کودک 5 ساله خود را بهتر بشناسید
- مجموعه: روانشناسی کودکان
همه چیز درباره کودکان 5 ساله
روانشناسی کودک 5 ساله
در 5 سالگی شما با موجودی رو به رو هستید که گفته شده ، بهترین ایام زندگی کودک و بهترین وقتی است که پدر و مادر با فرزند خود دارند ، همان گونه که 2 سال و 6 ماهگی ، بدترین ایام است. کودک 5 ساله را فرشتگانی می دانیم که در این جهان و با ما زندگی میکنند. بهترین ایام زندگی شان را پشت سر می گذارند و غالبا خاطرات این ایام برایشان بهترین است.
در 5 سالگی تولد اجتماعی کودک ( Social birth ) صورت می گیرد. کودکان 5 ساله از اوقات جادویی که در زندگی شان به وقوع می پیوندد لذت می برند، و با هر اتفاق منحصر به فرد جدیدی که رخ می دهد انواع جدیدی از چالش های خاص خود را برای والدین به همراه خواهند داشت.
کودک 5 ساله در حال یادگیری درباره خودش و دنیای اطرافش است، نقش شما در کمک به پیشرفت مهارت هایی که برای کسب موفقیت های فیزیکی، ذهنی و اجتماعی نیازدارد، کلیدی است.
خصوصیات رفتاری کودک 5 ساله
در سن ۵ سالگی بسیاری از کودکان میدانند که موارد خاصی وجود دارد که آنها باید خودشان آنها را انجام دهند. هنگامی که یک کودک ۵ ساله می شود، ممکن است چند چیز را به تنهایی انجام دهد مانند مسواک زدن دندانها، حمام کردن و یا آماده شدن برای مدرسه.
برخی از راهنماییها و دستورالعملها ممکن است لازم باشد تا همه این فعالیتها را درست انجام دهند و فراموش نکنند. بسیاری از کودکان نیز در این سن شروع به تعامل با دیگر کودکان میکنند.
فرزند شما ممکن است در حال حاضر یک دوست صمیمی داشته باشد یا ممکن است با یک گروه دیگر از دوستان تعامل کند. همانگونه که ممکن است فرزند شما اجتماعی باشد گاهی اوقات نیز میتواند حس مالکیتش نسبت به اموالش زیاد شود و دوست داشته باشد که تمامی اسباب بازیهایش را برای خودش نگه دارد.
این رفتار طبیعی است و میتوان با هدایت او به بازیهای تک نفره آن را کنترل کرد. کنجکاوی بچهها در این سن در اوج است. کودک ۵ ساله شما ممکن است دم به دم حتی در زمان اشتباه، چندین سوال بپرسد.
کودک شما ممکن است مانند دوران نوزادی اهل گریه کردن باشد، اما در حال حاضر او ممکن است به شدت تحت کنترل احساسات خود باشد. او ممکن است در حالی که بازی می کند به زمین بخورد، اندکی گریه کند و دوباره شروع به بازی کند. او حتی ممکن است عصبانی شود و گاهی از کنترل خارج شود.
اغلب کودکان ۵ ساله کاملا یاد گرفته اند تا به خوبی احساسات شان را کنترل کنند. بعد از فوران احساسات زیاد بچه ها در چهار سالگی، شنیدن این خبر حس خیلی خوب و آسودگی به انسان می دهد. ممکن است در سن ۵ سالگی هنوز هم احساساتی باشند اما به اندازه ای که در ۴ سالگی احساساتی بودند نخواهد بود.
مهارت های اجتماعی کودک 5 ساله
کودک 5 ساله میتواند خوب و بد را از هم تشخیص بدهد و خودش به تنهایی تصمبم بگیرد. او در این سن از منطق یزرگسالان استفاده نمیکند.
در این دوران فرزند ما آماده ی ((همکاری )) و (( یاری)) و (( کمک و مهربانی )) است. به طوری که غالب اوقات میتواند از حق و سهم خودش بگذرد. حق خودش و دیگران را تشخیص می دهد. سهم خود و دیگران را متوجه است.
اما 5 سالگی تولد اجتماعی است . به این معنا که کودک توان این را پیدا میکند که خودش را جای دیگران بگذارد. حس و احساس و نظر دیگران را درک کند. حالات و نیازهای آن ها را تشخیص دهد و در ارتباطش با دیگران از نوعی اصول اخلاقی و انسانی در دوران کودکی بهره مند شود و آن را به نوعی در عمل مورد استفاده قرار دهد.
کودک 5 ساله بازی های نمایشی و نمادی بیشتری انجام میدهد و بازی کردن با دوستان را به تنهایی بازی کردن ترجیح میدهد.
کودک شما می داند در هربازی هرکسی نقشی دارد، ولی آنها هنگام بازی به یک شخص بزرگسال نیاز دارند تا بازی را برایشان شرح دهد و بین انها داوری کند. برد برای آنها جذاب و باخت وحشتناک است، چون آنها مقهوم اقبال در پیروزی و شکست را نمی دانند.
هم با دختران و هم با پسران بازی می کند ولی بازی با هم جنس خودش را بیشتر ترحیج می دهد به دنبال ستایش از سوی بزرگسالان و همسالانش می باشد.
مهارت های حرکتی و سلامت جسمی کودک 5 ساله
از نظر فیزیکی، کودک پنج ساله شما نسبت به یک سال قبل تسلط بیشتری برای انجام کارها ازخود نشان می دهد. مثلا گرگم به هوا بازی می کند، با حفظ تعادل بر روی لبه ها راه می رود و مانند یک بزرگسال می دود و به توپ ضربه می زند.
آنها اکنون متعادل تر هستند و با اطمینان بیشتری از وسایل بازی برای سرگرم شدن استفاده می کنند. می تواند طناب بازی و اسکیت سواری کند. می تواند برای ده ثانیه بر روی یک پایش بایستد و نوسانی نداشته باشد . می تواند بند کفشهایش را ببندد ولی گره های پاپیونی نمی تواند بزند. او می تواند مداد را مانند یک بزرگسال در دست بگیرد و اشکال پایه را ببرد و بچسباند و اشکال را بدون اینکه از خط بیرون بزند رنگ آمیزی کند.
کودک ۵ ساله زمانی که لازم باشد می تواند مثل آدم بزرگ ها رفتار کند. او می تواند برای خود نوشیدنی بریزد، دندان هایش را مسواک کند، و کفش هایش را بپوشد. او می تواند صبح ها وسایل اش را جمع کند یا زمانی که شما عجله دارید ساک استخر خود را جمع کند.
بازیهای پر جنب و جوش در پیشرفت مهارت های حرکتی کودک ضروری است و همراه با تناسب فیزیکی و سلامت سیستم قلبی عروقی، موجب کشیده شدن عضلات و استحکام استخوان ها می شود و همچین به بهتر غذا خوردن و خوابیدن کودک کمک می کند.
مهارت های شناختی کودک 5 ساله
کودک 5 ساله میل بسیار به آموختن دارد
زمانی که کودکان حین درگیری با مسائل ساده شروع به درک مفهوم اندازه، وزن و حجم می کنند، مهارت های شمارش و خواندن و نوشتن در انها بهبود پیدا می کنند. کودک یاد میگیرد بخواند و از سوی دیگر او اکنون نه تنها شروع به تشخیص کلمات آشنا در تصویر می کند بلکه تشخیص می دهد ساختار قصه چگونه شکل یافته است.
هر فعالیتی که به کودک فرصت استفاده از خلاقیت و تصور را بدهد مفید است زیرا این فعالیت ها به بهبود مهارت های شناختی که برای حل مساله و درک مفاهیم جدید نیار دارد، کمک می کند.
کودک 5 ساله میل بسیار به آموختن دارد، بنابراین کوشش میکند که در زمینه های مختلف بیاموزد. برای انجام کارها اجازه می گیرد و منتظر فرصتی می شود تا اجازه بگیرد. به والدین خودش بسیار نزدیک است ، ولی به دنبال مادر و ستایشگر مادر است.
از خودش خوشش می آید و احساس خوبی نسبت به خودش دارد. ایامی را به صورت آشکار و پنهان جلوی آینه می گذراند. برخی از اوقات لباس های مختلف را امتحان می کند. ای بسا لباس پدر و مادر را بر تن می کند. مایل است که مانند آنها باشد. بنابراین در این زمینه پنهانی برای خود بازی ها و کارهایی دارد.
کودک 5 ساله به آرایش و لباس خودش اهمیت می دهد. انتخاب رنگ و لباس برایش اهمیت دارد. نظر دیگران را پرس و جو میکند. وقت ورود به مهمانی منتظر می شود که از تصمیم خودش و درست و خوب بودن آن باخبر شود.
کودک 5 ساله آداب معاشرت را می داند. مخصوصا فرصت مناسبی در 5 سالگی پیدا می شود که ما آداب ارتباط با دیگران، آداب غذا، تلفن کردن و بقیه کارها را به وی بیاموزیم . اشتیاقی که در جهت آموختن این کارها دارد فقط از آنِ این دوران است و قبل از آن نه مفید است و نه به آن علاقه مند ، ولی هم اکنون مایل است که طریقه ی به کار گرفتن درست قاشق یا چنگال یا کارد را بیاموزد.
مهارت های زبانی کودک پنج ساله
کودک 5 ساله به روشنی صحبت می کند و تلفظات و ضمایر صحیح را به کار می برد. در بیشتر اوقات از افعال درست استفاده می کند. تضادها را درک می کند و در پی یادگیری کلمات جدید و دانش جدید است.
برنامه غذایی برای کودک 5 ساله
پیشرفت قابل توجهی در تغذیه ی کودک پنج ساله صورت گرفته است. اکثر کودکان ممکن است به خوردن سبزیجات رو آورند. کودکان در این سن به طور قابل توجهی قادرند که غذایشان را اماده کنند و یا میز را بچینند، همچنین ممکن است که آنها قادر نباشند که یک وعده ی غذایی را کامل بخورند و تمام کنند، ممکن است آن ها از نشستن پشت میز و صحبت کردن با خانواده و دوستان در زمان صرف غذا لذت ببرند. این سن بهترین زمان برای یاد دادن آداب میز و غذا خوردن به کودکان می باشد.
خواب کودک 5 ساله
بسیاری از کودکان در این سن چرت های روزانه را متوقف می کنند، بنابراین زود رفتن به رختخواب و داشتن یک عادت خواب خوب یک روال روزانه ی مهم برای کودک پنج ساله تان خواهد بود. بیدار شدن در طول شب در این سن مکررا صورت نخواهد گرفت.
کودکان بین سنین 5 تا 10 ساله به طور کلی به 10 تا 12 ساعت خواب نیاز دارند. گفته می شود که میزان نیاز کودکان به خواب در هر فرد متفاوت است، این بدین معنی است که برخی از کودکان ممکن است به 8 ساعت خواب نیاز داشته باشند در حالی که برخی از کودکان به 12 ساعت یا بیشتر خواب نیاز دارند که در روز بعد سرحال باشند. بسیار مهم است که در این سن عادت خواب خوبی برای کودک به وجود آید.
کودک 5 ساله و نحوه رفتن به مهد کودک
چه پیش دبستانی باشد چه مهد کودک، کودک ۵ ساله مدرسه رفتن را شروع می کند. مهد کودک رفتن، آن ها را وارد دنیای جدید می کند و باعث آشنایی آن ها با دوستان جدید و اجتماعی شدن کودک می شود و باعث می شود کودک شما ساعت های زیادی را بیرون از خانه بگذراند.
ممکن است کودکان اضطراب جدایی یا ترس از برقراری ارتباط با دیگر کودکان و یا معلمان را تجربه کنند. ممکن است کودکان با انتظارات جدیدی که از آنها می رود مانند جمع کردن حواسشان در کلاس و همکاری کردن با دیگران مشکل داشته باشند.
مشکلات رفتاری کودکان 5 ساله
بچه ها در این سن سعی می کنند چیزهایی که در اطرافشان هست را درک کنند. این سن زمانی است که شخصیت آنها رشد مییابد اما در موارد خاص ممکن است به مشکلات رفتاری در آنها منجر شود. سعی کنید علت هر یک از مشکلات رفتاری کودکان را بفهمید.
کودکان در این سن در کشمکش انتقال از مهدکودک یا خانه به پیش دبستانی هستند. این با یک سبک زندگی جدید همراه است که بایستی آرام در یک محل نشسته و بدون داشتن آزادی که در خانه دارد به آنچه که به او میآموزند توجه کند. کنجکاوی بیش از حد در برخی موارد میتواند به یک رفتار ناامید کننده بدل شود.
پنج سالگی زمانی است که بچه ها تواناییهای خود را در انجام فعالیتها نمی دانند و با شکستهای مکرر ناامید میشوند. مشکلات رفتاری کودک ۵ ساله در خانه همچنین می تواند نتیجه این باشد که میخواهد در هر کاری که انجام میدهد کامل و بینقص باشد ولی شکست میخورد.
این ناخشنودی بیشتر میتواند به بداخلاقی و پرخاشگری در کودک 5 ساله منجر شود. از سوی دیگر، بعضی از بچه ها ممکن است بخواهند هر چقدر که میتوانند مستقل باشند اگر شما از آنها بخواهید که کاری انجام دهند ممکن است گستاخانه به شما پاسخ دهند.
چگونه با کودکان ۵ ساله که مشکلات رفتاری دارند برخورد کنیم؟
1. مختصر و با خوشرویی
نیاز نیست که شما برای اینکه بخواهید به کودک بگویید که رفتارش قابل قبول نیست وارد یک بحث طولانی شوید. بهتر است مسائلی را که می خواهید با کودک 5 ساله خود مطرح کنید کوتاه و مشخص باشد.
یک کودک 5 ساله آماده نیست که منطق رفتار خود را درک کند. تلاش برای توضیح دادن به او میتواند او را حتی بیشتر گیج کند. کودک شما لجاجت و پرخاشگری را تا زمانی که چیزی مطابق میل او نباشد ادامه می-دهد. بنابراین شما باید به او در مورد رفتارش با یک لحن ملایم و به ساده ترین شکل ممکن توضیح دهید، اشتباهش را به او بگویید و از وی مودبانه بخواهید تا آن را تکرار نکند.
2. صبور باشید
کودک شما یک شب به کودک ایده آل تبدیل نخواهد شد. مشکلات رفتاری به صورت متناوب ادامه پیدا می کند زیرا او نیز با احساس و عقل دست و پنجه نرم می کند. تذکر مداوم به فرزندتان اشتباه است زیرا با گذشت زمان خودش متوجه خواهد شد.
خیلی زود از کودک انتظارات زیادی نداشته باشید. کودک 5 ساله ی شما همچنان یک بچه ی کوچک است، و ممکن است که همچنان پس روی کند و رفتارهایی مانند بدخلقی و افت های ناگهانی داشته باشد.
به خاطر داشته باشید که او همچنان در حال کار کردن بر روی مهارت هایش می باشد مهارت هایی مانند خود کنترلی و خود انضباطی، و از او انتظار نداشته باشید که یک شبه تبدیل به یک بچه ی بزرگ شود و مانند یک کودک بزرگ رفتار کند.
3. سختگیر باشید
اقدامات خاصی نظیر پرتاب کردن چیزها یا شکستن لوازم باید به شدت به عنوان رفتار غیر قابل تحمل نشان داده شود. هر گونه نمایش تجاوز و خشونت باید در این سن در نطفه خفه شود.
4. ایجاد رابطه ی خوب
رفتارهای خوب با ارتباط درست بین کودک و والدین آغاز می شود. اگر شما این کار را قبل به خوبی انجام نمی دادید، راهی را پیدا کنید که با ایجاد روال و روند خاصی بتوانید مشکلات کودکان را دریابید.
به عنوان مثال، شما می توانید برای صحبت کردن در رابطه با مشکلات رفتاری کودکتان در خانه اتاق مجزایی داشته باشید که با او در این رابطه حرف بزنید و راه حل هایی به او ارائه دهید. همچنین شما می توانید قانونی را تعیین کنید که درگیری ها و مشکلات را بعد از اینکه کودک آرام گرفت به بحث بگذارید زیرا زمانی که کودک آرامش خود را به دست بیاورد بهتر می توان او را راهنمایی کرد.
5. یک روال زندگی مطلوب
نداشتن خواب یا استراحت کافی یا انجام فعالیتهای بیشمار باعث میشود که در رفتار کودک شما اختلال ایجاد شود. اطمینان حاصل کنید که او خواب مناسب دارد و زندگی او از روال خوبی برخوردار است به طوری که رفتار او تحت تاثیر خستگی قرار نمیگیرد. شما همچنین باید به او حق انتخاب بدهید.
گردآوری: بخش کودکان بیتوته