمان
گاهی لکه‌های قرمز یا بنفش روی پوست نوزاد به دلیل فشار در هنگام زایمان یا ضربه‌های خفیف ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها معمولاً در عرض چند روز یا هفته بدون درمان خاصی برطرف می‌شوند. با این حال اگر لکه‌ها افزایش یابند یا همراه با علائم دیگر باشند، باید بررسی شوند.
حساسیت پوستی در نوزادان
چه زمانی باید نگران شد و به پزشک مراجعه کرد؟
در بیشتر موارد، لکه‌های قرمز روی پوست نوزاد بی‌ضرر هستند و خودبه‌خود از بین می‌روند. اما برخی علائم می‌توانند نشان‌دهنده‌ی یک مشکل جدی‌تر باشند. موارد زیر نیازمند توجه پزشکی هستند:
- اگر نوزاد همزمان با لکه‌ها تب دارد.
- اگر لکه‌ها در حال گسترش هستند یا شدت می‌یابند.
- اگر لکه‌ها ترشح‌دار، چرکی یا زخم‌شده‌اند.
- اگر پوست اطراف لکه‌ها گرم، متورم یا دردناک شده است.
- اگر نوزاد بی‌قرار، بی‌حال یا خواب‌آلود شده است.
- اگر تنفس نوزاد دچار اختلال شده یا پوست اطراف دهان و چشم‌ها تغییر رنگ داده است.
لکه‌های قرمز ناشی از گرما در نوزاد
چگونه از پوست نوزاد مراقبت کنیم؟
برای پیشگیری یا کاهش شدت لکه‌های قرمز پوستی در نوزادان، رعایت نکات زیر می‌تواند بسیار مفید باشد:
- حمام با آب ولرم و شوینده‌های ملایم مخصوص نوزاد: صابون‌های قوی یا حاوی عطر ممکن است پوست نوزاد را تحریک کنند.
- استفاده از لباس‌های نخی، نرم و خنک: لباس‌هایی با الیاف مصنوعی یا بسیار گرم می‌توانند باعث تعریق و تحریک پوست شوند.
- مرطوب نگه داشتن پوست نوزاد: به‌خصوص در مورد نوزادانی که پوست خشک یا مستعد اگزما دارند.
- تعویض منظم پوشک و خشک کردن کامل ناحیه پوشک: برای جلوگیری از سوختگی پوشک و لکه‌های مرتبط.
- پرهیز از قرار گرفتن نوزاد در محیط‌های گرم یا شلوغ که ممکن است منجر به افزایش دمای بدن و تعریق شود.
- بررسی ترکیبات مواد شوینده لباس، پودر بچه یا کرم‌ها و اجتناب از مواد دارای عطر یا مواد شیمیایی قوی.
روش‌های پیشگیری از بثورات نوزادی
درمان خانگی یا دارویی؟
بسته به علت لکه‌ها، برخی راه‌های خانگی مانند استفاده از کمپرس خنک، حمام جو دوسر یا کرم‌های مرطوب‌کننده بدون بو ممکن است مفید باشند. در مواردی که خارش، التهاب شدید یا علائم عفونت وجود دارد، پزشک ممکن است کرم‌های دارویی مانند کورتیکواستروئید ملایم یا آنتی‌بیوتیک تجویز کند. از مصرف خودسرانه دارو به‌شدت پرهیز شود، زیرا پوست نوزاد بسیار حساس است و به‌راحتی ممکن است دچار آسیب شود.
دلایل شایع قرمزی پوست نوزاد
سوالات متداول درباره لکه‌های قرمز روی پوست نوزاد
۱. آیا لکه‌های قرمز روی پوست نوزاد خطرناک هستند؟
در اغلب موارد خیر. بیشتر لکه‌های قرمز ناشی از مواردی مانند آکنه نوزادی، راش گرمایی، اگزما یا حساسیت‌های خفیف هستند که به‌مرور زمان و با مراقبت مناسب بهبود می‌یابند. با این حال، اگر همراه با تب، بی‌قراری یا ترشح باشند، باید با پزشک مشورت شود.
۲. آیا لکه‌های قرمز نوزادی قابل سرایت هستند؟
لکه‌هایی که به دلیل عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی مانند سرخک یا تب دهانی ایجاد می‌شوند ممکن است مسری باشند. اما لکه‌هایی مثل اگزما، آکنه یا حساسیت پوستی سرایت‌پذیر نیستند.
۳. چه مدت طول می‌کشد تا لکه‌های قرمز از بین بروند؟
بسته به علت آن، لکه‌ها ممکن است طی چند روز تا چند هفته برطرف شوند. آکنه نوزادی معمولاً در عرض یک تا دو ماه بدون درمان خاصی محو می‌شود، در حالی‌که اگزما ممکن است به مراقبت و درمان‌های طولانی‌مدت نیاز داشته باشد.
۴. آیا استفاده از پماد و کرم برای لکه‌های قرمز مجاز است؟
استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده مخصوص نوزاد بلامانع است، اما برای استفاده از کرم‌های دارویی یا ضد التهاب حتماً باید با پزشک مشورت شود. مصرف خودسرانه‌ی پماد می‌تواند وضعیت را بدتر کند.
۵. چه زمانی برای لکه‌های پوستی نوزاد باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر لکه‌ها:
- در حال گسترش باشند
- با تب، بی‌قراری یا ترشح همراه باشند
- با تنفس سخت یا تورم صورت همراه شوند
- یا طی چند روز بهبود نیابند
- باید فوراً توسط پزشک بررسی شوند.
۶. آیا لکه‌های قرمز می‌توانند علامت آلرژی غذایی باشند؟
بله، در برخی نوزادان، لکه‌های قرمز می‌توانند نشانه‌ای از آلرژی به یک ماده غذایی (چه از طریق شیر مادر یا تغذیه مستقیم) باشند. این لکه‌ها ممکن است با اسهال، استفراغ یا کهیر همراه باشند.
۷. آیا لکه‌های قرمز در محل پوشک طبیعی است؟
در ناحیه پوشک، ممکن است به دلیل تماس با رطوبت، ادرار و مدفوع، یا اصطکاک پوست، لکه‌های قرمز یا التهاب ایجاد شود که به آن "راش پوشک" گفته می‌شود. با تعویض منظم پوشک و استفاده از کرم ضد سوختگی می‌توان از آن پیشگیری یا درمان کرد.
۸. آیا مادر می‌تواند با تغذیه مناسب جلوی لکه‌های پوستی نوزاد را بگیرد؟
در مواردی که نوزاد نسبت به برخی مواد غذایی که مادر مصرف می‌کند حساسیت دارد (مثلاً لبنیات، تخم مرغ یا مغزها)، اصلاح رژیم غذایی مادر می‌تواند تأثیر مثبت بگذارد. اما همیشه باید این کار زیر نظر پزشک انجام شود.
۹. آیا لکه‌های قرمز در نوزاد با واکسن ارتباط دارند؟
برخی واکسن‌ها ممکن است به‌صورت نادر باعث واکنش‌های پوستی مانند قرمزی یا کهیر خفیف شوند که معمولاً موقتی هستند. اگر پس از واکسیناسیون، علائم غیرعادی مثل تب شدید یا واکنش پوستی گسترده ایجاد شود، باید فوراً با پزشک تماس گرفت.
۱۰. چگونه می‌توان از ایجاد لکه‌های قرمز روی پوست نوزاد پیشگیری کرد؟
با رعایت بهداشت مناسب، استفاده از لباس‌های مناسب، شست‌وشوی بدن با شوینده‌های ملایم، جلوگیری از تعریق بیش از حد، و اجتناب از استفاده از محصولات معطر یا حساسیت‌زا، می‌توان تا حد زیادی از بروز این لکه‌ها جلوگیری کرد.
سخن پایانی:
لکه‌های قرمز روی پوست نوزاد پدیده‌ای نسبتاً رایج است و در بسیاری از موارد طبیعی و موقتی محسوب می‌شود. بااین‌حال، آگاهی از علل احتمالی، دانستن علائم هشداردهنده و مراقبت صحیح از پوست کودک می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از بروز مشکلات جدی‌تر داشته باشد.
اگر نسبت به هر تغییری در پوست نوزادتان نگران هستید، مشورت با پزشک اطفال بهترین و مطمئن‌ترین راه است. سلامت نوزاد، اولویت همیشه‌ی والدین است، و در این مسیر، آگاهی شما بزرگ‌ترین سرمایه است.
گردآوری: بخش آرایش و زیبایی بیتوته
