از آغاز تا امروز: سفری فراموش‌نشدنی به مسجد پامنار

مجموعه: مکانهای زيارتي ايران و جهان

مسجد پامنار سبزوار

سفری به دل تاریخ با باز نگاهی به مناره جنبان مسجد پامنار

تاریخچه مسجد پامنار

مسجد پامنار

مسجد پامنار یکی از بناهای تاریخی و مذهبی در شهر سبزوار و خراسان بزرگ است. این مسجد در سال ۲۶۶ ه.ق. توسط پیرزنی مومنه به همت محمد بن طاهر، آخرین پادشاه سلسله طاهریان، ساخته شد. ساختمان این مسجد از خشت و آجر ساخته شده و دارای سیزده پایه است. این مسجد در طول تاریخ چندین بار تعمیر شده و در دورهٔ محمد رضا پهلوی نیز با هزینهٔ اهالی شهر و به دست سید محمد اشراقی، کاشی‌کار معروف شهر، کاشی‌کاری شد.

منارهٔ این مسجد به قرن سوم هجری قمری بازمی‌گردد و ارتفاع آن بیش از ۲۰ متر است. شهرت این مسجد به نام "پامنار" به دلیل وجود مناره‌ای مجاور ایوان با ارتفاع بیش از ۲۰ متر است، که به شکل منار جنبان اصفهان می‌چرخد. ساقه مناره نیز با تزئینات و کتیبه‌های برجسته زینت‌بخشیده شده است.

بر اساس نوشته‌های متون مسجد، در سال ۳۱۷ ه‍.ق امیر ابوالفضل زیاری تجدید بنا را انجام داده و در سال ۴۲۰ ه‍.ق خواجه امیرک دبیر برای مناره آن تلاش کرده است. تاریخچه این مسجد از قرون اولیه اسلامی تا دوره صفوی و معاصر با مرمت‌ها و بازسازی‌ها مشخص شده است.

بنای امروزی مسجد پامنار به وسعت تقریبی ۳۵۰ متر مربع می‌باشد و شامل شبستان ستوندار و صحن ضلع جنوبی است که به عنوان بخش الحاقی به این مسجد محسوب می‌شود. این مسجد به عنوان یک مرکز مهم مذهبی و فرهنگی در شهر سبزوار با قدمتی طولانی به عنوان جزء تاریخ و فرهنگ این شهر شناخته می‌شود.

مناره جنبان مسجد پامنار

داستانهای روایت شده درباره مسجد پامنار سبزوار  

پادشاه بلغار(با کشور بلغارستان نباید اشتباه شود) شبی در عالم خواب رویایی می بیند، که به او گفته شده بود، باید که برای مسجد پامنار سبزوار و خسروگرد، مال و پولی را نفقه کنی تا در عمارت آن دو مسجد صرف گردد. پادشاه نیز بعد از بیدار شدن از خواب، علاوه بر مال فراوانی که جهت تعمیر مسجد فرستاده بود، هدایای ارزشمندی به نزد پادشاه خراسان فرستاد و سرانجام با آن مال اهدایی، این مسجد هم که خراب شده بود مجدداً ساخته شد. همچنین به سبب زلزله چندین مرتبه این مسجد و مناره آن تخریب شده بود که به همت افراد نیکوکار ترمیم، تعمیر و تجدید بنا شده بود.

موقعیت مکانی مسجد پامنار 

مسجد پامنار در شهر سبزوار واقع شده و در ضلع جنوبی خیابان بیهق واقع در این شهر قرار دارد. سبزوار یکی از شهرهای استان خراسان رضوی در شمال شرق ایران است. 

سوالات متداول درباره مسجد پامنار (سبزوار)

۱. مسجد پامنار (سبزوار) چه زمانی بنا شده است؟

مسجد پامنار در سال ۲۶۶ ه.ق. در زمان خلیفه عباسی "المعتمد بالله" و پادشاه محمد بن طاهر ساخته شده است.

۲. چرا مسجد پامنار به نام "پامنار" شناخته می‌شود؟

این مسجد به نام "پامنار" به دلیل وجود مناره‌ای مجاور ایوان با ارتفاع بیش از ۲۰ متر است که مانند منار جنبان اصفهان می جنبد.

۳. چه کسانی در تاریخ به تعمیر و تجدید بنای مسجد پامنار اقدام کرده‌اند؟

مسجد پامنار چندین بار تعمیر و تجدید بنا شده است، از جمله توسط امیر ابوالفضل زیاری در سال ۳۱۷ ه‍.ق. و خواجه امیرک دبیر در سال ۴۲۰ ه‍.ق.

۴. چه نوع مناره‌ای در مسجد پامنار وجود دارد؟

مسجد پامنار یک مناره جنبان با ارتفاع ۲۰ متر دارد که از نوع مناره‌های جنبان مانند منار جنبان اصفهان است.

۵. موقعیت مکانی مسجد پامنار در سبزوار کجاست؟

مسجد پامنار در ضلع جنوبی خیابان بیهق سبزوار واقع شده است و از جاذبه‌های تاریخی شهر محسوب می‌شود.

سخن پایانی مقاله درباره ی مسجد پامنارسبزوار

در این مقاله، سفری به تاریخ و زیبایی‌های مسجد پامنار (سبزوار) داشتیم. این مسجد با تاریخ طولانی و مناره‌ای جنبان، نه تنها به عنوان مکان مذهبی بلکه به عنوان نمادی از پایداری و فناوری در این منطقه شناخته می‌شود. امیدواریم که بازدید از این مکان تاریخی، تجربه‌ای پرمعنا برای علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر اسلامی باشد.

  گرد آوری:بخش گردشگری بیتوته