سیستم روغن کاری در خودرو چیست؟ اجزای سازنده ی سیستم روغن کاری خودرو



وظیفه ی سیستم روغن کاری خودرو, مزیت روغن کاری خودرو, سیستم روغن کاری موتور خودرو

وظیفه ی سیستم روغن کاری خودرو انتشار روغن به تمام قطعات موتور است

 

سیستم روغن کاری خودرو چگونه کار می‌کند؟  

در طی شکل گیری فرایند احتراق و کارکرد خودرو، قطعات موجود در پیشرانه با یکدیگر در تماس هستند. مسلما قطعات موتور در طول عملکرد، با افزایش دما مواجه می شوند که موجب اصطکاک قطعات محرک می گردد. روغن کاری خودرو، با خاصیت روان کاوی مانع فرسودگی بخش های اصلی اتومبیل می شود.

سیستم روغن کاری در خودرو

وظیفه ی سیستم روغن کاری، انتشار روغن به تمام قطعات محرک در داخل پیشرانه یا موتور می باشد. 

سیستم روغن کاری دارای یک موتور با چهار سیلندر در سمت راست میل سوپاپ است. پمپ، روغن را از محفظه ی سینی کارتل دریافت می کند و به واسطه ی لوله به یاتاقان های میل لنگ ارسال می کند. 

 

سوراخ هایی در داخل میل لنگ تعبیه شده است. این سوراخ ها مقداری روغن را از یاتاقان های ثابت به یاتاقان های محرک انتقال می دهند. روغن پس از عبور از یاتاقان به سمت قطعات محرک جاری می شود. 

 

ویژگی روغن باکیفیت, اجزای سازنده ی سیستم روغن کاری خودرو, قطعات اصلی سیستم روغن کاری خودرو

روغن کاری خودرو باعث می شود قطعات خودرو کمتر دچار فرسایش شوند

 

مزیت روغن کاری خودرو

قطعات موجود در داخل پیشرانه ی خودرو به موجب فعالیت متعدد، همواره با یکدیگر در تماس هستند. نیروی اصطکاکی که از تماس قطعات با یکدیگر به وجود می آید، قطعه را دچار فرسایش و خوردگی می کند.

 

روان کاوی، راه حلی مناسب برای افزایش بازدهی قطعات پیشرانه است. روان کاوی شامل روغن هایی می شود که به واسطه ی سیستم به قسمت های اصلی پیشرانه پمپاژ می گردد.

 

از دیگر مزایای روغن کاری خودرو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش اصطکاک

• خنک سازی قطعات

• جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی قطعات پیشرانه

• خاصیت آب بندی

• خاصیت ضربه گیری

• کاهش اتلاف انرژی و قدرت

• کاهش ارتعاشات پیشرانه

• جلوگیری از نشت گاز های درون سیلندر به وسیله ی مستحکم سازی رینگ پیستون

 

روغن کاری خودرو, سیستم روغن کاری خودرو, وظیفه ی سیستم روغن کاری خودرو

پمپ روغن یکی از قطعات اصلی در سیستم روغن کاری خودرو است

 

اجزای سازنده ی سیستم روغن کاری خودرو

• پمپ روغن

پمپ روغن یکی از قطعات اصلی در داخل سیستم روغن کاری است که سیالات را به تمام اجزای متحرک مورد نیاز، انتقال می دهد. این قطعه، به وسیله ی انرژی دریافتی از چرخش میل لنگ، روغن را به سمت فیلتر هدایت می کند و پس از تصفیه به قسمت های مورد نیاز ارسال می کند. 

 

متخصصان مکانیکی در طی بررسی های متعدد متوجه شدند که با فشار اویل پمپ، روغن میان قطعات دیگر جریان پیدا می کند. بدین جهت، لایه ای نازک با عنوان فیلم روغن را در قسمت پایینی پمپ روغن تعبیه کردند که از تماس قطعات با یکدیگر جلوگیری می کند. 

 

• سینی روغن

سینی روغن در نوبه ی خود، نوعی منبع ذخیره ی روغن است که در هنگام خاموش بودن پیشرانه ی خودرو، فعالیت می کند و از روغن موتور نگهداری می کند. میزان روغن موجود در پیشرانه در خودرو های مختلف، متغیر است. به طور معمول پیشرانه های امروزی، حاوی چهار الی هشت لیتر روغن هستند. 

لازم به ذکر است از سینی روغن با عنوان کارتل نیز یاد می شود. این قطعه ی مصرفی در پایین ترین قسمت پیشرانه قرار دارد. 

 

در طی شکل گیری فرایند احتراق ذرات موجود در داخل ماده ی سوختی، در روغن ترکیب می شود و در قسمت سینی روغن یا کارتل ته نشین می شود.

به طور کلی مهندسان مکانیکی دو نوع محفظه ی کارتل با عناوین تر و خشک را تعبیه می کنند. این محفظه بر اساس نوع و عملکرد پیشرانه انتخاب می شود.

 

تداخل در سیستم روغن کاری خودرو, روغن کاری موتور خودرو, ویژگی روغن باکیفیت

در سیستم روغن کاری خودرو سینی روغن یا کارتل به دو نوع تر و خشک تقسیم می شود

 

>>سینی روغن تر

کارتل تر به سه دسته ی روغن کاری پاششی، زیر فشار، پاششی و زیر فشار تقسیم می شود. محفظه ی تر، به شیوه ای آسان روغن را از پیشرانه دریافت و جمع آوری می کند. سینی روغن تر به موجب کارایی آسان، هزینه ی خرید اندک و صراحت تعمیر، بیشترین آمار بهره گیری را در خودرو های امروزی، به خود اختصاص داده است.

 

>سیستم روغن کاری پاششی

سیستم روغن کاری پاششی حاوی قاشقک هایی است که یاتاقان های میل لنگ را به زیر پیستون منتقل می کند. سیستم پاششی، نیروی محرک خود را از چرخش میل لنگ دریافت می کند. با هر چرخش میل لنگ، قاشقک های سیستم داخل حوضچه ی روغن هدایت می شوند و روغن را به قسمت زیرین پیستون منتقل می کنند. 

 

سیستم پاششی، از ایرادات اساسی برخوردار است. یکی از معایب این سیستم، عدم  روغن کاری در میزان مناسب و وابستگی کارکرد به روغن موجود در حوضچه است. 

علاوه بر این، نوع روغن در این نوع سیستم بسیار حائز اهمیت است. زیرا ویسکوز بالای روغن، دمای پیستون را افزایش می دهد و در مقابل، ویسکوز پایین روغن، مانع شکل گیری فیلم روغن در میان قطعات پیستون و سیلندر می گردد. 

 

>سیستم روغن کاری زیر فشار

در سیستم روغن کاری زیر فشار، پمپ روغن، مایع (روغن) را از حوضچه دریافت می کند و به سمت فیلتر هدایت می سازد. به منظور استاندارد سازی فشار روغن، مایع پس از تصفیه سازی به سمت شیر تنظیم فشار هدایت می شود. پس از تنظیم فشار روغن به قطعات مختلف پیشرانه نظیر میل لنگ، میل سوپاپ، یاتاقان و شیر های موجود در پیشرانه جریان می یابد. 

 

>سیستم روغن کاری پاششی و زیر فشار

سیستم روغن کاری پاششی و زیر فشار ترکیبی از دو سیستم مذکور است. در این سیستم پمپ روغن، مایع را به طرف میل لنگ و میل سوپاپ هدایت می کند تا شیار های موجود در پیشرانه و یاتاقان را روغن کاری کند. 

همچنین، بر روی رینگ پیستون، سیلندر، گژن پین، میله و یاتاقان قاشقک هایی وجود دارد که به منظور روغن کاری قطعات تعبیه شده است. 

 

>> سینی روغن خشک

محفظه ی کارتل خشک نسبت به کارتل تر، بسیار کوچک است. به موجب کوچک بودن محفظه، روغن در ارتفاع بالاتری قرار می گیرد. از آنجایی که میزان روغن موجود در این محفظه بسیار کم است، به نام سیستم کارتل خشک شناخته شده است. 

 

نحوه ی کارکرد سینی روغن خشک بدین شکل است که روغن از قطعات مختلف موتور به داخل کارتل هدایت می شود. سپس به وسیله ی پمپ مکنده به یک مرکز ثانویه هدایت می شود. در قسمت زیرین مرکز، پمپ پر فشار قرار دارد که روغن را پس از تنظیم فشار مناسب به کانال های روغن کاری تزریق می کند. 

 

• فیلتر روغن

در طی کارکرد اجزای پیشرانه، به موجب اصطکاکی که در میان قطعات سازنده رخ می دهد، به مرور زمان قطعاتی بسیار ریز وارد روغن می شوند. این ذرات آلوده، در کارکرد یاتاقان ها اختلال ایجاد می کنند و به قطعات مختلف خودرو، تداخل وارد می کنند. 

بدین جهت، در راستای مکش پمپ روغن از محفظه ی کارتل، صافی یا فیلتر قرار دارد تا روغن در جریان، بدون هیچ گونه آلودگی به قسمت پیشرانه ارسال شود. 

 

روغن کاری خودرو, سیستم روغن کاری خودرو, وظیفه ی سیستم روغن کاری خودرو

در سیستم روغن کاری خودرو فیلتر روغن مانند یک صافی مانع ورود ذرات آلوده می شوند

 

• شیر تنظیم فشار

روغن موتور پس از رهایی از ناخالصی ها، از شیر تنظیم فشار عبور می کند. شدت فشار روغن، بسیار حائز اهمیت است زیرا در صورت کنترل نشدن، موجب تحمیل فشار به قسمت های حساس پیشرانه و پارگی اتصالات هیدرولیکی می گردد. 

 

• خنک کننده ی روغن

کاهش دمای روغن ارسالی از پیشرانه، بر عهده ی سیستم خنک کننده می باشد. این سیستم گرمای روغن را به آب یا هوا منتقل می کند و با کاهش درجه ی روغن، روند کارایی و ویسکوزیته ی روغن را افزایش می دهد. 

طریقه ی عملکرد سیستم خنک کننده مشابه به رادیاتور خودرو است. توجه داشته باشید که در اکثر موارد، این سیستم در خودرو های سنگین و ماشین های مسابقه ای نصب می شود. 

 

 مسیرهای عبور دهنده ی روغن

طراحان خودرو، به وسیله ی ریخته گری و مته کاری مسیر هایی را برای انتقال روغن به قسمت های مختلف پیشرانه تعبیه می کنند. در واقع آن ها، روند انتقال روغن را به واسطه ی تشکیل شیار و سوراخ هایی در داخل سیلندر تسریع می بخشند.

 

تداخل در سیستم روغن کاری خودرو, روغن کاری موتور خودرو, ویژگی روغن باکیفیت

 روغن خودروی باکیفیت از گرانروی مناسبی برخوردار است

 

انواع مختلف روغن های مصرفی در سیستم روغن کاری

روغن های قابل استفاده در موتور، از منظر فرمولاسیون تولید در سه دسته ی ارگانیک یا مینرال، سینتتیک و نیمه سینتتیک طراحی می شوند. 

تفاوت اصلی روغن ارگانیک و سینتتیک در عناصر سازنده ی آن ها است. روغن مینرال متشکل از نفت خام است که با عنوان روغن معدنی نیز شناخته می شود. 

در مقابل، روغن سینتتیک در طی فرآیندی مصنوعی از ترکیب شیمیایی هیدرو کربن ها به وجود می آید. 

 

لازم به ذکر است که روغن نیمه سینتتیک تلفیقی از روغن ارگانیک و سینتتیک است که نسبت به روغن های مینرال عملکرد مناسب تری دارد اما از نظر کیفیت، در برابر روغن سینتتیک بسیار ناچیز است.

در میان سه روغن مذکور، روغن سینتتیک کارایی مناسب تری دارد. در واقع این روغن به موجب تبخیر کمتر عمر بیشتری دارد و در برابر اکسیداسیون مقاوم است. 

 

از دیگر مزایای روغن سینتتیک می توان به شاخص ویسکوزیته ی بالا، غیر سمی بودن و روان کاوی پایین آن اشاره کرد. 

ویسکوزیته بیانگر مقاومت روغن در خصوص جاری شدن است. به میزانی که ویسکوزیته یا گرانروی روغن بالا تر باشد، آن روغن حجیم تر است و دیر تر جاری می گردد. به علاوه، به میزانی که روغن از گرانروی پایین تری برخوردار باشد، سریع تر جریان می یابد. 

 

 قطعات اصلی سیستم روغن کاری خودرو, روغن کاری خودرو, سیستم روغن کاری خودرو

حدود 25 درصد از مواد تشکیل دهنده ی روغن خودرو مواد افزودنی هستند

 

مواد سازنده ی روغن های موتور

دو عنصر روغن پایه و مواد افزودنی در شکل گیری روغن موتور نقش دارند. حدود 15 الی 25 درصد از حجم روغن موتور از مواد افزودنی تشکیل می شود. 

مواد افزودنی نظیر مواد ضد اکسیداسیون، ضد فرسایش، ضد کف، کاهش دهنده ی نقطه ی ریزش، بالا برنده ی شاخص گرانروی و دترژانت (پاک کننده) هستند.

 

در میان عناصر مختلف سازنده، دترژانت و روی دو افزودنی رایج محسوب می شوند.

دترژانت نوعی شوینده است که با جذب رسوبات اسیدی روغن، مانع آلودگی قطعات می گردد. 

روی نیز با خاصیت جلوگیری کننده از فرسایش برخوردار است. در حالت طبیعی و کارکرد مناسب اتومبیل، قطعات پیشرانه با یکدیگر تداخل ندارند اما در هنگام بروز اشکال، عنصر روی با فلز واکنش نشان می دهد و مانع خراشیده شدن فلز می گردد. 

 

ویژگی روغن باکیفیت در خصوص روغن کاری خودرو

یک روغن با کیفیت، از گرانروی مناسبی برخوردار است. منظور از گرانروی میزان روانی روغن است که با عنوان ویسکوزیته نیز شناخته می شود. 

از دیگر مؤلفه های یک روغن با کیفیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پایداری روغن از لحاظ شیمیایی در برابر حرارت 

• عدم برخورداری از بوی نامطبوع

• فاقد آب، گرد و خاک

• خنثی سازی اثرات مخرب مواد اسیدی و آب

• استحکام روغن در برابر سرما

 

گرید روغن چیست؟

بر روی ظرف روغن موتور، اعدادی تعبیه شده است که حاکی از گرید روغن دارد. گرید روغن شامل دو عدد است. نخستین عدد، میزان ویسکوزیته ی روغن در دمای پایین را بیان می کند و عدد دوم حاکی از ویسکوزیته ی روغن در دمای بالا دارد. 

به طور مثال عبارت SAE 10W-40 بیانگر ویسکوزیته ی یک روغن در دمای پایین معادل 10 است و در دمای بالا معادل 40 می باشد. 

 

حرف W نشان از زمستان دارد. ویسکوزیته نوعی میزان جریان روغن است لذا به میزانی که عدد قبل از حرف W کوچک باشد، بیانگر روان کاوی مناسب روغن در دمای پایین است. به عبارتی دیگر، روغن از ویسکوزیته ی کمتری برخوردار است. 

 

روغن کاری خودرو, سیستم روغن کاری خودرو, وظیفه ی سیستم روغن کاری خودرو

مدت زمان بازدهی روغن خودرو بسته به نوع خودرو متفاوت است

 

نشانه های وجود تداخل در سیستم روغن کاری خودرو

یکی از نشانه های ابتدایی که خودرو در هنگام کمبود روغن بروز می دهد، روشن شدن چراغ هشدار دهنده بر روی صفحه ی نمایش می باشد. 

نخستین عاملی که موجب روشن شدن چراغ هشدار دهنده می شود، انسداد فیلتر روغن است. در صورت فعال شدن این چراغ، در خصوص تعویض یا پاک سازی فیلتر اقدام کنید. 

یکی دیگر از عواملی که در کارکرد سیستم روغن کاری اختلال ایجاد می کند، فشنگ روغن یا سوئیچ فشار است. 

 

در شرایطی که مشکل روغن کاری با تعویض فیلتر و سوئیچ فشار برطرف نشد، برای پاک سازی و تعویض مجاری ورودی پمپ روغن، گردش روغن و فاصله ی میان قطعات ثابت و متحرک روغن اقدام کنید.

لازم به ذکر است که شما از مهارت کافی برای تضمین سلامت پیشرانه ی خودرو برخوردار نیستید، بدین جهت در صورت مشاهده ی لکه های روغن در قسمت پایینی خودرو، در اسرع وقت به یک مکانیک متخصص مراجعه کنید. 

 

توجه داشته باشید که به منظور پیشگیری از تداخل خسارات مکانیکی به خودرو، در بازه های زمانی معین برای بررسی میزان روغن اتومبیل اقدام کنید.

این فرایند، از طریق سیخ گیج امکان پذیر است. در قسمت انتهایی سیخ، علامت هایی تعبیه شده است که بیانگر میزان مناسب و مورد نیاز خودرو به روغن است. شما می توانید پس از خارج سازی سیخ، به وسیله ی یک دستمال میزان روغن موجود در محفظه را بررسی کنید. 

مدت زمان بازدهی روغن خودرو با توجه به نوع اتومبیل و نوع خودرو متغیر است اما در شرایط کلی، پس از طی کردن مسافتی معادل هر پنج الی ده هزار کیلومتر، زمان مناسب تعویض روغن  فرا می رسد. 

 

گرداوری: بخش خودرو بیتوته

 

کالا ها و خدمات منتخب

    تازه ترین مطالب مجله خودرو(دنیای خودرو، بازار خودرو، اصول تعمیر و نگه داری خودرو و ...)

    سایر مطالب مجله خودرو

      ----------------        سیــاست و اقتصــاد با بیتوتــــه      ------------------

      ----------------        همچنین در بیتوته بخوانید       -----------------------