معرفی قلعه امبرد؛ قلعه ای در میان ابرها

مجموعه: مكانهاي تاريخي جهان

قلعه امبرد کجاست

قلعه امبرد ؛ بزرگترین قلعه ارمنستان

قلعه امبرد (به انگلیسی : Amberd Fortress) بزرگترین قلعه ارمنستان است که در دامنه جنوبی کوه آراگاتس بر روی دماغه مثلثی شکل جایی که رودخانه آرکاشن و آمبرد به هم می رسند در میانه ابرها قرار گرفته است. 

آمبرد به معنی " قلعه ای در میان ابرها a fortress in the clouds " نامی مناسب برای قلعه ای است که در  ارتفاع 2300 متری از سطح دریا ساخته شده.

عمارت و بخش هایی از دیوارهای قلعه در قرن هفتم توسط خاندان اشرافی " کامساراکان Kamsarakan " ساخته شده است. 

در قرن دهم توسط " واهرام پهلوانی " بازسازی شد و دیوارهای سنگی ضخیم و سه سنگر در امتداد دره ارخاشیان به آن اضافه گردید.

از آن به بعد این قلعه تبدیل به مرکز دفاعی پادشاهی پهلوانی و باگراتونی و  اقامتگاه تابستانی حاکمان منطقه شد.

قلعه امبرد از اهمیت تاریخی زیاد و منحصر به فردی برخوردار است و یکی از بهترین نمونه های قلعه های ساخت ارمنستان محسوب می شود و دارای تعداد زیادی کلیسا ، حمام ، دیوارهای بزرگ و دروازه است. 

در سال 1026 ، واهرام پهلوانی ، کلیسای سورب استواتساتسین را در  داخل این قلعه ساخت. این کلیسا اولین کلیسایی است که با ورودی های دوگانه از هر چهار گوشه صلیب ساخته شده است. 

سرانجام به دنبال تاریخ پرتلاطم چندین قرن و ویرانی های ناشی از حمله سلجوقیان ، مغول ها و تاتار ها ، این قلعه اهمیت خود  را از دست داد و ر قرن چهاردهم به طور کل ویران شد.

آمبرد در حال حاظر تبدیل به مقصدی برای کاوشگران تاریخ و کوهنوردان شده است. 

قلعه آمبرد کجاست؟

قلعه آمبرد ، قلعه ای متعلق به قرن دهم است که در ارتفاع 2300 متری ( 7500 فوتی ) از سطح دریا در دامنه های کوه آراگاتس و در فاصله 6.4 کیلومتری از روستای بیوراکان ارمنستان بنا شده است. 

عکس قلعه امبرد از نمای بالا

تاریخچه قلعه امبرد

تاریخچه این محل به عنوان یک سکونتگاه در عصر حجر آغاز شد. 

در عصر برنزو و دوره اورارتیان ، قلعه ای در این محل ساخته شد که در حال حاضر اثری از آن دیده نمی شود. برخی از منابع می گویند که آمبرد قبلا اقامتگاه تابستانی پادشاهان بوده است. 

قلعه آمبرد و بخشی از دیوارهایی که در قرن هفتم ساخته شد متعلق به خاندان اصیل کامساراکان بوده است. 

بر اساس نوشته های ثبت شده وسز گریگور ماگیستروس پهلوانی ،  چهار قرن بعد ، قلعه و زمین های اطرافش توسط خاندان پهلوانی خریداری شد و توسط شاهزاده " واهرام پهلوانی " بازسازی گردید. 

در سال 1026 ، وهرام ، کلیسای سورب استواتساتسین را ساخت و قلعه را با مجموعه ای از دیوارهای سنگی ضخیم تر ، مستحکم کرد و سه سنگر در امتداد حاشیه دره آرخاشن به قلعه اضافه کرد.

با وجودی که معمولا برای تاسیسات نظامی ، حمام ساخته نمیشده ولی حمام خانه قلعه در همان دوره ساخته شده و به همراه سیستم آبرسانی نسبتا دست نخورده باقی مانده است. در دهه 1070 ، قلعه آمبرد ، مورد تهاجم ترکان سلجوقی قرار گرفت و تبدیل به یک پایگاه نظامی شد. 

تاریخچه قلعه امبرد

در سال 1197  ، ارتش مشترک ارمنی ها و گرجی ها به فرماندهی ژنرال زکاره زکاریان این قلعه را آزاد کردند.

در قرن 12 – 13 ، قلعه تحت کنتترل زکریان بود و دیوارهای از نظر ساختاری تقویت شدند و قلعه و ساختمان های بیرونی بازسازی گردیدند.

در سال 1215 ، آمبرد  توسط نجیب زاده ای به نام واچه واچوتیان خریداری شد و به مکانی مهمی برای دفاع از منطقه تبدیل گردید.

در سال 1236 ، قلعه تحت تصرف مغول ها در آمد و ویران گردید .

تا قرن بیستم متروکه و دست نخورده باقی ماند تا این که بالاخره کارش های باستان شناسی در آن آغاز شد .

معماری قلعه امبرد

سبک معماری قلعه آمبرد

ویرانه های قلعه آمبرد 1500 متر مربع ( 16000 فوت مربع ) وسعت دارد. 

دیوارهایش با بلوک های سنگ بازالت تقریبا تراشیده شده با ملات ساخته شده است. 

دیوارهای برج کمی شیب دارند که شلیک به مهاجمان را راحت تر می کند.

فضای داخلی قلعه سه طبقه است که هر طبقه با تخته های چوبی که بر روی تیرک های چوبی بسته شده اند  ، از هم جدا می شود. 

در طبقه اول و دوم 5 اتاق وجود دارد که هر کدام در یک ردیف قرار گرفته اند و از هر اتاق میتوان وارد اتاق بعدی شد. 

راهرویی نامنظم اتاق های داخلی را از راهروی داخلی جدا میکند.

در طبقه سوم ، سالن پذیرایی  و اتاق های خصوصی برای ساکنان سلطنتی قرار داشته است. به نظر می رسد که پیکر بندی ساختمان از زمانی که در قرن 10 ساخته شد ، تغییری نکرده است. 

کاوش ها نشان میدهد که فضار داخلی قلع و اتاق ها کاملا کجلل و با تزئینات ظریف حجاری بوده است ، در اتاق ها چراغ های نفتی ، عود، دیوار های تزئین  شده با ابریشم و تزئینات برنزی ، طلایی و نقره ای بوده است.

کلیسای استوتساتسین در نزدیکی قلعه امبرد

سیستم تامین آب قلعه امبرد

تامین آب ثابت در قلعه از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. 

در راهرو اصلی قلعه ، خط لوله سفالی وجود دارد که تا فاصله 4 – 5 کیلومتری از قلعه تا مخازن سد ادامه دارد و منابع آب چشمه را از ارتفاعات بالاتر جمع آوری می کرده است. 

از آنجا که در صورت حمله به قلعه احتمال تخریب خط لوله آب وجودداشته است یک منبع آب مخفی دیگر برای اطمینان خاطر ساکنین قلعه وجود داشته است. این مسیر مخفی در گذرگاه سرپوشیده ای که از استحکامات د رامتداد مسیری شیب دارد از شکاف صخره ها به سمت رودخانه آرکاشن پایین می رود ، قرار داشته است.

حمام خانه قلعه امبرد

حمام خانه قلعه در  بخش جنوبی بین قرن های 10 – 11 ساخته شده است. 

اتاق های حمام دوقلوی ان هر کدامیک گنبد واحد دارد که نسبتا دست نخورده باقی مانده است. 

برای گرم کردن کف حمام از گرمایش هیپوکاست استفاده می شده است که مشابه روش گرم کردن حمام رومیان است.

لوله هایی که از کف و دیوار سازه عبور می کردند ، توسط آتشی که در زیر زمین روشن بود ، گرم می شدند و این گرما در تمام اتاق های حمام پخش می شد و لوله های فلزی ، آب گرم را به حمام می رساند.

گرداوری : بخش گردشگری بیتوته